Βρίθουν αντιθέσεων οι δύο σκηνές της Κρατικής Oπερας της Ουγγαρίας, όχι στο αισθητικά άρτιο αποτέλεσμα που παρουσιάζουν –ας μην ξεχνάμε ότι είναι από τις σημαντικότερες της Ευρώπης– όσο για το κοινό τους. Αντίθεση που θα δει κανείς και στην πόλη, με το σύγχρονο παρελθόν, αν και αλλαγμένο, να διατηρείται ζωντανό, κοντά στο γραφικό και τουριστικό κομμάτι της.
Τα δύο μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα της Βουδαπέστης που βρίσκονται στο βορειοδυτικό σημείο της Πέστης και σε απόσταση μερικών λεπτών μεταξύ τους, ξεκινούν τις παραστάσεις τους με την έναρξη του Σεπτεμβρίου και ρίχνουν αυλαία με το τέλος του Ιουλίου, υπηρετώντας συχνά τον άθλο των διπλών παραστάσεων τα Σαββατοκύριακα, με ανεβάσματα όπερας, μπαλέτου, παραστάσεων για παιδιά, ενώ φιλοξενούν ξένες παραγωγές αλλά και μιούζικαλ.
Η Οπερα δίνει τη δυνατότητα αγοράς εισιτηρίων για όλη τη σεζόν με τιμές που ποικίλλουν: Στο κεντρικό κτίριο της όπερας, για μια θέση σχετικά ψηλά στην πλατεία το αντίτιμο του εισιτηρίου ήταν 57 ευρώ, ενώ στο κτίριο Erkel μόλις 15, για μια θέση στην τρίτη σειρά από τη σκηνή.
Τετάρτη βράδυ και στη λεωφόρο Andrassy με τα πανάκριβα καταστήματα, το φημισμένο κτίριο της Οπερας, που κάθε τουριστικός οδηγός αναφέρει ως ένα από τα σημαντικά κτίρια για να επισκεφθεί κανείς στην πόλη, έχει κόσμο.
Ανεβαίνοντας τις μαρμάρινες περίτεχνες σκάλες βρίσκεσαι στη χρυσοποίκιλτη αίθουσα του φουαγιέ, όπου σερβίρεται μέτριο κρασί (σπάνιο δείγμα στην αξιοζήλευτη παραγωγή της χώρας), σαμπάνια ή καφές, και μπορεί κάποιος να διακρίνει ζευγάρια πανέμορφων Αμερικανών ανδρών, παρέες από κάποιας ηλικίας αυστηρές κοντοκουρεμένες Γαλλίδες και νεαρές ευγενικές Γιαπωνέζες, ντυμένες πανάκριβα αν και καθημερινά, να αποτελούν το μεγάλο πλήθος των τουριστών. Μαζί τους και αρκετοί Ούγγροι, μάλλον εύπορα νεαρά ζευγάρια, αλλά και αρκετοί ηλικιωμένοι με ύφος μιας άλλης, πιο αριστοκρατικής εποχής στην εμφάνιση. Η μικρή πλατεία έχει κάποια κενά και αρκετά από τα θεωρεία είναι άδεια. Το κοινό όμως είναι ενθουσιώδες, η υποδοχή της παράστασης είναι ένθερμη και η αίθουσα γοητεύει το μάτι.
Η αυλαία σηκώθηκε και ο Φάουστ μάς καλωσόρισε στις αγωνίες της σημερινής εποχής. Η σκηνοθεσία του Πολωνού Michal Znaniecki, που έχει θητεύσει στην Αργεντινή, την Ισπανία και την Ιταλία, ήταν υπέροχη, με τον Bogumil Pelewicz στον σχεδιασμό του φωτισμού να υπηρετεί και να υποστηρίζει το όραμά του. Στις συνολικά εξαιρετικές ερμηνείες, η τριάδα των πρωταγωνιστών όπως ο Andras Palerdi στον ρόλο του Μεφιστοφελή, ο Zoltαn Kelemen στον ρόλο του Βαλεντίν και η σοπράνο Orsolya Sαfαr στον ρόλο της Μαργκερίτ, κέρδισαν το χειροκρότημα και τα μπράβο του κοινού.
