«Τα σπήλαια είναι η βιβλιοθήκη της ιστορίας του πλανήτη». Μια ματιά στη γεωλογία της Ελλάδας, τη θέση, τη μορφή των σπηλαίων και τις συνθήκες που επικρατούσαν σε κάθε περιοχή ερευνά η νέα σειρά ντοκιμαντέρ «Underwonder».
Το πρότζεκτ σε σκηνοθεσία Κώστα Καρύδα και παραγωγή Cosmote TV, που αποτελείται από τέσσερις ενότητες, παρουσιάζει τα μυστικά απομακρυσμένων υποβρύχιων τοποθεσιών όπως αυτά στη Λίμνη Βουλιαγμένης, το Σπήλαιο Αμφιτρίτης στην Πάρο, τη Σπηλιά των Ελεφάντων στην Κρήτη και το Σπήλαιο Διρού στην Πελοπόννησο. Ταυτόχρονα, η σειρά έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα, καθώς αποκαλύπτονται αποδείξεις μιας προϊστορικής εποχής όπου ιπποπόταμοι, ελέφαντες και πάνθηρες κυκλοφορούσαν ελεύθεροι. Τα πλάσματα αυτά «ζωντανεύουν» με τη χρήση 3D κινουμένων σχεδίων δημιουργώντας μια εντυπωσιακή τηλεοπτική εμπειρία.
«Η ιδέα είναι να ανοίξουμε ένα παράθυρο στο παρελθόν της Ελλάδας μέσω της εξερεύνησης υποβρύχιων σπηλαίων και να δούμε πως ήταν η μορφολογία και η ζωή στη χώρα μας πριν χιλιάδες χρόνια», λέει στην «Κ» ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος Κώστας Καρύδας. «Ολα ξεκίνησαν όταν με προσέγγγισε ο Ανδρέας Κουρής και με σύστησε στην ομάδα των σπηλαιοδυτών που επισκέπτονται αυτούς τους φανταστικούς κόσμους. Ηταν σημαντικό επίσης να συστήσουμε στο κοινό τη διαδικασία και τα μυστήρια της σπηλαιοκατάδυσης».
Μέσα από τα επεισόδια, που προβάλλονται τις Κυριακές του Μαΐου στο Cosmote History HD, ο θεατής γνωρίζει την εικόνα μιας τελείως διαφορετικής Ελλάδας, «η οποία σήμερα είναι “πνιγμένη” εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα». Οι σπηλαιοδύτες επισκέπτονται με ιδιαίτερη προσοχή αλλά και ασφάλεια τα σπήλαια καθώς οι κίνδυνοι που παραμονεύουν είναι πολλοί.
«Η ιδέα είναι να ανοίξουμε ένα παράθυρο στο παρελθόν της Ελλάδας μέσω της εξερεύνησης υποβρύχιων σπηλαίων και να δούμε πως ήταν η μορφολογία και η ζωή στη χώρα μας πριν χιλιάδες χρόνια»
Σε πολλούς ίσως είναι δύσκολο να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα στη σπηλαιοκατάδυση και την κατάδυση. «Η σπηλαιοκατάδυση έχει τη δική της φιλοσοφία, τους δικούς της κανόνες και τελείως διαφορετικό εξοπλισμό. Χρειάζεται μεγάλη αυτοπειθαρχία, πολύ καλή γνώση των τεχνικών της κατάδυσης, αλλά και μεγάλη εμπειρία και εξοικείωση με το περιβάλλον ενός σπηλαίου», λέει ο Δρ. Γεωλογίας – Παλαιοντολογίας, Σπηλαιοδύτης της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και σπηλαιολογίας, Βασίλης Γιαννόπουλος.
Εκπλήξεις και κίνδυνοι
Οσον αφορά τους κινδύνους που αντιμετώπισαν οι δύτες κατά την εξερεύνησή τους στα σπήλαια, αυτοί ήταν σοβαροί. «Στην σπηλαιοκατάδυση υπάρχει σειρά από εκπλήξεις που όσο και να έχεις κάνει τον σωστό προγραμματισμό θα εμφανιστούν και θα ανεβάσουν λίγο έως πολύ τους σφυγμούς της καρδιάς», εξηγεί ο Γιώργος Βανδώρος που μεταξύ άλλων είναι επικεφαλής δύτης του ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικός εξερευνητής και εκπαιδευτής sidemount καταδύσεων. Ο ίδιος τονίζει ότι η σπηλαιοκατάδυση είναι ένα σπορ που δεν απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους και όλους τους δύτες. «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μην μπορεί ο σπηλαιοδύτης να επιστρέψει ξανά στην επιφάνεια. Ακολουθώντας αυτό τον κίνδυνο μπορείς να προσθέσεις τις δυσκολίες του σώματος στην αποσυμπίεση, τις μηχανικές βλάβες που μπορεί να εμφανιστούν, την ανθρώπινη παθολογία, τα κοινά λάθη αποφάσεων και τέλος τις συνθήκες του περιβάλλοντος θάλασσα, άνεμος, κυματισμός, βροχές και σεισμούς».
