Εν μέσω της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης που έχει αντιμετωπίσει μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης και υπό το βάρος τού εναντίον της εμπάργκο που επανέφερε ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ, η Κούβα προχωράει σε περαιτέρω άνοιγμα της οικονομίας της. Διευρύνει σημαντικά τα περιθώρια που αφήνει στην ιδιωτική πρωτοβουλία, επιτρέποντας πολύ μεγαλύτερες δραστηριότητες στις μικρές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, τις αποφάσεις της κυβέρνησης ανακοίνωσε η υπουργός Εργασίας, Μάρτα Ελένα Φέιτο Καμπρέρα, η οποία τόνισε ότι η κυβέρνηση επιτρέπει εφεξής την ιδιωτική πρωτοβουλία σε 2.000 επαγγέλματα και τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Προσέθεσε πως υπό τον έλεγχο του κράτους παραμένουν μόνο 124 ζώνες επαγγελματικής δραστηριότητας χωρίς, ωστόσο, να διευκρινίσει ποιες ακριβώς είναι αυτές.
Εκτός από τον αγροτικό τομέα της Κούβας, που αποτελείται από εκατοντάδες μικρές επιχειρήσεις, η ιδιωτική πρωτοβουλία στη χώρα αφορά χιλιάδες μικρές κοινοπραξίες και συνεταιριστικές εταιρείες με υπαλλήλους, τεχνίτες, οδηγούς ταξί και εμπόρους. Οπως αναφέρουν πηγές του Reuters, στον ιδιωτικό τομέα απασχολούνται περισσότερα από 600.000 άτομα, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 13% του εργατικού δυναμικού της χώρας. Οι εργαζόμενοι αυτοί είναι όλοι καταγεγραμμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι, ενώ το 40% από αυτούς εξαρτάται από την τουριστική βιομηχανία ή εργάζεται στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Εχει προηγηθεί μόλις πριν από λίγες εβδομάδες η τολμηρή απόφαση της Αβάνας να υποτιμήσει δραστικά το πέσο και να καταργήσει το ιδιάζον σύστημα των δύο ισοτιμιών που ίσχυε έως τώρα. Η υποτίμηση οδήγησε όμως σε εκτίναξη των τιμών, καθιστώντας πολύ ακριβότερα προϊόντα, υπηρεσίες και λογαριασμούς των εταιρειών κοινής ωφελείας. Εχει, έτσι, καλλιεργηθεί δυσφορία στην κοινή γνώμη της χώρας, μολονότι η κυβέρνηση προχώρησε σε μεγάλες αυξήσεις των μισθών και των συντάξεων του δημόσιου τομέα.
Οπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές, πρόκειται κυρίως για μεταρρυθμίσεις που υπόσχεται εδώ και χρόνια η κυβέρνηση της Αβάνας αλλά αναβάλλονται διαρκώς. Η πανδημία εκβίασε τις εξελίξεις και επέσπευσε όχι μόνο τις αλλαγές στο σύστημα των ισοτιμιών αλλά και μεταρρυθμίσεις σχετικές με τις ξένες επενδύσεις. Η οικονομία της Κούβας βρισκόταν επί χρόνια σε στασιμότητα, όμως συρρικνώθηκε το περασμένο έτος κατά 11%. Σε συνδυασμό με το εμπάργκο που επανέφερε ο Ντόναλντ Τραμπ, οι Κουβανοί αντιμετωπίζουν ελλείψεις βασικών τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης.
Αιτία βέβαια ήταν το πλήγμα που έχει καταφέρει η πανδημία στην οικονομία της Κούβας, που εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. Με τον τουρισμό να σημειώνει 80% εξαιτίας της πανδημίας, η τουριστική βιομηχανία της χώρας κινδυνεύει να καταρρεύσει ολοκληρωτικά. Τον Νοέμβριο άρχισαν να επαναλειτουργούν τα αεροδρόμια της χώρας και επέστρεψε μια μικρή μερίδα τουριστών, αλλά το δεύτερο κύμα της πανδημίας υπονομεύει κάθε ελπίδα ανάκαμψης. Μιλώντας στους Financial Times, ο Κουβανός οικονομολόγος και ένθερμος οπαδός των μεταρρυθμίσεων Ρικάρντο Τόρες εξέφρασε την εκτίμηση πως το άνοιγμα της οικονομίας θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα περιορίσει τον πληθωρισμό. Οπως τόνισε, «δίνει στις Αρχές μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας για να προχωρήσουν στην αναδιάρθρωση των κρατικών εταιρειών και μειώνει τη γραφειοκρατία».
Η κυβέρνηση της Αβάνας προσβλέπει, όπως, άλλωστε, και οι κυβερνήσεις πολλών άλλων χωρών, πως ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θα ανακαλέσει πάλι το εμπάργκο κατά της Κούβας και θα επαναφέρει τις σχέσεις των δύο χωρών εκεί όπου βρίσκονταν επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα. Υπάρχει, όντως, αυτή η προοπτική σύμφωνα τουλάχιστον με τον Τζον Καβούλιτς, πρόεδρο του κουβανο-αμερικανικού εμπορικού και οικονομικού συμβουλίου, ο οποίος εκτιμά πως αν η Αβάνα προωθήσει επιτυχώς τη μεταρρύθμιση της ισοτιμίας και του ιδιωτικού τομέα, τότε η Ουάσιγκτον θα έχει κίνητρα για να προχωρήσει σε νέα προσέγγιση.
