Με ένα αίσθημα ενθουσιασμού αλλά ταυτόχρονα απορίας υποδεχτήκαμε τις ανακοινώσεις των διοργανωτών για το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι, είτε αφορούσαν φεστιβάλ είτε αφορούσαν μεμονωμένες συναυλίες. Βλέπετε τα ονόματα ήταν και πολλά και μεγάλα: Coldplay, Pulp, Duran Duran, Massive Attack, The Smile, Måneskin, Black Pumas, Λένι Κράβιτζ, Sting, Placebo, Smashing Pumpkins αλλά και Νικ Κέιβ στην αρχη του καλοκαιριού. Ma και αρκετά μικρότερα αλλά αγαπημένα του ελληνικού κοινού όπως η Anohni, ο Ασάφ Αβιντάν, ο Mika και φυσικά τα μεγάλα ονόματα της σκηνής του μέταλ, αλλά και τα εγχώρια που καλύπτουν πλέον όλα τα γούστα και τις ηλικίες. Αν εξαιρέσει κανείς την Τέιλορ Σουίφτ και τον Μπρους Σπρίνγκστιν, τα περισσότερα ονόματα που περιοδεύουν αυτό το καλοκαίρι στην Ευρώπη, πέρασαν και από την Αθήνα.
Το αίσθημα ενθουσιασμού πήγαινε στα μεγάλα ονόματα. Η απορία στο πού θα βρεθούν τα χρήματα και ο χρόνος για όλες αυτές τις εκδηλώσεις. Αλλά το παρών δόθηκε, τα θέατρα, οι αρένες και οι πλατείες γεμίσαν, οι τάσεις καταγράφηκαν.
Κάπως έτσι ήταν τελικά το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι:
Οι Coldplay και οι άλλοι
Ηταν οι πιο πολυσυζητημένες συναυλίες του φετινού καλοκαιριού ήδη έναν χρόνο πριν γίνουν. Το διπλό sold out για την πρώτη επίσκεψη των Coldplay στην Ελλάδα όχι μόνο ήταν ταχύτατο -χρειάστηκε μόλις λίγες ώρες για να επιτευχθεί όταν η προπώληση άνοιξε το 2023- αλλά έφερε στην Ελλάδα ένα σόου μεγάλων προδιαγραφών που ως τώρα, δεν είχαμε συνηθίσει να βλέπουμε στα μέρη μας.
Δεν χωρά αμφισβήτηση: ήταν το μεγαλύτερο συναυλιακό γεγονός του καλοκαιριού και ένα σόου αντάξιο της απήχησής του. Αυτό που χώρεσε ένα μίγμα πολλών διαφορετικών ανθρώπων κάτω από το στέγαστρο του ΟΑΚΑ και για λίγες μέρες -αν συνυπολογίσουμε τα γυρίσματα της μπάντα στο Ηρώδειο- έκανε την Αθήνα να «ακούει» μόνο Coldplay.
Το στοίχημα κερδήθηκε. Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι αν αυτό ήταν το σημείο καμπής για να αρχίσουμε να βλέπουμε περισσότερες και μεγαλύτερες συναυλίες στη χώρα μας. «Πρώτα απ’ όλα, το διπλό sold out αναδεικνύει μια νέα τάση: την ακαταμάχητη επιθυμία του κοινού να εξασφαλίσει έγκαιρα τα εισιτήρια του», σημειώνει η Νανά Τράντου, υπεύθυνη booking και ιθύνων νους της High Priority, της διοργανώτριας εταιρείας που έκλεισε τους Coldplay στην Ελλάδα (αλλά και τους Rammstein, τον Sting, τον Λένι Κράβιτζ, μεταξύ άλλων).
