Από το κραχ του 1929 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’30, η Αμερική έχει βυθιστεί στη φτώχεια και την απελπισία. Στο Σικάγο, οι άνθρωποι, από το πολύ κρύο, καίνε τους παλιούς δίσκους φωνογράφου για να ζεσταθούν. Στη Νέα Υόρκη, ένα άνεργο ζευγάρι για να επιβιώσει αναγκάζεται να ζήσει σε σπηλιά στο Σέντραλ Παρκ. Επειτα από έξι χρόνια κακουχιών και έντονων φυλετικών διακρίσεων έχει έρθει η στιγμή της τζαζ –που ανέκαθεν ευδοκιμούσε στις αντιξοότητες– να ανυψώσει το ηθικό μιας φοβισμένης χώρας. Την 21η Αυγούστου του ’35, ο Μπένι Γκούντμαν εμφανίζεται στο Palomar Ballroom του Λος Aντζελες. Και προκαλεί σεισμό στην αμερικανική κοινωνία, που πλέον αρχίζει να χορεύει στον ρυθμό του σουίνγκ.
Η εποχή της πρώτης νεανικής κουλτούρας είχε μόλις αρχίσει. Μαζί και η φρενίτιδα του λευκού νεανικού κοινού για τη μουσική σουίνγκ, που ήδη είχε συμπληρώσει μια δεκαετία στα γκέτο των μαύρων της Νέας Υόρκης και του Κάνσας Σίτι. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η ενσωμάτωση του Λούις Αρμστρονγκ στην μπάντα του Φλέτσερ Χέντερσον, τον Οκτώβριο του ’24, δημιούργησε την πρώτη «χοτ» ορχήστρα.
Μέσα σε μόλις 13 μήνες παραμονής του «Ποπς» στην μπάντα, κατάφερε να τη μετατρέψει από μια άκαμπτη χορευτική ορχήστρα σε μια ζωηρή γεμάτη αυτοσχεδιασμούς μπιγκ μπαντ. Η ζωντανή και αλέγρα μουσική της Νέας Ορλεάνης που ξεχείλιζε από την τρομπέτα του Αρμστρονγκ και οι ενορχηστρώσεις του Ντον Ρέντμαν είχαν παίξει καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία ενός νέου στυλ μουσικής, που αργότερα ονομάστηκε σουίνγκ.
Στο ραδιόφωνο
Εως τα μέσα της δεκαετίας του ’30 η πιο κερδοφόρος, σταθερή και με κύρος δουλειά για ένα μουσικό στην Αμερική ήταν η συμμετοχή του σε ένα από τα ραδιοφωνικά προγράμματα. Οταν τον Δεκέμβριο του ’34, ο 25χρονος, με την εμφάνιση τραπεζίτη, Μπένι Γκούντμαν ξεκίνησε να εμφανίζεται στη σαββατιάτικη βραδινή εκπομπή «Let’s Dance» του ραδιοφωνικού σταθμού NBC, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί πως θα γινόταν ένας από τους πρώτους ποπ σταρ παγκοσμίως. Ούτε ο ίδιος δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ότι η μουσική του θα άλλαζε την Αμερική και αργότερα τον κόσμο.
Γρήγορα όμως συνειδητοποίησε πως η μπάντα του είχε ανάγκη από ενορχηστρώσεις που να διεγείρουν το κοινό και να κρατούν το ενδιαφέρον των μουσικών του. Ο Χέντερσον, που μόλις είχε διαλύσει την μπάντα του, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να τον προμηθεύσει με καινούργιες ενορχηστρώσεις και υλικό δικών του κομματιών, όπως τα «Blues Skies», «Between the Devil and Deep Blue Sea» και το διαχρονικό «King Porter Stomp». Οι ραδιοφωνικές εμφανίσεις του Γκούντμαν με την μπιγκ μπαντ του έβγαιναν στον αέρα πολύ αργά, για να προσελκύσουν τους ακροατές της ανατολικής ακτής. Αντίστοιχα η διαφορά της ώρας τον κατέστησε ιδιαίτερα δημοφιλή στο φοιτητικό και νεανικό κοινό της δυτικής ακτής.
Τον Μάιο του ’35, ύστερα από 26 σαββατόβραδα, η εκπομπή «Let’s Dance» διακόπτεται απότομα λόγω απεργίας, αναγκάζοντας τον Μπένι Γκούντμαν να βγει στον δρόμο, σε μια περιοδεία από τη Νέα Υόρκη μέχρι την Καλιφόρνια. Σε πολλές πόλεις η μπάντα εισέπραξε την έντονη αποδοκιμασία του κοινού, που ήταν απρόθυμο να δεχθεί τη νέα «χοτ» τζαζ μουσική και να αποχωριστεί τη «γλυκιά τζαζ» του Πολ Γουάιτμαν. Στο Ντένβερ, η περιοδεία έπιασε πάτο και ο Γκούντμαν κατέληξε να παίζει σε άδειο χώρο. Στο Σολτ Λέικ Σίτι απέλυσε τον τρομπετίστα Μπάνι Μπέριγκαν λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, για να τον ξαναπροσλάβει την επόμενη μέρα.
