Στην επανεξέταση των τεκμηρίων διαβίωσης για το 2020 προχωράει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, καθώς η υγειονομική κρίση συρρίκνωσε τα εισοδήματα του προηγούμενου έτους με αποτέλεσμα χιλιάδες φορολογούμενοι να κινδυνεύουν να φορολογηθούν επί πλασματικών εισοδημάτων. Οπως ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Θεόδωρος Σκυλακάκης στον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού υπέστη δυσανάλογο πλήγμα, επισημαίνοντας ότι υπάρχει λογική δικαιοσύνης από πλευράς της κυβέρνησης, η οποία προσαρμόζεται ανάλογα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση επεξεργάζεται διάφορα σενάρια.
Ειδικότερα, ένα από τα σενάρια προβλέπει την απαλλαγή από τα τεκμήρια διαβίωσης των φορολογουμένων που έχουν πληγεί από την κρίση της πανδημίας. Συγκεκριμένα, η απενεργοποίηση των τεκμηρίων θα αφορά εργαζομένους οι οποίοι ήταν σε αναστολή εργασίας το 2020, επαγγελματίες των οποίων ο τζίρος μειώθηκε σημαντικά καθώς και ατομικές επιχειρήσεις.
Οπως αναφέρει στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, το μέτρο αυτό θεωρείται αναγκαίο καθώς υπάρχει κίνδυνος για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογουμένους που υπέστησαν το 2020 μεγάλες μειώσεις στα εισοδήματά τους, λόγω της πανδημίας και των δύο lockdowns, να μην μπορούν να καλύψουν τα τεκμήρια και να κληθούν να πληρώσουν φόρους για πλασματικά εισοδήματα. Ωστόσο, σημειώνει το ίδιο στέλεχος, η ρύθμιση θα εξαιρεί τους φορολογουμένους που δεν έχουν πληγεί από την κρίση, όπως για παράδειγμα οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι συνταξιούχοι και όσοι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα δεν τέθηκαν σε αναστολή εργασίας.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει την απενεργοποίηση των τεκμηρίων μόνο για κατοικίες και αυτοκίνητα για όσους έχουν πληγεί, ενώ δεν αποκλείεται, ενόψει μάλιστα της οριστικής τους κατάργησης, όπως είχε προαναγγείλει η κυβέρνηση το 2019, το μέτρο να «παγώσει» για όλους τους φορολογουμένους.
Είναι ενδεικτικό ότι το 2019 πιάστηκαν στα τεκμήρια 1,9 εκατ. φορολογούμενοι, οι οποίοι φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα, ύψους 6,7 δισ. ευρώ. Ο φόρος, ωστόσο, που πλήρωσαν δεν ξεπέρασε τα 140-150 εκατ. ευρώ. Τα τεκμήρια είναι η μεγαλύτερη παγίδα πρόσθετων φόρων για τα νοικοκυριά. Για παράδειγμα, απειλούν χιλιάδες φορολογουμένους που προχωρούν στην αγορά ενός καινούργιου ή μεταχειρισμένου αυτοκινήτου. Και αυτό γιατί στο τεκμήριο διαβίωσης, το οποίο προσδιορίζεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά και την παλαιότητα του αυτοκινήτου, έρχεται να προστεθεί και το ποσό που διέθεσε ο φορολογούμενος για να αποκτήσει το Ι.Χ., το οποίο αποτελεί τεκμήριο απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, ανεβάζοντας το συνολικό ύψος του τεκμαρτού εισοδήματος. Εάν μάλιστα το αυτοκίνητο είναι μεγάλου κυβισμού, 1.929 κ.ε. και άνω, τότε ο ιδιοκτήτης του καλείται να πληρώσει και φόρο πολυτελούς διαβίωσης.
Σημειώνεται ότι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης αποτελούν οι κατοικίες, τα αυτοκίνητα, τα δίδακτρα που πληρώνονται σε ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια, η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, τα σκάφη αναψυχής, οι πισίνες, ενώ υπάρχει και η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου που ανέρχεται σε 3.000 ευρώ για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.
Παράδειγμα
Ελεύθερος επαγγελματίας με φορολογητέο εισόδημα το 2019 ύψους 30.000 ευρώ. Ο ανωτέρω επαγγελματίας διαθέτει ακίνητο 90 τ.μ. στην περιοχή του Χαλανδρίου. Διαθέτει επίσης ένα αυτοκίνητο 3.000 κ.ε. το οποίο αγόρασε το 2017. Τα τεκμήρια διαμορφώνονται ως εξής:
– Τεκμήριο διαβίωσης: 3.000 ευρώ (άγαμος).
– Τεκμήριο αυτοκινήτου: 17.800 ευρώ.
– Τεκμήριο ακινήτου: 3.850 ευρώ.
– Σύνολο τεκμηρίων: 24.650 ευρώ.
Θα φορολογηθεί επί των πραγματικών εισοδημάτων καθώς είναι υψηλότερα από αυτά που προκύπτουν με βάση τα τεκμήρια, καταβάλλοντας το ποσό των 7.300 ευρώ. Ο ίδιος επαγγελματίας το 2020 είχε μείωση των εισοδημάτων συνεπεία της υγειονομικής κρίσης. Το φορολογητέο εισόδημα συρρικνώθηκε κατά 50% και συγκεκριμένα διαμορφώθηκε στις 15.000 ευρώ. Ο φόρος επί των πραγματικών εισοδημάτων ανέρχεται στις 3.100 ευρώ. Ωστόσο, με βάση τη νομοθεσία πέφτει στην παγίδα των τεκμηρίων και θα φορολογηθεί για εισόδημα 24.650 ευρώ και συγκεκριμένα θα πληρώσει στην εφορία το ποσό των 4.402 ευρώ. Δηλαδή, 1.302 ευρώ περισσότερα. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση που το δηλωθέν εισόδημα είναι χαμηλότερο από εκείνο που προκύπτει με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες, ο φόρος υπολογίζεται επί του εισοδήματος που προκύπτει από το άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης.