Αλλά υπάρχει και μία άλλη τάση εδώ: «Κάθε φορά που οι promoters οργανώνουν εκδηλώσεις τέτοιου επιπέδου, όπως αυτές των Coldplay, ο πήχης ανεβαίνει και ανοίγει νέους ορίζοντες με περισσότερους καλλιτέχνες να επιθυμούν να παίξουν στην χώρα μας. Αυτή είναι η τάση κατά την γνώμη μου: περισσότεροι καλλιτέχνες, περισσότερες συναυλίες», συμπληρώνει η έμπειρη διοργανώτρια.
Από τη μεριά τους, οι διοργανωτές του Plisskën, υπογραμμίζουν πως οι μεγάλες παραγωγές δεν είναι κάτι καινούργιο στη χώρα μας, απλά, όπως πολλοί άλλοι τομείς, επηρεάστηκαν τα προηγούμενα χρόνια από τις απανωτές κρίσεις. Αποτέλεσμα όλων αυτών στον ψυχαγωγικό τομέα ήταν να «πέσει» κατηγορία η αγορά μας σε σχέση με άλλες παραπλήσιες χώρες. Απ’ ό,τι φαίνεται για την ώρα η Ελλάδα είναι πάλι σε θέση να φιλοξενήσει/πραγματοποιήσει μεγάλες διοργανώσεις για τα επόμενα χρόνια και να γίνει και συναυλιακός και ψυχαγωγικός προορισμός για μεγάλους καλλιτέχνες και εισαγόμενο κοινό.
Το σίγουρο είναι πως τα μεγάλα ονόματα, ειδικά αυτά που κουβαλούν μια ιστορία, σπάνια δεν πάνε καλά. Οι Pulp, στην τρίτη τους εμφάνιση στη χώρα μας, έκαναν την Πλατεία Νερού να πυκνώσει την τέταρτη μέρα του Release Athens. Οι Duran Duran αντίστοιχα, έδειξαν πως για όσους τους άκουγαν το ‘80 και το ‘90 είναι σαν να μην πέρασε μια μέρα. Οι Rammstein με το εκκωφαντικό τους σόου τιμήθηκαν από το κοινό (όπως και όλα τα μεγάλα μέταλ ονόματα που το κοινό τους αποτελεί μια ξεχωριστή κατηγορία ως το πλέον πιστό και συνεπές). Συμπέρασμα; Το κοινό επιδιώκει τις μεγάλες συναυλίες, τις μεγάλες συναντήσεις.
Μην υποτιμούμε και τον παράγοντα πανδημία, από την οποία βγαίνοντας, θέλαμε πολύ περισσότερο το «μαζί». Διόλου τυχαία και το Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο ξέφωτο του οποίου κάθε καλοκαίρι το κοινό έχει την ευκαιρία να δει συναυλίες δωρεάν, έχει στρέψει τα τελευταία χρόνια την προσοχή του προς μεγάλα ονόματα που μπορούν να στήσουν ένα μεγάλο πάρτι για όλους. «Προσεγγίζουμε πάντα τον καμβά του πάρκου και προσπαθούμε να συνδυάσουμε τα διαφορετικά γούστα μεταξύ τους», λέει από τη μεριά της η Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, διευθύντρια προγραμματισμού και παραγωγής στο ΚΠΙΣΝ. Για το φετινό καλοκαίρι αυτά ήταν οι Buena Vista All Star και ο Ντεβέντρα Μπάνχαρτ -ενώ έπεται και το Queen Symphonic τον Σεπτέμβριο που τυπικά ανήκει στο θερινό τους πρόγραμμα.
Οι «χαμηλές πτήσεις» του Λυκαβηττού
Υπάρχει και ένας ακόμα νέος παράγοντας: το θέατρο του Λυκαβηττού, που επέστρεψε πέρυσι μετά από δέκα περίπου χρόνια «σιωπής» και φέτος έβαλε ακόμα περισσότερα διεθνή ονόματα στο πρόγραμμά του. Ενα θέατρο που για πάνω από 30 χρόνια αποτελούσε ηγετικό συναυλιακό χώρο και λόγω προνομιακής θέσης στην κορυφή της πόλης αλλά και γειτνίασης με τρεις αγαπημένες και πολύ διαφορετικές γειτονιές.
