«Λέω συνεχώς στους μαθητές μου -και το πιστεύω βαθιά- πως κανείς πρέπει να γνωρίζει την ιστορία και την παράδοση αλλά ταυτόχρονα να προσπαθεί με όλες του τις δυνάμεις να χτίσει έναν ολόκληρο κόσμο πάνω σε αυτά τα θεμέλια, με τα προσωπικά του υλικά και γνωρίσματα». Ο «δάσκαλος» της τζαζ Ντέιβιντ Μάρεϊ, που έρχεται για λίγες εμφανίσεις στο Half Note (27-30 Μαρτίου), μας μιλάει για το μουσικό είδος το οποίο αντιπροσωπεύει και τη θέση του στο σύγχρονο ψηφιακό-καταναλωτικό μουσικό περιβάλλον. Μπορεί άραγε να θεωρηθεί σήμερα η τζαζ «νεκρή»; Είναι ένα είδος με κορυφαία παράδοση, όμως καταδικασμένο πια στην επανάληψη και περιορισμένο απλά σε νέες ερμηνείες ήδη υπαρχόντων μουσικών μοτίβων; Ο Ντέιβιντ Μάρεϊ είναι αντίθετος με αυτή τη λογική: «Δεν θα μπορούσα να διαφωνώ περισσότερο. Η μουσική, όπως όλες οι τέχνες, εξελίσσεται με τον καιρό, το ίδιο συμβαίνει και με την τζαζ. Η τελευταία μάλιστα έχει μια πολύ σύντομη ιστορία σε σχέση με άλλα μουσικά είδη και είναι φυσικό η σημερινή της εκδοχή να εκτιμηθεί πλήρως τα επόμενα χρόνια, όπως συνέβη δηλαδή και με τη μουσική των προγόνων μας. Ούτως ή άλλως η τζαζ είναι γεμάτη αυθεντικότητα και δημιουργικότητα, όχι επανάληψη διαφορετικών ερμηνειών ή διαγωνισμός για το ποιος θα παίξει εντυπωσιακότερα μια στάνταρ μελωδία».
Στο σινεμά
Μπορεί να είναι συμπτωματικό, έχει όμως το ενδιαφέρον του: αυτές τις μέρες προβάλλεται στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες το πολύ αξιόλογο νεονουάρ φιλμ του Αλέξη Αλεξίου «Τετάρτη 04.45», το οποίο χρησιμοποιεί την τζαζ ως όχημα περιγραφής τόσο της υπόθεσης όσο και του κεντρικού χαρακτήρα. Επιπλέον, στην πρόσφατη απονομή των Οσκαρ, δύο ταινίες (Whiplash, Birdman) με καθαρά τζαζ αισθητική διακρίθηκαν αποσπώντας αρκετά βραβεία. Ο πυρετώδης ρυθμός της μουσικής -και ειδικότερα των ντραμς, τα οποία πρωταγωνιστούν και στα δύο φιλμ- καθορίζει σε μεγάλο βαθμό και αναδεικνύει τη σκηνοθετική προσέγγιση των δημιουργών τους. Ταυτόχρονα η δημοφιλία των ταινιών και βέβαια η συνολική τους αρτιότητα έκανε αρκετούς να «ψαχτούν» περισσότερο με τη συγκεκριμένη μουσική. «Οτιδήποτε βοηθά να περάσει το μήνυμα απέναντι είναι θετικό», λέει ο Ντέιβιντ Μάρεϊ και προχωρά μιλώντας για τη μεταλαμπάδευση της τζαζ παράδοσης στις νέες γενιές, δηλώνοντας μάλιστα αισιόδοξος για το μέλλον: «Η τζαζ συνεχίζει να βρίσκει καινούργια ανοιχτά αυτιά και καρδιές που την αγκαλιάζουν ανάμεσα στους νεότερους ανθρώπους και αυτός είναι ακόμα ένας λόγος για τον οποίο πιστεύω πως το είδος είναι απόλυτα ζωντανό. Δεν είναι εύκολο για τους νέους φαν, σε καιρούς που η “εύκολη” ποπ και γενικότερα η καταναλωτική μουσική προωθείται τόσο πολύ, αλλά το ενδιαφέρον τους υπάρχει. Το μόνο που χρειάζεται είναι να πάρουν το ρίσκο της νέας εμπειρίας και να έχουν ανοιχτό το μυαλό και την καρδιά ώστε η καλή μουσική να βρει τον δρόμο προς την ψυχή τους».
Ως μουσικός, ο σπουδαίος σαξοφωνίστας έχει πίσω του μια τεράστια καριέρα με συμμετοχή σε πολλά τζαζ σχήματα και μια ακόμα πιο θαυμαστή δισκογραφία η οποία μετρά πάνω από 150 (!) άλμπουμ. Ταυτόχρονα δεν διστάζει να αναμειγνύει την τζαζ παράδοση, για την οποία τρέφει ιερό σεβασμό καθώς τη διδάχτηκε όπως λέει χαρακτηριστικά από τους «πατεράδες μας», με νέα στοιχεία από τις μουσικές όλου του κόσμου. Από τους αφρικάνικους και τους λάτιν ρυθμούς μέχρι το ψυχεδελικό ροκ των Grateful Dead, στους οποίους έχει κάνει και ειδικό αφιέρωμα, όλα έχουν αφομοιωθεί και θα συνεχίσουν όπως λέει να εισάγονται μέσα στην τζαζ του.
Το αποκλειστικό σχεδόν ενδιαφέρον του Αμερικανού καλλιτέχνη είναι «να περάσει εκεί έξω το μήνυμα». Γι’ αυτό τον λόγο και δεν δείχνει να ενοχλείται από τον σταδιακό παραγκωνισμό του παραδοσιακού ολοκληρωμένου μουσικού άλμπουμ προς χάρη άλλων, πιο ευέλικτων και (κυρίως) διαδικτυακών μεθόδων απόκτησης και απόλαυσης της μουσικής: «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου γνώστη της τεχνολογίας, όμως έχω μάθει να την αποδέχομαι. Αλλωστε η ουσία για έναν μουσικό είναι να διατηρεί την έμπνευσή του και να συνεχίσει να δουλεύει σκληρά πάνω στις συγκεκριμένες μουσικές ιδέες, ανεξάρτητα από το μέσο που χρησιμοποιεί για να επικοινωνήσει το έργο του».
Οσο για τις εμφανίσεις στο Half Note, ο Ντέιβιντ Μάρεϊ δείχνει χαρούμενος τόσο για την παράσταση όσο και για την επιστροφή του στη χώρα μας: «Εχω ξαναέρθει πριν από λίγα χρόνια με το Cuban Ensemble. Ηταν μια συναυλία μπροστά σε ένα πολύ όμορφο και ενθουσιώδες κοινό και το ίδιο περιμένω και τώρα. Οι άνθρωποι στη χώρα σας δείχνουν μεγάλη αγάπη και αφοσίωση στη μουσική. Εμείς από την πλευρά μας θα παίξουμε μουσική από την καρδιά μας, η οποία θα περιλαμβάνει αρκετά πρόσφατα κομμάτια, μερικά στάνταρ της τζαζ και κάποια παλιότερα δικά μου. Είναι πιθανό μάλιστα να δώσουμε και μια μικρή γεύση μιας νέας μελωδίας που έγραψα ως αφιέρωμα σε έναν φίλο».
Ο Ντέιβιντ Μάρεϊ θα εμφανίζεται στο Half Note Jazz Club (Τριβωνιανού 17, Μετς) από τις 27 έως και τις 30 Μαρτίου.
