«Η υποκριτική είναι βασανιστική. Το να ξέρεις ότι κάτι είναι όμορφο και να το θέλεις, είναι εύκολο. Το να προσπαθείς να είσαι πολύ καλός, αυτό είναι απόλυτα βασανιστικό», είχε πει ο Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν στους New York Times.
Στη σύντομη ζωή του έχτισε πλούσια καριέρα. Ερμήνευσε ρόλους σε πάνω από 50 ταινίες κατά τα τελευταία 25 χρόνια, πήρε κι ένα Οσκαρ. Tιμητική επιβράβευση. Hταν παραγωγικός, αθόρυβος και επιλεκτικός. Εχει υποδυθεί εξαιρετικά δυσλειτουργικούς ήρωες με σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας, και τους έχει προσεγγίσει με τέτοιο τρόπο που οποιοσδήποτε θεατής μπορεί να αναγνωρίσει σε αυτούς κάτι πολύ ανθρώπινο και οικείο. Η μοναδική ταινία που σκηνοθέτησε ο ίδιος, το «Jack Goes Boating» (γυρίστηκε το 2011 και δεν προβλήθηκε στην Ελλάδα), είναι μια τρυφερή ιστορία γύρω από το ανθρώπινο άγγιγμα και τη συναισθηματική επαφή. Ο εσωστρεφής Τζακ ερωτεύεται την Κόνι, η οποία ονειρεύεται μια βαρκάδα στο Σέντραλ Παρκ. Ο Τζακ ξεπερνά τον φόβο του, μαθαίνει κολύμπι και την πηγαίνει τελικά βαρκάδα. «Μην ανησυχείς», της λέει, «είμαι καλός κολυμβητής». «Το ήξερα ότι θα ήσουν», του απαντά. «Είμαι για σένα», συμπληρώνει εκείνος.
Ο Χόφμαν μιλώντας σε διάφορες συνεντεύξεις του, κυρίως στον βρετανικό Guardian, επιμένει να διαχωρίζει τη δουλειά του σε δύο εποχές: αυτή των νεανικών του χρόνων και την πιο πρόσφατη, την ωριμότερη. «Οταν ήμουν νεότερος ήθελα να εξερευνήσω τη σεξουαλικότητα, το να πρέπει να συνδεθείς με ανθρώπους και πόσο δύσκολο αυτό είναι και πόσο ανεπαρκείς αισθανόμαστε όλοι». Αντίθετα, η ωριμότερη περίοδός του, στην οποία ο ίδιος κινηματογραφικά κατατάσσει τα «Παιχνίδια εξουσίας», τη «Συνεκδοχή της Νέας Υόρκης» και το «Αι ειδοί του Μαρτίου», «αφορά την επίθεση στη ζωή με δύναμη, το να αντιμετωπίζεις πράγματα σε διαφορετική φάση στη ζωή σου, όταν δεν έχεις πια πολύ χρόνο, και το τι πρόκειται να κάνεις».
Σκληρή δουλειά δεν έκανε ο Χόφμαν μόνο στον κινηματογράφο, αλλά και στο θέατρο. Από το 1992 είχε δικό του θίασο, το Labyrinth Theatre Company, όπου και σκηνοθετούσε. Μηνύματα, με αφορμή την είδηση του θανάτου του, κάνουν μνεία στην ερμηνεία του ως Γουίλι Λόμαν στον «Θάνατο του εμποράκου» σε σκηνή της Νέας Υόρκης το 2012 – ερμηνεία για την οποία τιμήθηκε με βραβείο ΤONY. «Οποιος έχασε τον Γουίλι Λόμαν του Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, έχει χάσει τον Γουίλι Λόμαν για πάντα».
Ο Χόφμαν ήταν ένα αουτσάιντερ για τα δεδομένα ενός σταρ σίστεμ που παράγει είδωλα ή και μύθους. Ξανθός (όχι Αδωνις), ευτραφής, διοπτροφόρος και ατημέλητος, μετέτρεψε το ασήκωτο βάρος του σε πλεονέκτημα. Στην πρώτη σκηνή σε κάνει να πιστεύεις πως έχεις να κάνεις με έναν καρατερίστα. Στην πρώτη κορύφωση της δραματουργίας, συνειδητοποιείς πόσο μεγάλος ηθοποιός είναι.