Ομως η επιστροφή του δεν έχει υπάρξει θριαμβευτική μέχρι τώρα μιας και δεν αγκαλιάστηκε από όλους. Κάποια ονόματα, τα πιο νεανικά και εναλλακτικά, μάζεψαν το κοινό τους και γέμισαν το χώρο του θεάτρου. Κάποια άλλα που απευθύνονται σε ένα κοινό λίγο μεγαλύτερο ηλικιακά είχαν δυσκολίες, ενώ αυτά που δεν ήταν μεγάλα και γνωστά δεν τράβηξαν τον κόσμο που περίμεναν οι διοργανωτές. Η αλήθεια είναι ότι το θέατρο του Λυκαβηττού είναι μοναδικής ομορφιάς και αισθητικής συναυλιακός χώρος και όταν θα μάθουμε ξανά πώς να ανεβαίνουμε στον λόφο, θα είναι η πρώτη μας επιλογή.
Ακριβό μου εισιτήριο
Μαζί με τα συναυλιακά δεδομένα ανέβηκαν σε πολλές περιπτώσεις και οι τιμές των εισιτηρίων. Οι οποίες πάντως δεν πτόησαν απαραίτητα το κοινό: τα εισιτήρια για τους διπλά sold out Coldplay κυμαίνονταν από 52,80 έως 156,20 ευρώ στις «απλές» θέσεις, ενώ υπήρχαν και τα πιο premium που ξεκινούσαν στα 198 και έφταναν τα 995 ευρώ. Ο Sting γέμισε δύο φορές το Ηρώδειο με αντίτιμο από 60 έως 142 ευρώ. Το να δει κάποιος τους Rammstein στο ΟΑΚΑ κόστιζε από 88 έως 165 ευρώ, χρήματα που διέθεσαν 35 χιλιάδες θεατές. Οχι πάντα: η επιστροφή της Anohni με τους Johnsons στην Αθήνα χαιρετίστηκε με μια μέτρια προσέλευση στο Ηρώδειο -τα εισιτήρια κόστιζαν από 40 έως 170 ευρώ.
Πώς μεταφράζεται όλο αυτό; Οταν το σόου είναι υψηλών προδιαγραφών, το κοινό διατίθεται να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη. Ο συνδυασμός μεγάλων ονομάτων και Ηρωδείου πάντα αποδίδει, όχι μόνο από το εγχώριο αλλά και από το διεθνές κοινό -όσοι βρέθηκαν στον Sting, είδαν πως το αρχαίο θέατρο είχαν γεμίσει κυρίως με τουρίστες. Και τα ονόματα που απευθύνονται στα πιο εναλλακτικά κοινά, δύσκολα «βγαίνουν» με τσιμπημένα εισιτήρια.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκαν παράπονα και γκρίνιες για τις τιμές των εισιτηρίων στις συναυλίες και στα φεστιβάλ με ονόματα του εξωτερικού. Ηταν όμως η πρώτη φορά που οι φωνές αυτές είχαν σε πάρα πολλές περιπτώσεις δίκιο. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της δισκογραφίας και τα πολύ μικρά έσοδα που έχει η πλειονότητα των εκατομμυρίων καλλιτεχνών σε ολόκληρο τον κόσμο από τα δικαιώματα του streaming, τα live και τις περιοδείες αποτελούν τα βασικά έσοδα των καλλιτεχνών.
Το γιατί τα εισιτήρια ανεβαίνουν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, ιδιαίτερα σε μια συγκυρία όπου τα κόστη σε πολλές πτυχές της ζωής είναι ρευστά. Οπως εξηγούν και οι άνθρωποι του Plisskën, που μεταξύ άλλων έφεραν στην Αθήνα το φετινό καλοκαίρι τους Smashing Pumpkins (39-117 ευρώ), ουσιαστικά το μόνο σταθερό κόστος το οποίο μπορεί να προϋπολογιστεί στο μπάτζετ μιας συναυλίας είναι η αμοιβή των καλλιτεχνών.
