Σε μελλοντικά έσοδα ύψους 48 δισ. ευρώ ετησίως μπορούν να προσβλέπουν οι χώρες της Ε.Ε. και σε 41 δισ. ευρώ ετησίως οι ΗΠΑ όταν εφαρμοστεί η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι χώρες-μέλη του G7 στη διάρκεια του Σαββατοκύριακου και αφορά την επιβολή ελάχιστου εταιρικού φόρου 15% σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην εκτίμηση αυτή καταλήγει σχετική έρευνα του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της Ε.Ε. αναφορικά με την ιστορική αυτή συμφωνία που είναι, βέβαια, το πρώτο βήμα για μια ευρύτερη παγκόσμια συμφωνία: εκκρεμεί η συναίνεση και η προσχώρηση στη συμφωνία των χωρών-μελών του G20 κατά την επικείμενη συνάντησή τους τον επόμενο μήνα στην Ιταλία και μετά μια τελική συμφωνία ανάμεσα στις 139 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ το φθινόπωρο.
Πρόκειται, πάντως, για ιστορική εξέλιξη καθώς αναμένεται να ανατρέψει ένα παγκόσμιο σύστημα που με τα κενά του έδινε στις πολυεθνικές και στους εξαιρετικά κερδοφόρους τεχνολογικούς κολοσσούς τη δυνατότητα να αποφεύγουν σκανδαλωδώς τη φορολόγησή τους μεταφέροντας τα κέρδη τους σε φορολογικούς παραδείσους. Η συμφωνία είναι σε μεγάλο βαθμό απότοκος της πανδημίας εφόσον οι σχετικές συζητήσεις στους κόλπους του ΟΟΣΑ διαρκούν χρόνια και έως τώρα δεν είχαν τελεσφορήσει. Η πανδημία στάθηκε καταλυτική, καθώς ανάγκασε τις κυβερνήσεις να επωμισθούν δυσθεώρητα επίπεδα χρέους για να αντιμετωπίσουν τον οικονομικό της αντίκτυπο. Επιδεικνύουν ως εκ τούτου ευελιξία και αποφασιστικότητα προκειμένου να διασφαλίσουν τα αναγκαία φορολογικά έσοδα καθώς γνωρίζουν ότι πλησιάζει η ώρα που θα πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό για τις πολιτικές στήριξης των οικονομιών τους. Εξίσου καθοριστική ήταν, όμως, και η αλλαγή στη στάση της Ουάσιγκτον που υπό την προηγούμενη κυβέρνηση προέβαλε βέτο απαιτώντας να εξαιρεθούν οι τεχνολογικοί κολοσσοί της υπερδύναμης. Βάσει των όσων συμφωνήθηκαν στην Κορνουάλη, στο πλαίσιο της συνόδου του G7, ο ελάχιστος εταιρικός φόρος θα επιβληθεί και στους αμερικανικούς τεχνολογικούς κολοσσούς όπως η Amazon, η Apple και η Facebook. Πέραν των εσόδων που μπορεί να φέρει στα ταμεία των χωρών, η συμφωνία έχει τη δυναμική να ανασχηματίσει το παγκόσμιο φορολογικό σύστημα και να δώσει τέλος στον λεγόμενο φορολογικό ανταγωνισμό στον οποίο επιδίδονται εδώ και δεκαετίες οι κυβερνήσεις προκειμένου να διασφαλίσουν επενδύσεις στις χώρες τους.
Η κατάργηση αυτού του φορολογικού ανταγωνισμού είναι, άλλωστε, και ο στόχος της κυβέρνησης Μπάιντεν. Προκειμένου να χρηματοδοτήσει το δαπανηρό επενδυτικό πρόγραμμά της, η Ουάσιγκτον σκοπεύει να αυξήσει τους εταιρικούς φόρους στις αμερικανικές επιχειρήσεις στο 28% από το 21% στο οποίο τους μείωσε ο προκάτοχος του σημερινού προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ. Ως εκ τούτου η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να διασφαλίσει τα νώτα της, δηλαδή να μην αντιμετωπίσει φορολογικό ανταγωνισμό από άλλες χώρες, καθώς κάτι τέτοιο θα έδινε στις αμερικανικές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αποφύγουν τη φορολόγησή τους καταφεύγοντας σε χώρες με χαμηλότερη φορολογία. Γι’ αυτό και αρχικά η κυβέρνηση Μπάιντεν είχε προτείνει ελάχιστο εταιρικό φόρο 21%. Ο συντελεστής του 15% είναι προϊόν υποχώρησης της Ουάσιγκτον προκειμένου να διασφαλίσει τη συναίνεση.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά την ολοκλήρωση της συνόδου του G7, η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν τόνισε: «Αυτό που βλέπετε είναι η επιστροφή των πολυμερών συμφωνιών και συνεργασιών, είναι η προθυμία των ισχυρών χωρών του G7 και του G20 να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τις πιο κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μεγάλες οικονομίες». Ερωτώμενη κατά πόσον ο φόρος θα επιβληθεί και στους αμερικανικούς κολοσσούς, η κ. Γέλεν απάντησε ότι «οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες θα συμπεριληφθούν στο νέο σχήμα». Στο κοινό ανακοινωθέν της συνάντησης τονίζεται ότι οι χώρες στις οποίες λειτουργούν οι μεγάλες πολυεθνικές θα έχουν τη δυνατότητα να φορολογήσουν τουλάχιστον το 20% των κερδών που προκύπτουν από ένα περιθώριο κέρδους πάνω από 10% και ότι αυτό «θα ισχύσει για τις μεγαλύτερες και πλέον κερδοφόρες πολυεθνικές εταιρείες». Πρόκειται για μια πολύ προσεκτική διατύπωση που στοχεύει «να τετραγωνίσει τον κύκλο», δηλαδή να συμπεριλάβει ρητώς τους τεχνολογικούς κολοσσούς χωρίς, ωστόσο, να τους θέσει στο στόχαστρο.
Το ζήτημα της φορολόγησης των τεχνολογικών κολοσσών και η άρνηση της κυβέρνησης Τραμπ είχαν προκαλέσει εντάσεις ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η Γαλλία ήταν η πρώτη χώρα η οποία, βλέποντας να χρονοτριβούν οι σχετικές διαπραγματεύσεις στους κόλπους του ΟΟΣΑ, αποφάσισε να δράσει μονομερώς και να επιβάλει τον λεγόμενο «ψηφιακό φόρο» που ισχύει αποκλειστικά για τις πωλήσεις των ψηφιακών κολοσσών. Σχολιάζοντας την εξέλιξη, στελέχη των τεχνολογικών κολοσσών αρκέστηκαν να τονίσουν ότι το νέο σύστημα θα διασαφηνίσει τους κανόνες για τη φορολόγησή τους. Ο Νικ Κλεγκ, αντιπρόεδρος Διεθνών Υποθέσεων της Facebook, τόνισε πως «η συμφωνία αποτελεί σημαντικό βήμα καθώς θα προσφέρει βεβαιότητα στις επιχειρήσεις και θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στο φορολογικό σύστημα».