«Στην σπηλαιοκατάδυση υπάρχει σειρά από εκπλήξεις που όσο και να έχεις κάνει τον σωστό προγραμματισμό θα εμφανιστούν και θα ανεβάσουν λίγο έως πολύ τους σφυγμούς της καρδιάς»
Οπως πολλές περιοχές στη γη, έτσι και στον βυθό, αρκετά από τα ομορφότερα μέρη είναι άγρια και δύσκολα στην πρόσβαση. «Αυτός είναι και ο λόγος που εμείς οι επισκέπτες έχουμε περάσει πολλές ώρες, ημέρες και χρόνια προετοιμασίας για τις προκλήσεις αυτές. Η ομορφιά τους είναι αυτή που σε μαγεύει και θέλεις να γυρνάς ξανά και ξανά κοντά τους», λέει ο δύτης. Πριν από κάθε «βουτιά» στο νερό και τους πιο κρυμμένους θησαυρούς του, η ομάδα προγραμμάτιζε την… αποστολή. «Ολα λειτουργούν βάσει σχεδίου, ακόμα και στις δύσκολες στιγμές υπάρχει τρόπος διαφυγής».
Ο κ. Βανδώρος τονίζει ότι μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις αυτής της εμπειρίας είναι η ανακάλυψη ενός καινούργιου τμήματος στο σπήλαιο, ειδικά όταν αυτό αποκαλύπτει εικόνες που δεν θα φανταζόταν κανείς ότι θα έβλεπε.
Η έρευνα για το «Underwonder» διήρκησε πάνω από έναν χρόνο μέχρι οι συντελεστές να φτάσουν στα γυρίσματα ενώ χρειάστηκαν συνολικά τρία χρόνια μέχρι την ολοκλήρωση του πρότζεκτ.
Σύμφωνα με τον κ. Καρύδα, «μία από τις προκλήσεις ήταν η διαμόρφωση της δομής των επεισοδίων, αν θα έχουν γραμμική αφήγηση» και πώς θα παρουσιαστεί το υποθαλάσσιο περιβάλλον ώστε ο θεατής να νιώσει ότι βρίσκεται εκεί. Για τον σκηνοθέτη, ήταν πολύ σημαντικό να προβάλει η χημεία της ομάδας που οργανώνει τις σπηλαιοκαταδύσεις καθώς «η προετοιμασία είναι βασικό κομμάτι, κάθε άτομο έχει τη δική του προσωπικότητα». Με ενδιαφέρον, λοιπόν, ακολούθησε την πορεία του καθενός.
3D μαγεία
Το στοιχείο που κάνει το πρότζεκτ να ξεχωρίζει από το κλασικό ύφος μιας σειράς ντοκιμαντέρ είναι η χρήση νέων τεχνολογιών όπως το 3D animation. «Δημιουργήσαμε τέσσερα ακριβή 3D μοντέλα σπηλαίων, ένα για κάθε επεισόδιο, παίρνοντας τα δεδομένα από τις καταδύσεις που έκαναν οι σπηλαιοδύτες σε αυτά. Ετσι έχουμε τη συνολική εικόνα του κάθε σπηλαίου αλλά ταυτόχρονα μας προσανατολίζει για τη θέση των σπηλαιοδυτών κατά τη διάρκεια της σπηλαιοκατάδυσης», λέει ο κ. Καρύδας. Τα μοντέλα και τα γραφικά επιμελήθηκε με μεγάλη προσοχή στη λεπτομέρεια ο Νεκτάριος Καρανίκας, για μια φωτορεαλιστική αναπαράσταση του πώς ήταν η Ελλάδα στο παρελθόν.
Ρωτάω τον κ. Γιαννόπουλο για τα περιβαλλοντικά προβλήματα όχι μόνο της χώρας αλλά ολόκληρου του πλανήτη, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. «Οτιδήποτε συμβαίνει στον εξωτερικό χώρο του σπηλαίου, καταγράφεται και εντός αυτού. Επομένως, η μόλυνση του εξωτερικού περιβάλλοντος συντελεί στη μόλυνση της θάλασσας και του υδροφόρου ορίζοντα». Το περιβάλλον ενός σπηλαίου αποτελεί έναν χώρο με ιδιαίτερες συνθήκες, απομονωμένο σε μεγάλο βαθμό και μεγάλο χρονικό διάστημα από τον εξωτερικό κόσμο. «Οι ακραίες συνθήκες το καθιστούν αρκετά επικίνδυνο, αλλά ταυτόχρονα του προσδίδουν μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον. Επομένως, η εξερεύνηση και κυρίως η καταγραφή αυτού του μοναδικού περιβάλλοντος διαδίδει την εικόνα του στο ευρύ κοινό, που έχει έτσι την ευκαιρία να θαυμάσει την ομορφιά του, αλλά ταυτόχρονα συνεισφέρει και στην επιστημονική γνώση».