Η οποία είναι αδιαπραγμάτευτη. Οπως εξηγεί ο Γιάννης Παλτόγλου από την Detox, που εκτός των άλλων διοργανώνει το Ejekt Festival που φέτος έφερε και τους Måneskin, «Aν δεν δώσουμε εμείς σαν χώρα την αμοιβή που ζητούν, θα βρουν μια αγορά παραδίπλα να τους δώσει αυτά που ζητάνε».
Είναι όμως οι αμοιβές των καλλιτεχνών ο μοναδικός παράγοντας που ευθύνεται για την αύξηση των εισιτηρίων φέτος κατά περίπου 20%; «Οχι φυσικά, όλα τα κόστη όλα έχουν ανέβει στον ουρανό. Τα ξενοδοχεία είναι πανάκριβα. Πριν από τρία χρόνια έβρισκες δωμάτιο ξενοδοχείου στο κέντρο της πόλης με 120 ευρώ. Σήμερα δεν βρίσκεις με τίποτα κάτω από 300 ευρώ. Το catering μόνο ανέβηκε 40% φέτος, ενώ και όλα τα έξοδα παραγωγής -ήχος, φώτα, οι αμοιβές όλων των συνεργατών, η περιφρούρηση- έχουν ανέβει πάρα πολύ», συμπληρώνει ο διοργανωτής του Ejekt.
Η αύξηση των τιμών θα έχει ως αποτέλεσμα ένα μέρος του κοινού να μην μπορεί πια να ανταπεξέλθει οικονομικά στη μεγάλη προσφορά συναυλιών από το εξωτερικό. «Ολοι οι διοργανωτές κάνουμε μεγάλη και σοβαρή προσπάθεια να κρατηθούν οι τιμές χαμηλά», συνεχίζει ο Γιάννης Παλτόγλου. «Η τιμή του εισιτηρίου δεν γίνεται και δεν πρέπει να ανέβει άλλο στην Ελλάδα με αυτούς τους μισθούς και τις αμοιβές που υπάρχουν. Ομως πρέπει να ξέρουμε ότι από εδώ και στο εξής δεν θα είναι όλες οι συναυλίες για όλους. Και έχει φανεί επίσης ότι όταν το ελληνικό κοινό θέλει ένα όνομα πάρα πολύ, το πληρώνει στην τιμή που το πληρώνει και ο αντίστοιχος Ευρωπαίος μουσικόφιλος», συμπληρώνει.
Σε κάθε περίπτωση, όπως τονίζουν πολλοί Ελληνες promoters και όπως μπορεί κανείς πράγματι να συμπεράνει τσεκάροντας τα κόστη συναυλιακών και φεστιβαλικών εισιτηρίων στο εξωτερικό, οι τιμές στην Ελλάδα σε πολλές περιπτώσεις παραμένουν λίγο πιο κάτω από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Κλιματική κρίση και στις συναυλίες;
Οι πιο παρατηρητικοί θα πρόσεξαν φέτος πως φεστιβάλ σαν το Release Athens μετατόπισαν ελαφρώς τους χρόνους εμφάνισης των καλλιτεχνών: ενώ πατροπαράδοτα τα πρώτα ονόματα ανέβαιναν στη σκηνή γύρω στις 18:00, φέτος τα πρώτα ονόματα βρίσκονταν στη σκηνή γύρω στις 19:00. Σε κάποιες από τις ημέρες του φεστιβάλ ο υδράργυρος έφτασε μέχρι και τους 38 βαθμούς Κελσίου.