Ολα είχαν πάει στραβά για τον Μπένι Γκούντμαν με την μπάντα στα πρόθυρα της διάλυσης. Ο εξαιρετικός ντράμερ Τζιν Κρούπα θυμάται: «Ενα βράδυ, ο Μπένι άρχισε να παίζει ρούμπα και γλυκιά τζαζ. “Τι συμβαίνει, Μπένι;” τον ρώτησα. Ο Μπένι κούνησε το κεφάλι του και μου είπε: “Υποθέτω πως αυτή η ιδέα μας για την τζαζ δεν είναι καλή. Θα κάνω τους ανθρώπους να χορέψουν ακόμη και αν χρειαστεί να παίξω όλη τη “μίκυ μάους” μουσική που έχει γραφτεί”. Κούνησα το κεφάλι μου, διαφωνώντας. “Ας παραμείνουμε στην αρχική σου ιδέα, ακόμη κι αν είναι να βουλιάξουμε”».
Και ο «βασιλιάς» Μπένι Γκούντμαν
Στις 21 Αυγούστου, ο Γκούντμαν φτάνει στην τελευταία στάση της περιοδείας του, στο Palomar Ballroom του Λος Αντζελες, ένα από τα μεγαλύτερα και γνωστότερα κλαμπ της χώρας. Εχοντας εισπράξει άλλοτε την αδιαφορία και άλλοτε την αποδοκιμασία καθ’ όλη τη διάρκεια της περιοδείας, η μπάντα ξεκίνησε να παίζει επιφυλακτικά μπαλάντες, στις οποίες όμως το κοινό ανταποκρίθηκε χλιαρά. Στο μυαλό του Μπένι Γκούντμαν είχε έρθει το τέλος· θυμάται αργότερα να λέει στον εαυτό του: «Ξέχνα το! Αν είναι να αποτύχουμε, ας αποτύχουμε παίζοντας το δικό μας είδος μουσικής». Αμέσως έδωσε εντολή στους μουσικούς του να παίξουν τη «χοτ τζαζ» του Χέντερσον. Μόλις ο Μπέριγκαν σήκωσε την τρομπέτα του για να παίξει το εκπληκτικό σόλο του τραγουδιού «Sugar Foot Stomp», χιλιάδες νέοι και νέες άρχισαν να ουρλιάζουν και να χορεύουν σαν τρελοί.
Αν η τζαζ είχε έρθει αλυσοδεμένη στην Αμερική πριν από τρεις αιώνες, όπως είχε δηλώσει ο Πολ Γουάιτμαν, το καλοκαίρι του ’35 θα την κατακτούσε με τον βασιλιά του σουίνγκ, Μπένι Γκούντμαν. Για τα επόμενα δέκα χρόνια η Δύση θα χόρευε στους βηματισμούς χορών όπως η Λίντι Χοπ, το τζίτερμπακ ή το τζάιβ. Εκατομμύρια λευκοί Αμερικανοί που δεν είχαν ξανακούσει τζαζ, ξαφνικά γέμισαν τα κλαμπ και τα θέατρα της χώρας για να χορέψουν με τις μπιγκ μπαντ των Ντιουκ Ελινγκτον, Κάουντ Μπέισι, Καμπ Κάλογουεϊ, Αρτι Σο και φυσικά του τρομπονίστα Γκλεν Μίλερ.
Η δημοτικότητα όλων αυτών των μπαντλίντερ παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τη λατρεία των αστέρων του ροκ εντ ρολ, δύο δεκαετίες αργότερα. Η διάρκεια της βασιλείας τους ήταν προσωρινή, αν και μέχρι σήμερα η σουίνγκ μουσική έχει αναβιώσει πολλές φορές στα 80 χρόνια από την εμπορική της έκρηξη.
Το τέλος της εποχής των μπιγκ μπαντ και του ροκ εντ ρολ συνέπεσε συμβολικά με τον μυστηριώδη θάνατο του Γκλεν Μίλερ το 1944 και του Μπάντι Χόλι το 1959, αντίστοιχα. Η τραγική ομοιότητα των δύο μουσικών; Και οι δύο σκοτώθηκαν από πτώση αεροπλάνου.
