Δεν του λείπουν ποτέ οι ιδέες, η φαντασία και το αίσθημα. Ετσι ακριβώς είναι και τα τραγούδια που μας δίνει ανά διαστήματα από τη δεκαετία του ’90 ο Παναγιώτης Καλαντζόπουλος συστήνοντάς μας νέες φωνές και μουσικούς, ιδρύοντας μπάντες από την εποχή που τα σχήματα τα λέγαμε γκρουπ, ντύνοντας ωραίες ιστορίες για το γυαλί και το πανί. Από τους πιο μελωδικούς συνθέτες της γενιάς του, μετά το «Λευκό μου Γιασεμί», το «Summertime in Prague», «Με τα Μάτια Κλειστά», «Ενός Λεπτού Φιλί»…, τώρα ετοίμασε το «Τέλειο έγκλημα».
Εννέα καινούργια ανέκδοτα τραγούδια και δύο ορχηστρικά σε στυλ Mεσοπολέμου (μια γεύση πήραμε πρόσφατα στον κήπο του Νομισματικού Μουσείου με τις Νεφέλη Φασουλή και Μαντώ Παναγιωτά), που βασίζονται σε εμπνευσμένες από μονόστηλα εφημερίδων ιστορίες οι οποίες μιλούν για εγκλήματα γυναικών. Σουίνγκ, pop-art μελόδραμα, περιφερόμενες ψευδαισθήσεις, θολές προσευχές, χιούμορ και έντονες κινηματογραφικές ματιές. Αλλά ας αφήσουμε τον Παναγιώτη Καλαντζόπουλο να μιλήσει για όσα τον απασχολούν:
Ιστορίες γυναικών. «Δεν ξέρω αν είναι η ηλικία, αισθάνθηκα την ανάγκη να κατανοήσω περισσότερο τη γυναικεία φύση που θαυμάζω. Χρόνια μάζευα αποκόμματα εφημερίδων θέλοντας να γράψω τραγούδια που να βασίζονται σε περιστατικά του ποινικού δικαίου, των κακουργημάτων. Κάτι σαν το “Καημένε Αθανασόπουλε, τι σου ’μελλε να πάθεις” σε νέες περιπέτειες. Ειδεχθές για τα ελληνικά δεδομένα έγκλημα, μιας πεθεράς που σκότωσε τον γαμπρό της. Εγινε και ρεμπέτικο. Αναζητώντας περιστατικά κατάλαβα ότι οι ιστορίες που με μαγνήτιζαν έπαιρναν συνήθως το μέρος του θύτη. Γυναικών που κάπου είχαν δίκιο που… έστειλαν τον μακαρίτη. Για το πρώτο τραγούδι όμως, “Τ’ αρσενικό”, με ξεκλείδωσαν τα λόγια ενός μάστορα: “το αρσενικό είναι τοξικό αλλά το θηλυκό σκοτώνει”. Αλλη ιστορία είναι η σκηνή μιας γυναίκας που μετράει τον σφυγμό κάποιου και σαν μπαίνει στο δωμάτιο η αστυνομία λέει: “ή η καρδιά του δεν δουλεύει ή το ρολόι μου σταμάτησε”. Οταν γράφω ένα τραγούδι προσέχω κάθε λεπτομέρεια. Το ίδιο κι όταν γράφω μουσική για το θέατρο, όπως τώρα για το “Το καπλάνι της Βιτρίνας” της Αλκης Ζέη που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία της Ανδρομάχης Χρυσομάλη. Θέλω να βελτιώνω τη θέση κάθε λεξούλας. Είναι μια ανάγκη να γίνεσαι γοητευτικός αποσαφηνιστής».
Το τσιγγανοκίθαρο. «Το αγόρασα πριν από δύο χρόνια και στάθηκε η αφορμή να αλλάξω πολλές μικρολεπτομέρειες στον τρόπο που παίζω, ακόμη και στη λογική των κομματιών. Μου άνοιξε ένα δρόμο που κλείνει το μάτι στη δεκαετία του ’30, στη χρυσή εποχή του Τζάνγκο, επίσης στη δεκαετία του ’50 και τον Μανώλη Χιώτη ο οποίος είναι άμεσα επηρεασμένος απ’ αυτό. Ετσι έκανα μια δική μου εκδοχή συνδυάζοντας σ’ αυτά τα τραγούδια τον μεσοπόλεμο του Παρισιού και τον μεταπολεμικό του Χιώτη».