Ο τρόπος που έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται θερμοκρασιακά τα καλοκαίρια στην Αθήνα είναι κάτι που έχει προβληματίσει και τον Γιάννη Παλτόγλου, ο οποίος θεωρεί πως είναι κάτι που επηρεάζει τα φεστιβάλ σε όλους τους τομείς: «Οταν σε μια πόλη έχεις για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα υψηλές θερμοκρασίες, αλλάζει η ψυχολογία του εργαζόμενου ο οποίος πιέζεται πάρα πολύ, αλλάζει και η ψυχολογία αυτού που θέλει να πάει σε μια συναυλία για να περάσει καλά. Και μικραίνει πάρα πολύ και η χρονική διάρκεια που μπορεί κάποιος να παραμείνει σε έναν χώρο νιώθοντας καλά και ξέγνοιαστα», σχολιάζει ο διοργανωτής.
Μεγάλοι καλλιτέχνες, «μικρές» συναυλίες;
Δεν έχει κανείς συχνά την ευκαιρία να δει τον Νικ Κέιβ μαζί με τον Κόλιν Γκρίνγουντ των Radiohead σε μια εμφάνιση απογυμνωμένη, ενδόμυχη, «μικρή» και σόλο για έναν καλλιτέχνη που έχει συνηθίσει να παίζει μπροστά σε χιλιάδες κόσμου με τους Bad Seeds. Το αθηναϊκό κοινό είχε αυτή την ευκαιρία για τρεις βραδιές, στην έναρξη του καλοκαιριού, με την Κεντρική Σκηνή της Στέγης να βγαίνει sold out σε χρόνο ντε τε στο άκουσμα του «Νικ Κέιβ σόλο». Μια από τις λίγες πόλεις, μαζί με το Βελιγράδι, το Ελσίνκι και το Ρέικιαβικ, όπου ο Αυστραλός μουσικός έπαιξε με αυτή τη σύνθεση.
Δεν προκαλεί εντύπωση που η Αθήνα ήταν ανάμεσα στους λίγους σταθμούς του Νικ Κέιβ, είναι άλλωστε από τους πλέον αγαπημένους λάιβ καλλιτέχνες του εγχώριου κοινού. Οι άνθρωποι της Στέγης δεν αμφέβαλαν στιγμή για την επιτυχία που θα είχε μια τέτοια συναυλία. Το ερώτημα είναι: θα το ξαναδοκίμαζαν με κάποιον άλλο καλλιτέχνη αυτού του βεληνεκούς; Το κλίμα είναι θετικό: «Ο προγραμματισμός της Στέγης είναι μια δυναμική διαδικασία οπότε δεν μπορούμε ακόμη να αποκαλύψουμε κάτι, αλλά σίγουρα υπάρχει διάθεση να πραγματοποιηθούν αντίστοιχες μοναδικές εμπειρίες», λέει ο αναπληρωτής διευθυντής πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος.
Τόπο στα νιάτα
Ενω τα προηγούμενα χρόνια το εγχώριο συναυλιακό κοινό ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις έμπειρο, έχουμε αρχίσει όλο και περισσότερο να βλέπουμε τις γενιές Ζ και Α να δίνουν ηχηρό παρών στις μεγάλες συναυλίες. Πέρυσι ήταν η Rosalia, οι Florence and the Machine και οι Arctic Monkeys, φέτος ήταν οι Måneskin και οι Coldplay οι καλλιτέχνες που έκαναν τους μικρούς να «βάλουν τα γυαλιά» στους μεγάλους συναυλιακά.
Το μυστικό κρύβεται στον «μαγικό κόσμο» του ίντερνετ για τον Γιάννη Παλτόγλου: «Η νέα γενιά βλέπει πώς περνάει ο αντίστοιχος νέος στο Λονδίνο, στο Βερολίνο και στην Πράγα και θέλει να συμμετέχει σε αυτή τη μεγάλη γιορτή. Γι’ αυτό και πλέον βλέπουμε πολύ νεανικό κοινό σε πολύ μεγάλες συναυλίες», λέει. Μην ξεχνάμε και τον εκθετικό ρόλο που έχει παίξει σε αυτό και η υπόθεση «Eras Tour» της Τέιλορ Σουίφτ που έχει κάνει τον τελευταίο χρόνο την απόκτηση ενός εισιτηρίου για την περιοδεία της ποπ σταρ κάτι σαν πολιτιστική κορωνίδα ανάμεσα σε αυτές τις ηλικίες.
