Πάντα αμφισβητούσα τη χορογράφηση της μουσικής των συγχρόνων μας εθνικών «έντεχνων μεγάλων» συνθετών. Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Μαρκόπουλος, οι μουσικές τους μου θυμίζουν κάτι «σαν παλιό σινεμά και σαν τη Χαλιμά», ασπρόμαυρες ταινίες, ασπρόμαυρη TV, παραληρούντα γήπεδα, στάδια αλλά και Ηρώδεια. Ούτε ένας Μπεζάρ ή, ακόμη λιγότερο, ο Μασίν δεν κατάφεραν κάτι περισσότερο από το να συνάξουν πλήθη από εκείνα που πάνε να «δουν» τον Μάνο ή τον Μίκη, όχι τα μπαλέτα που σκάρωσαν στις μουσικές τους και οι οποίες, φυσικά, εκείνες είναι που ακούγονται, δεν «βλέπονται».
Η Ραλλού Μάνου ήταν η μόνη που επιδόθηκε και πέτυχε στην παρουσίαση αυτών των συνθετών –και όχι μόνο– πίσω στη δεκαετία του ’50. Τότε, όλοι ήμαστε πιο αγνοί, πιο «παρθένοι», πιο απληροφόρητοι στα περί μοντέρνου χορού διεθνώς. Και η Ραλλού είχε δίπλα της και γύρω της ένα επιτελείο ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης που παρόμοιο δεν ξανάδε η Ελλάδα. Και, τηρουμένων των αναλογιών, ούτε η Ευρώπη ή η Αμερική. Συνθέτες, εικαστικοί, σκηνοθέτες, αρχιμουσικοί, χορευτές και χορογράφοι, όλοι εκεί για το θαύμα που τιτλοφορήθηκε απλούστατα Ελληνικό Χορόδραμα.
Δεν ξέρω πώς αποφασίστηκε η χορογράφηση του εμβληματικού δίσκου του Χατζιδάκι «Το Χαμόγελο της Τζοκόντας» στο μπαλέτο της ΕΛΣ. Φαντάζομαι όπως πέρυσι αποφασίστηκε το «Ταξίδι στην αιωνιότητα» σε μουσικές της Ελένης Καραΐνδρου από τις ταινίες του Θ. Αγγελόπουλου. Και τότε και τώρα, τα πλήθη έτρεξαν. Για τη μουσική. Οπότε υπήρξαν εισπρακτικοί θρίαμβοι. Oμως, το Μπαλέτο της ΕΛΣ αποτελεί πάντα «εισπρακτική επιτυχία». Παραδόξως και τα δύο μπαλέτα είχαν πολλά κοινά. Βασικά την αισθητική των κοστουμιών, καθημερινά και απλά. Oμως πέρυσι, υπήρχε το υπέροχο σκηνικό και κυρίως η χορογραφία του Ρ. Τζανέλλα. Φέτος, η Αγγελική Στελλάτου πάλεψε με νεοκλασικές και «σύγχρονες» φόρμες, χοροθεατρικούς βηματισμούς και επέλεξε (σοφά) μία συνταρακτική Μαρία Κουσουνή, αγέλαστη Τζοκόντα. Δίπλα της ο Βαγγέλης Μπίκος (ώριμος με γενάκι) υπήρξε ισάξιος συμπρωταγωνιστής. Την παράσταση, όμως, έκλεψε η ενισχυμένη ορχήστρα υπό την απολαυστική μαέστρο Κ. Γουρζή (06/03).