Μεσοπόλεμος. «Αισθάνομαι ότι ζούμε κάτι παρόμοιο. Οταν έρχονται σημαντικά πράγματα στη ζωή μας καταλαβαίνουμε ότι όλα είναι μια ψευδαίσθηση. Οταν σε χτυπήσει ένας κεραυνός καταλαβαίνεις ότι το πρόβλημα που είχες με τον συνεργάτη σου, τη γυναίκα σου, την ιδεολογία που δεν σου βγαίνει, με την ψήφο που γέννησε τέρας, είναι πράγματα που τα παίρνει ο αέρας και τα σηκώνει. Λέω μεσοπόλεμος γιατί μέσα σε όλα τα άλλα, είχε μια ελαφράδα και μια σεξουαλικότητα. Τότε η μουσική είχε την ανάγκη να γίνει πιο ελαφριά μέχρι να περάσει το σύννεφο. Τα ρούχα ανέβηκαν, ξέφυγαν από τον αστράγαλο, φάνηκε περισσότερο το στήθος. Τώρα φαίνονται όλα. Η αιδώς του αιδοίου».
Ομοιότητες. «Υπάρχουν πολλές. Η ανάγκη για λίγο χιούμορ, ειρωνεία, σεξ και ρυθμό που να μην είναι βαρύ ζεϊμπέκικο. Ολο και συχνότερα ακούω το: “παίξε κάτι χαρούμενο”. Ετσι ακούμε πάλι σουίνγκ βλέπουμε να χορεύουν τάνγκο. Η κρίση έφερε έναν εξευτελισμό του λάιφ στάιλ. Ολοι μας νιώθουμε άχαρα να δούμε τις φωτογραφίες μας του ’90. Είναι κάτι βαθύτερο από αισθητικό το πρόβλημα. Υπήρξαμε τεμπέληδες, ανάξιοι κληρονόμοι, κάτι που το διαπιστώνεις σαν προσέξεις κοινωνίες με μεγαλύτερα προβλήματα απ’ ό,τι έχει η Ελλάδα. Γενικά ανθρώπους περιτριγυρισμένους από μεγαλύτερες δόσεις βίας και απειλών».
Κουρασμένο κύτταρο. «Αυτό είμαστε. Ισως γιατί υπήρξαμε και αρχαίοι. Πρέπει να ανασκουμπωθούμε, να δουλέψουμε, να ελευθερωθούμε απ’ όλο αυτό που βιώνουμε. Αν συνεχίσουμε με τα μυαλά που έχουμε, θα λυθεί σύντομα η βάρκα… Υπάρχουν παιδιά που θέλουν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα, να γίνουν αγρότες στην επαρχία κι αντί να τους βοηθήσουν, τους πνίγουν στη φορολογία. Από την άλλη, οι αριστεροί πρέπει να τελειώνουν με το πρόβλημά τους. Το σημείο εκκίνησης κάθε τους σκέψης, δεν μπορεί να είναι το μίσος τους προς τον πλούτο του διπλανού. Ζήσαμε όμως και μια ευρωπαϊκή οικογένεια που μας έδινε λεφτά για να κόβουμε τις βάρκες στη μέση, να ξεριζώνουμε τις ελιές κ.ο.κ. Ζήλεψα πράγματα από την Ευρώπη, την έζησα αλλά τώρα ακούω ευρωπαϊκή οικογένεια και καγχάζω. Η οικογένεια προϋποθέτει δεσμούς όχι δουλεία. Βέβαια και οι Ελληνες έχουν πολλά θέματα. Οπως λέει ο φίλος μου, ο σκηνοθέτης Κ. Καπάκας, οι Ελληνες είναι η μοναδική χώρα στην οποία όταν το παιδάκι χτυπάει στην κόγχη του τραπεζιού, αυτοί τα βάζουν με το τραπέζι… Είμαστε περιτριγυρισμένοι από τέλεια εγκλήματα».
Κάτι πρέπει να κάνουμε. «Δεν είναι μόνο δουλειά των πολιτικών. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ένα πολίτευμα στο οποίο δίνει κανείς λευκή επιταγή κάθε τέσσερα χρόνια. Την παίρνει εν τέλει αυτός που σε παραμυθιάζει, που σου υπόσχεται ωραίο σπίτι και παιδιά, και σου παίρνει την υπογραφή, δηλαδή την ψήφο, κι ας αποδεικνύεται προικοθήρας που πάει με άλλες, σου τρώει τα λεφτά και στο τέλος σου λέει: “δεν φέρνεις αγάπη μου και τα κοσμήματα για να σώσουμε τον έρωτά μας;”».