Τελικά, θα γίνουμε Βαρκελώνη;
Τα συναυλιακά ανοίγματα δεν παύουν να καλλιεργούν στο μουσικόφιλο κοινό ελπίδες ή έστω την απορία για το αν μια μέρα η Ελλάδα θα γίνει μια χώρα που θα «παίζει» στο ίδιο επίπεδο με μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και γιατί όχι, αν θα ζήσουμε για να δούμε και στα μέρη μας ένα φεστιβάλ στα πρότυπα του Primavera ή του Glastonbury.
Η Νανά Τράντου μας καλεί να δούμε την Ελλάδα ως προορισμό ενταγμένο σε ένα γενικό ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπου η αγορά δεν εξαντλείται εντός των συνόρων: «Οι μεγάλες συναυλίες που μπορούμε να φιλοξενήσουμε δεν αποτελούν μία ευκαιρία μόνο για τους Ελληνες, αλλά για όλους στην ευρύτερη περιοχή, όπως και αντίστοιχα για εκείνους που θα ήθελαν να συνδυάσουν μία συναυλιακή εμπειρία με τις διακοπές τους στη χώρα μας», λέει. Είδαμε αρκετούς να το κάνουν και φέτος.
Η ομάδα του Plisskën υποστηρίζει πως για να μεγαλώσει ομαλά η συναυλιακή αγορά της χώρας μας δεν χρειάζεται να μπει στο παιχνίδι η λέξη «ανταγωνισμός», αλλά αυτή να φροντίσει να γίνει πιο «εκλεκτική» και να καταφέρει να παρουσιάζει υψηλού επιπέδου προϊόντα για εγχώριο και διεθνές κοινό. Εδώ βέβαια τονίζεται και η αρωγή που χρειάζεται από το κράτος, όπως γίνεται με μεγάλα φεστιβάλ της Ολλανδίας, της Γερμανίας, του Βελγίου, της Πορτογαλίας και άλλων χωρών που δεν ξεκινάνε τον προγραμματισμό τους αν δεν έχουν εξασφαλίσει κρατικούς πόρους ή κρατικές υποδομές για την πραγματοποίηση τους, ενώ εδώ αντίστοιχα, όπως λένε οι promoters, μια διοργάνωση θεωρείται «τυχερή» αν καταφέρει να μπει υπό την αιγίδα ενός υπουργείο ή δήμου, χωρίς και πάλι να υπάρχει αντίκρισμα σε κόστη, υπηρεσίες και προβολή.
Και η Γαβριέλλα Τριανταφύλλη του ΚΠΙΣΝ μας αναζοπυρώνει την ελπίδα για το αν θα δούμε σύντομα στη χώρα μας ένα φεστιβάλ στα πρότυπα του εξωτερικού: «Νομίζω πως αυτά είναι πράγματα που ήδη συζητιούνται. Αρκεί να βρεθεί το κατάλληλο σημείο».
Εκείνα που μένουν
Πίσω φυσικά από όλα αυτά, αυτό που μένει είναι η κάθε ξεχωριστή προσωπική και συλλογική στιγμή που μπορεί να χαρίσει μια συναυλία. Στιγμή που ζει κανείς αλλιώς κάτω και αλλιώς πίσω από τη σκηνή.
Από τη μεριά μας κρατάμε από το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι:
Τον Κρις Μάρτιν να κοιτάει από τη σκηνή, να σου λέει καλημέρα και μετά ολόκληρος ο μήνας σου, να πηγαίνει τέλεια. Ενας μάγος περφόρμερ στην πιο Disneyland συναυλία που έχουμε δει ποτέ.
Το μεγάλο πάρτι των Pulp στο Release Athens, με έναν Τζάρβις Κόκερ να αποδεικνύει πως το indie όταν θέλει δεν είναι μίζερο.
