Πριν λίγο καιρό, στα μουσικά (κι όχι μόνο) μέσα είδαμε μία είδηση που θα μπορούσε να προέρχεται από κάποιο χιουμοριστικό site όπως το Hard Times: ότι ο FN Meka, ένας εικονικός ράπερ προϊόν τεχνητής νοημοσύνης και ο πρώτος που υπέγραψε σε μεγάλη δισκογραφική (την Capitol) αποτελεί πλέον παρελθόν από το ρόστερ της εταιρείας λόγω των στερεοτύπων που αναπαράγει για τη μαύρη κοινότητα.
Όλα τα παραπάνω γέννησαν πολλά ερωτήματα για τα όρια της τέχνης, της τεχνολογίας αλλά και το ποια θα πρέπει να είναι η ηθική αντιμετώπιση προϊόντων εικονικής πραγματικότητας, τώρα που αυτή δείχνει να μπαίνει όλο και περισσότερο τόσο στην τέχνη όσο και σε πολλές άλλες πτυχές της ζωής μας.
Χαρακτηριστικά, τον περασμένο μήνα, ένας πίνακας που δημιουργήθηκε με χρήση προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης κέρδισε το πρώτο βραβείο σε διαγωνισμό στο Κολοράντο. Αλλά να μην πάμε μακριά από το χιπ χοπ σύμπαν: το 2012 είδαμε το ολόγραμμα του Tupak, που έχει πεθάνει από το 1996, να ανεβαίνει στη σκηνή. Το 2020 κι εν μέσω σκληρής καραντίνας, ο Τράβις Σκοτ έδωσε μία συναυλία του μέσω του βιντεοπαιχνιδιού «Fortnite» -για την ακρίβεια, το άβατάρ του- ενώ πριν μερικές μέρες ο Eminem και ο Snoop Dogg έβαλαν τα MTV Video Music Awards σε τροχιά metaverse μιας και εμφανίστηκαν «ζωντανά» κι αυτοί μέσω των άβατάρ τους.
Μια νέα πραγματικότητα, όπως αυτή, απαιτεί και νέους κανόνες: «Αυτές οι αναδυόμενες τεχνολογίες απαιτούν νέα νομικά πλαίσια και έρευνα για να κατανοήσουμε πώς τις εξετάζουμε», σχολιάζει ο Ζιβ Επστάιν και υποψήφιος διδάκτορας του Media Lab του ΜΙΤ που μελετά την διασταύρωση του ανθρώπου με την τεχνολογία.
Όσον αφορά τα άβαταρ ή περιπτώσεις όπως αυτή του FN Meka δεν πρέπει να ξεχνάμε πως πίσω από όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι. «Όταν αποσυνδέουμε αυτά τα δύο, τότε πιθανόν να ρισκάρουμε να βλάψουμε τις διαφορετικές περιθωριοποιημένες ομάδες» σχολιάζει η Σινέντ Μπόβελ από τον οργανισμό WAYE. Άλλωστε, η Industry Blackout που άσκησε κριτική στον FN Meka, έκανε τη βάσιμη υπόθεση πως αν είχαν αναμιχθεί περισσότεροι έγχρωμοι άνθρωποι στο συγκεκριμένο πρότζεκτ, τότε η αναπαραγωγή στερεοτύπων πιθανόν να είχε αποφευχθεί. Το γεγονός πως στον κόσμο των άβαταρ οποιοσδήποτε μπορεί να βγάλει κέρδος από μια εθνότητα στην οποία δεν ανήκει είναι κάτι που προβληματίζει και την Μπόβελ.
Εν ολίγοις, για κάποιους φαίνεται πως ισχύει αυτό που είπε κάποτε ο τζαζίστας Τσάρλι Πάρκερ: «Αν δεν το έχεις ζήσει, δεν θα βγει από την κόρνα του σαξοφώνου σου». Αυτό που ουσιαστικά, πολλοί επικριτές υποστηρίζουν είναι πως όλο αυτό είναι κάτι σαν «ψηφιακό blackface». «Ίσως και να είναι», λέει ο Τζέιμς Ο. Γιανγκ, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βικτόρια. Σημειώνει, βέβαια, πως η κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξετάζεται ισορροπημένα κι όχι να υπάρχει μια γρήγορη αντίδραση. Δεν πρέπει να φτάσουμε, δηλαδή, στο σημείο η οποιαδήποτε αναπαράσταση της μαύρης κοινότητας να θεωρείται προσβλητική.
Για κάποιους, ακόμα και οι μορφές τέχνης φτιαγμένες από τεχνητή νοημοσύνη, εξακολουθούν να αποτελούν τέχνη φτιαγμένη από τον άνθρωπο, δεδομένου, πως όλα τα εργαλεία και τα προγράμματα που παράγουν δημιουργίες εικονικής πραγματικότητας τα χειρίζονται, τελικά, άνθρωποι. Απλά η τέχνη που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία κάνει πιο περίπλοκο το σύστημα και τον διαχωρισμό ανθρώπινου και τεχνητού στοιχείου.
Πίσω (και) από αυτή τη συζήτηση θα συνεχίσει να εγείρεται το αιώνιο ερώτημα: τελικά, έχει σημασία από που προέρχεται ένα έργο ή το ίδιο το έργο; Που, σε μια πιο μεγάλη συζήτηση, ρίχνει με τη σειρά του στο τραπέζι το ζήτημα διαχωρισμού (ή μη) καλλιτέχνη και έργου.
Με πληροφορίες από τους News York Times.