Ο ρόλος της Αριστεράς; «Το ΚΚΕ είναι ένα καρτούν, ένα κόμμα που ηδονίζεται να μένει σε μονοψήφιο νούμερο. Επίσης έχει μια αλλεργία σε εκείνους που λένε τα ίδια με αυτό. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πια μια περίπτωση που μπορείς να συνεχίσεις μαζί του μόνο με όρους ερωτευμένου. Ενας που σου είπε ότι έκανε λάθη, ότι δεν είχε σχέδιο, ότι θα σκίσει τα μνημόνια και έρχεται τώρα με το ύφος γόη και σου λέει, εντάξει έκανα λάθη αλλά θέλω να μου δείξεις πίστη και εμπιστοσύνη γιατί είμαι καλό παιδί. Σου ζητάει έρωτες όχι πολιτική. Σου πουλάει παραμύθι. Σε κεράτωσα αλλά… Οπως συνέβη με το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. που συρρικνώθηκαν σαν σφουγγάρια, έτσι θα συμβεί και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ρεζουμέ; Το ελληνικό κράτος έχασε κατά κράτος».
Χομπίστες. «Αυτό γίναμε οι καλλιτέχνες: δημιουργοί, μουσικοί, τραγουδιστές, ηθοποιοί. Οι περισσότεροι μουσικοί κάνουν 4 μεροκάματα. Τι σημαίνει αυτό; Σε μαγαζί 100 ατόμων, με 10 ευρώ το εισιτήριο, αν υπολογίσεις τον ΦΠΑ, αφαιρέσεις το ΙΚΑ (ο μαγαζάτορας σου κρατάει 30 εισιτήρια, άρα εσύ το πληρώνεις κι αυτό), μένουν 500 ευρώ για να πληρωθούν πέντε άνθρωποι οι οποίοι έκαναν πόσες πρόβες και το μεροκάματο είναι 25 ευρώ. Ομως οι παραστάσεις δεν είναι πολλές, τέσσερις ή οκτώ τον μήνα. Πως να ζήσεις με 200 ευρώ;
Γι’ αυτό γυρνάνε όλοι στις μπάντες και τα ποσοστά. Ακόμη και οι τραγουδιστές έχουν πρόβλημα πια. Το ξεδόντιασμα της δισκογραφίας με την παρακμή του βιντεοκλίπ, έφερε και την παρακμή του θωρηκτού που λέγεται τραγουδιστής. Για χρόνια ήταν ένα αλαζονικό πλάσμα που θεωρούσε ότι όλοι οι άλλοι συνεργάτες γύρω του, από τον δημιουργό μέχρι τον μουσικό και τον τεχνικό, είναι ένα αναγκαίο κακό που χρειάζεται μόνο για τη φωτογράφηση. Ας το δούμε σε κάδρο.
Η φωτογραφία του ’50 έχει τον Τσιτσάνη καθισμένο με τη Νίνου στις καρέκλες μπροστά με τους μπουζουξήδες, τους κιθαρίστες πίσω και σε τρίτο επίπεδο την Μαργαρώνη στο πιάνο. Το ’60 ο Χιώτης σηκώνεται όρθιος τρία βήματα με τη Λίντα να τον ακολουθεί. Το ’70 σηκώνεται και ο Διονυσίου, το ’80 έχουμε τον Νταλάρα και τα άλλα πρώτα ονόματα με 13 μουσικούς υποφωτισμένους δέκα βήματα πίσω, ενώ το 2000 η Αννα Βίσση μόνη της, σχεδόν καραόκε, με κάτι σκιές πίσω της για μουσικούς.
Αυτός είναι ο εγωισμός των τραγουδιστών. Κάθε δεκαετία είναι η υποχώρηση της έννοιας εμείς και μια παρανοϊκή επέλαση του εγώ τους. Στη νέα δεκαετία τελείωσαν αυτά. Η κρίση παρόλα τα δεινά, βοήθησε να επιστρέψουν τα πράγματα σε μια σωστότερη κλίμακα».