Τους αειθαλείς Duran Duran, που μπορούν να είναι το απόλυτο boyband και μετά τα 60 τους.
Τον Νικ Κέιβ που δεν είναι μεν ο «καλύτερος» που έχουμε δει αλλά με πιάνο/μπάσο/φωνή ήταν ο πιο οικείος που έχουμε ακούσει τα τελευταία 42 χρόνια στη χώρα μας. Και αυτό είναι ανεκτίμητο.
Την έκπληξη της χρονιάς, το πρώτο live του Τζέικομπ Κόλιερ στη χώρα μας, στο θέατρο του Λυκαβηττού. Ποτέ άλλοτε σε μια συναυλία δεν μαζεύτηκε τόσο καλλιεργημένο μουσικά κοινό που να γνωρίζει αντίστιξη, αρμονία και φυσικά πρώτη, δεύτερη και τρίτη φωνή. Ενα ολόκληρο θέατρο μια χορωδία.
Την πιο πολιτική τοποθέτηση που όπως ήταν αναμενόμενο, έκαναν οι Massive Attack. Ολοι φέτος προσπάθησαν να κάνουν ένα σχόλιο για τους δύο πολέμους, στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη -και οι Thievery Corporation αλλά και οι Duran Duran. Αλλά οι Massive Attack ήταν σαν το «Black Mirror» σε πανευρωπαϊκή περιοδεία.
Στις απογοητεύσεις της χρονιάς; Η πολύ χαμηλή προσέλευση, λόγω τιμής του εισιτηρίου στην σπαρακτική εμφάνιση της Anohni στο Ηρώδειο, ο υπέροχος Mika με τα ελάχιστα άτομα στο θέατρο του Λυκαβηττού. Και το Ηρώδειο, που πια είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν κάνει για συναυλίες που «ζητούν» την αλληλεπίδραση του μουσικού με το κοινό (τέτοιες ήταν οι συναυλίες του Sting).
Οι διοργανωτές κρατάνε από τα παρασκήνια:
«Τη συγκινητική στιγμή που ο Κρις Μάρτιν, φτάνοντας στο Ηρώδειο, γονάτισε μπροστά στο μνημείο, εκφράζοντας τον απόλυτο σεβασμό του προς τον χώρο και τη χώρα μας. Εκτίμησα ιδιαίτερα την ευγενική του κίνηση να μου δώσει ένα τριαντάφυλλο στο τέλος της φιλμογράφησης, λέγοντάς μου “Thank you!”». – Νανά Τράντου, High Priority
Τον Μπίλι Κόργκαν να μας δηλώνει πως δεν θα είναι «grumpy» («μίζερος») στο τελευταίο live των Smashing Pumpkins στην Ευρώπη, αλλά θα τα δώσουν όλα για το κοινό (πράγμα που έγινε). – Ομάδα Plisskën Festival
«Τον Ντεβέντρα Μπάνχαρτ, που είχε μεγάλο άγχος να μάθει σωστά τα ελληνικά του για να απευθυνθεί στο κοινό. Εκανε πολλή ώρα πρόβα τις εκφράσεις, πώς θα τις πει, ήδη από την προηγούμενη μέρα που είχε έρθει για πρόβα στην Εναλλακτική Σκηνή της Λυρικής». – Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, ΚΠΙΣΝ
«Τον διαγωνισμό τριπόντων που έγινε πριν τη συναυλία των Måneskin, στον οποίο ο Νταμιάνο Νταβίντ έβαλε 4/5 τρίποντα και τους κέρδισε όλους. Κάτι που δεν ξέρουν πολλοί, είναι ότι έπαιζε μπάσκετ παλιά». – Γιάννης Παλτόγλου, Ejekt
«Οταν έφτασαν στο αεροδρόμιο οι Duran Duran ο Νικ Ρόουντς, μέγας μουσικόφιλος, ρώτησε όλο προσμονή: πώς ήταν οι Massive Attack χθες;» – Θωμάς Μαχαίρας, Release Athens
