Ο Τιερί Φρεμό είναι εδώ και περίπου μία δεκαετία ο απόλυτος άρχων του Διεθνούς Φεστιβάλ Καννών, της μεγαλύτερης και πιο αναγνωρισμένης κινηματογραφικής διοργάνωσης, που μετράει ήδη 69 χρόνια ζωής. Σήμερα το βράδυ θα βρεθεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, για να μιλήσει για τον πρώτο πρόεδρο, του πρώτου Φεστιβάλ Καννών, του 1939: τον Λουί Λιμιέρ! Τον ένα εκ των δύο αδελφών (Ογκίστ και Λουί) χάρη στους οποίους γεννήθηκε η τέχνη του κινηματογράφου συμπληρώνοντας ήδη 120 χρόνια. Οι Κάννες δεν άρχισαν, βέβαια, να αριθμούν από το 1939 γιατί μεσολάβησε ο πόλεμος. Ετσι το πρώτο εκείνο Φεστιβάλ ήταν ιστορικό, ως προπομπός.
Ο Τιερί Φρεμό, υπό την ιδιότητά του και ως καλλιτεχνικού διευθυντή του Ινστιτούτου Λιμιέρ της Λυών, θα παρουσιάσει και θα σχολιάσει το «Lumière!» (το όνομα σημαίνει και «φως»), μια συρραφή 98 συντηρημένων και αποκατεστημένων ταινιών του Λουί Λιμιέρ και των οπερατέρ του, από το 1895 έως το 1905. «Είναι ο τελευταίος από τους εφευρέτες, αλλά ο πρώτος από τους σκηνοθέτες – δημιουργούς», επισημαίνει ο κ. Φρεμό. Οπως έχει πει χαρακτηριστικά ο διευθυντής των Καννών: «ο Λιμιέρ με την ντοκιμαντερίστικη προσέγγισή του είναι ο πρόγονος του Ρομπέρτο Ροσελίνι, ενώ ο Ζορζ Μελιές του Φελίνι. Εάν ο Λουί Λιμιέρ (1862 – 1954) είναι εκείνος που εγκαινιάζει τη σχολή των ταινιών τεκμηρίωσης, αποτυπώνοντας τον κόσμο της εποχής του, ο Ζορζ Μελιές (1861 – 1938) είναι εκείνος που εγκαινιάζει το Χόλιγουντ».
Οποτε αναφερόμαστε στην ιστορία της 7ης Τέχνης και στους πιονέρους της, δεν λείπει η περιγραφή της προβολής της πρώτης τους ταινία στην υπόγεια αίθουσα του καφενείου Γκραν Καφέ στο Παρίσι: ένα τρένο κατευθύνεται «απειλητικό» προς τον φακό, οι θεατές τρομάζουν και μετακινούνται πανικόβλητοι…
Το 1895 οι αδελφοί Λιμιέρ ανακαλύπτουν μια μηχανή λήψης, εκτύπωσης και προβολής φιλμ που ονομάστηκε Cinématographe. Η πρωτότυπη μηχανή τους είχε σχήμα ραπτομηχανής και κατά κάποιον τρόπο λειτουργούσε με την ίδια τεχνική: όταν γίνεται η βελονιά, το πανί παραμένει ακίνητο· προχωρεί στο ενδιάμεσο διάστημα μόνο από βελονιά σε βελονιά. Η μηχανή προβολής κρατούσε το φιλμ ακίνητο όταν προβαλλόταν κάθε καρέ και στη συνέχεια το προωθούσε για να φθάσει στο επόμενο.
Τι σημαίνει σήμερα, στην εποχή του Instagram, των selfies και του Διαδικτύου, μια αναδρομή στις απαρχές του 20ού αιώνα, σε φιλμ που διαρκούν έως ένα λεπτό και δείχνουν σκηνές από τη ζωή στο Παρίσι της εποχής: στους δρόμους, στην έξοδο από το εργοστάσιο, στα καφέ; Στη φιλμογραφία των Λιμιέρ έχουν καταγραφεί 1.500 ταινίες (!) μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ, εκ των οποίων έχουν αποκατασταθεί (από το Ινστιτούτο) περίπου οι 130.
Διαβάζοντας συνεντεύξεις του Τιερί Φρεμό αντιλαμβάνεται κανείς ότι αυτός ο 55χρονος λάτρης του κινηματογράφου, που αφιερώνεται στις Κάννες χωρίς να εγκαταλείπει το Ινστιτούτο Λιμιέρ, θεωρεί την παράδοση εξίσου σημαντική με το μέλλον. «Φυσικά, μπορεί να παρακολουθήσει πλέον κανείς ταινίες στο iPhone. Το θεωρώ εξαιρετικό. Ομως η κινηματογραφική οθόνη είναι ασύγκριτη και αναντικατάστατη», υποστηρίζει. «Οι άνθρωποι φοβούνται να πουν ότι είναι σινεφίλ γιατί φοβούνται ότι θα τους ρωτήσουν για τον «Πολίτη Κέιν». Ομως σινεφίλ, πάνω απ’ όλα, σημαίνει αγάπη για το σινεμά», λέει ο Φρεμό απενοχοποιώντας την έννοια της «σινεφιλίας».
Από το 2007 που είναι γενικός διευθυντής του Φεστιβάλ Καννών, θεωρείται ότι έχει προσφέρει νέα πνοή στον θεσμό, εξισορροπώντας το «κόκκινο χαλί» και τον κοσμικό χαρακτήρα του με την αναζήτηση των νέων ρευμάτων, τάσεων και της απαιτητικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Είναι εκείνος, επίσης, που έχει στηρίξει και προβάλει τη σύγχρονη ελληνική παραγωγή, αναδεικνύοντας το «weird wave» του ελληνικού κινηματογράφου.
Απόψε, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στην Κεντρική Σκηνή, 8.30 μ.μ. Η εκδήλωση γίνεται με αφορμή τον εορτασμό των 120 χρόνων της 7ης Τέχνης (συμπληρώθηκαν το 2015). Στην παρουσίαση των ταινιών των αδελφών Λιμιέρ από τον Τιερί Φρεμό συμμετέχει και ο Ελληνας σκηνοθέτης Πάνος Χ. Κούτρας.