Ηρωίδα και κοινό στο ίδιο μήκος κύματος
Την επόμενη ημέρα και λίγο μετά τις έξι, κόσμος έτρεχε να ανέβει τα σκαλιά του κτιρίου Erkel, που από το 1951 αλλά με διαλείμματα αποτελεί τη δεύτερη σκηνή της Οπερας. Το κτίριο χτίστηκε μέσα σε εννέα μήνες και εγκαινιάστηκε το 1911 με σκοπό να αποτελέσει τον πνευματικό ναό της εργατικής τάξης, ανεβάζοντας έργα του ουγγρικού πολιτισμού, με την ονομασία Nepopera (Oπερα του Λαού). Τα πράγματα άλλαξαν, το επίτευγμα κρίθηκε δύσκολο (μόνο για μία χρονιά παίζονταν σε συνέχειες τα άπαντα του Βάγκνερ) τόσο κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου όσο και αργότερα, και το μεγαλύτερο θέατρο της πόλης που από τις προσθήκες έχει πια 2.400 θέσεις, μετονομάζεται παίρνοντας το όνομά του από τον Ούγγρο συνθέτη Ferenc Erkel, και από το 2013, οπότε ανακαινίζεται για τελευταία φορά, είναι και επισήμως η δεύτερη σκηνή της Κρατικής Οπερας.
Παρέες κοριτσιών με βραδινό ντύσιμο συζητούν χαρούμενα χωρίς τη φανερή παρουσία κινητού, γονείς με παιδιά του δημοτικού, ηλικιωμένα ζευγάρια μοιράζονται το κουλούρι τους (κοινό έδεσμα και στα δύο κτίρια) με φόντο την υπέροχη τοιχογραφία του Aurel Bernath. Ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει πριν από 20 χρόνια. Μάλλον φταίνε τα ρούχα. Μια κυρία μπροστά μου, η μόνη που είναι ντυμένη από γνωστή ισπανική αλυσίδα, ξεχωρίζει. Ασυναίσθητα το μάτι ψάχνει εκείνη και τον συνοδό της και για άλλα σημάδια πλούτου.
Είναι και τα ζευγάρια. Είναι πολλά, μοιράζονται την τρυφερότητα χωρίς να προβάλλουν τη σεξουαλικότητα, κάνουν δυναμική τη θέση τους στην κοινωνία έστω και ως ζευγάρια μετα-εφήβων. Ενα από αυτά, αργοπορημένο, τρέχει να προλάβει να περάσει από την γκαρνταρόμπα· κοντά στα είκοσι και οι δύο, με το αγόρι λιγνό χωρίς ίχνος από την ταλαιπωρία του γυμναστηρίου, με κοστούμι και άσπρο πουκάμισο και το κορίτσι να προσπαθεί να χώσει τα κοτσάνια του μικροσκοπικού μπουκέτου που μόλις της χάρισε, στην τσέπη του παλτού της, καθώς βάδιζαν λαχανιασμένοι. Αυτοί και άλλοι γέμισαν το θέατρο ασφυκτικά, φρέσκοι, αν και ύστερα από μια ημέρα στη δουλειά ή το σχολείο, για να δουν μια ονειρική «Τόσκα».
Η σκηνοθεσία ήταν λες και εναρμονίστηκε με το κοινό. Καθώς της έπρεπε και αξιοπρεπής, αλλά μιας άλλης εποχής. Η ερωτευμένη καλλιτέχνις, η σοπράνο Lukacs Gyongyi, απόλαυσε το χειροκρότημα ενός κοινού τόσο πειθαρχημένου, που αν δεν σφράγιζε η κουίντα δεν ακουγόταν o παραμικρός ήχος, και ταυτόχρονα πολύ εκδηλωτικού. Ομως εκείνος που ήταν συγκλονιστικός ήταν o Fekete Attil στον ρόλο του Cavaradossi. Μακάρι να βρεθεί σε σκηνές μεγαλύτερες, όχι μόνο γιατί του αξίζει, αλλά και για να απολαύσει περισσότερος κόσμος την αρτιότητα και τη θεατρικότητά του.
Η όπερα στο Erkel ήταν εντυπωσιακή εμπειρία όχι τόσο για την παράσταση και τους άριστους συντελεστές της, αλλά γιατί υπήρχε μια υπέροχη εναρμόνιση με τους θεατές. Σε μια σπάνια στιγμή, ηρωίδα και κοινό μοιράζονταν την ίδια αγάπη για τον έρωτα και την τέχνη.