Πέρασε μία εβδομάδα από τον ξαφνικό θάνατο του ταλαντούχου Χόφμαν. Στη διάρκειά της γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά γι’ αυτόν. Νομίζω πως τα πιο εύστοχα λόγια ήταν από τον Βρετανό κωμικό Στιβ Κούγκαν: «Υπάρχουν ηθοποιοί και σταρ – ή μάλλον κάποιοι είναι και τα δύο. Μερικοί είναι πρώτα σταρ και μετά ηθοποιοί. Αλλοι είναι πρώτα ηθοποιοί και μετά σταρ. Ο Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν ανήκε στους τελευταίους, και με την παρουσία του και μόνο ανέβαζε την ποιότητα κάθε ταινίας στην οποία έπαιζε».
10+1 ταινίες
«Ξέφρενες νύχτες», 1997. Η πρώτη συνεργασία του Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν με τον Πολ Τόμας Αντερσον, σε μια ταινία στα παρασκήνια της βιομηχανίας του πορνό.
«Ευτυχία», 1998. Ανεξάρτητο αμερικανικό σινεμά, από τον Τοντ Σόλοντζ, που σύστησε τον Χόφμαν στο ευρύ σινεφίλ κοινό.
«Σχεδόν διάσημοι», 2000. Nοσταλγική ματιά του Κάμερον Κρόου στην Aμερική του ’70, στο ροκ και στους μύθους του.
«Capote», 2005. Ενας εξαιρετικός Χόφμαν ως Τρούμαν Καπότε κέρδισε Οσκαρ Α΄ αντρικού ρόλου. Νευρωτικός, κυνικός και αυτοκαταστροφικός, είδε μια δική του εικόνα στο πρόσωπο του θανατοποινίτη Πέρι Σμιθ.
«Πριν ο διάβολος καταλάβει ότι πέθανες», 2007. Συγκλονιστική ερμηνεία του Χόφμαν στην τελευταία σπουδαία ταινία του Σίντνεϊ Λιούμετ. Ερμηνεύει έναν κτηματομεσίτη εθισμένο στα ναρκωτικά, ο οποίος κατεβαίνει σε μια κόλαση για να σώσει τον γάμο του.
«Παιχνίδια εξουσίας», 2007. Ο Χόφμαν κλέβει την παράσταση στον ρόλο του ελληνικής καταγωγής πράκτορα της CIA Τζον Αβρακότος.
«Η συνεκδοχή της Νέας Υόρκης», 2008. Η αφοπλιστική ερμηνεία του Χόφμαν δίνει ζωή και υπαρξιακό βάθος στον αριστοτεχνικά διατυπωμένο γρίφο του Τσάρλι Κάουφμαν.
«Αμφιβολία», 2008. Μονομαχία μεταξύ Χόφμαν – Μέριλ Στριπ επί κινηματογραφικού εδάφους. Ενας φιλελεύθερος ιερέας στο Μπρονξ του ’60 οδηγείται στην Ιερά Εξέταση του πολιτικώς ορθού με την κατηγορία της παιδεραστίας.
«Αι ειδοί του Μαρτίου», 2011. Εξαιρετικός μεταξύ διασήμων και ωραίων αντρών ηθοποιών (Τζορτζ Κλούνεϊ, Ράιαν Γκόσλινγκ), υποδύεται έναν ίματζ μέικερ στο παρασκήνιο μιας κρίσιμης εκλογικής μάχης στο Οχάιο.
«The Master», 2012. Ο ρόλος του στην ταινία του Πολ Τόμας Αντερσον –ένα μεγαλειώδες σινεμασκόπ της Αμερικής του ’50– «φωτογραφίζει» τον ιδρυτή της σαϊεντολογίας Λ. Ρον Χάμπαρντ.
«Αγώνες πείνας», 2012 και 2013. Η πρώτη και η δεύτερη ταινία της κινηματογραφικής σειράς από τα βιβλία της Σούζαν Κόλινς έβαλαν τη λέξη blockbuster στο καθημερινό λεξιλόγιο του Χόφμαν.
* Μπορείτε να διαβάσετε αδημοσίευτη στην Ελλάδα συνέντευξη του Φ. Σ. Χόφμαν στο σημερινό τεύχος του περιοδικού «Κ».
