Κεφάλαια 2 δισ. ευρώ θα κληθεί να δαπανήσει ο επενδυτής που θα αναλάβει να λειτουργήσει τον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, ο οποίος θα αγοράζει τα ακίνητα που είναι πρώτη κατοικία των ευάλωτων νοικοκυριών και θα τους επιτρέπει να μένουν σε αυτά έναντι ενοικίου. Αυτό προβλέπει το σχέδιο διαγωνισμού που προωθεί το υπουργείο Οικονομικών και το οποίο θα δοθεί προς διαβούλευση προκειμένου οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές να καταθέσουν τις προτάσεις τους ενόψει της διαγωνιστικής διαδικασίας που θα αναδείξει τον προτιμητέο επενδυτή. Στόχος είναι ο διαγωνισμός να διενεργηθεί τον Σεπτέμβριο και ο φορέας να συσταθεί και να λειτουργεί στις αρχές του επόμενου χρόνου.
Τι προβλέπει ο νόμος
Η δημιουργία ενός φορέα στον οποίο θα μπορούν τα ευάλωτα νοικοκυριά να μεταβιβάσουν την πρώτη τους κατοικία, όταν έχουν κόκκινα δάνεια στις τράπεζες, προκειμένου να αποφύγουν την έξωση, προβλέπεται στον νόμο για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας (πτωχευτικός νόμος). Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν να συνεχίσουν να διαμένουν στο σπίτι που είναι η πρώτη τους κατοικία, αφού όμως προηγουμένως χάσουν την κυριότητα του ακινήτου τους. Οπως προβλέπεται στον νόμο, τα νοικοκυριά αυτά θα έχουν το δικαίωμα να επαναγοράσουν το ακίνητο μετά 12 χρόνια και εφόσον στο μεσοδιάστημα είναι συνεπή στην καταβολή του ενοικίου που θα πρέπει να πληρώνουν στον φορέα.
Η αγορά του ακινήτου από τον φορέα θα γίνεται βάσει της εμπορικής αξίας του, ενώ το ενοίκιο που θα πρέπει να πληρώνει ο ευάλωτος δανειολήπτης θα προκύπτει επίσης βάσει της εμπορικής αξίας του ακινήτου, διαιρεμένης για 12 χρόνια και με επιβάρυνση το μέσο επιτόκιο ενός στεγαστικού δανείου.
Επιδότηση ενοικίου
Ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων θα χρηματοδοτηθεί με ιδιωτικά κεφάλαια και θα αγοράζει τα ακίνητα μέσω πλειστηριασμών στην εμπορική αξία τους. Το κράτος θα παρεμβαίνει επιδοτώντας το ενοίκιο που θα πρέπει να πληρώνει ο δανειολήπτης στον φορέα προκειμένου να μένει στο ακίνητο που του έχει παραχωρηθεί. Το ύψος του επιδόματος θα ξεκινά από 70 ευρώ και μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο όριο έως 210 ευρώ, ανάλογα με τον αριθμό των προστατευόμενων μελών του κάθε νοικοκυριού. Η κρατική επιδότηση με τη μορφή επιδόματος στέγασης θα διασφαλίζει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του αρμόδιου υπουργείου, ότι το ευάλωτο νοικοκυριό θα είναι σε θέση να πληρώνει το ενοίκιο που θα συμφωνηθεί με τον φορέα, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο σταθερές πηγές εσόδων για τον ιδιώτη που θα πρέπει να αποσβέσει το επενδυμένο κεφάλαιο. Ο δανειολήπτης θα χάνει το δικαίωμα να διαμένει στο ακίνητο ή να επαναγοράσει το σπίτι εφόσον καθυστερήσει να καταβάλει τρία ενοίκια.
Οπως σαφώς ορίζεται στο σχέδιο της πρόσκλησης, «κάθε υποψήφιος πρέπει να αποδείξει ότι έχει πρόσφατη προηγούμενη επενδυτική εμπειρία κατά τα τελευταία 10 χρόνια», δηλαδή θα πρέπει να διαθέτει 10ετή εμπειρία στη διαχείριση ακινήτων. Περαιτέρω, «το σύνολο των κεφαλαίων που μέσω της σύμβασης παραχώρησης θα δεσμευτεί να δαπανήσει ο φορέας σε αγορές πρώτων κατοικιών ευάλωτων οφειλετών είναι έως και 2 δισ. ευρώ». Στο σχέδιο της πρόσκλησης διευκρινίζεται ότι «το ακριβές ποσό θα οριστικοποιηθεί στην Πρόσκληση Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο το ποσό αυτό να αυξηθεί εφόσον η αξία των ακινήτων που θα κληθεί να αγοράσει είναι υψηλότερη.
Οι προδιαγραφές
Με βάση τις προδιαγραφές που ορίζονται, «η ιδία συμμετοχή του αναδόχου στα επενδυμένα κεφάλαια του φορέα, η οποία μπορεί να εισφερθεί ως μετοχικό ή δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, θα ανέρχεται στο 20% τουλάχιστον σε κάθε χρονική στιγμή επί των συνολικών κεφαλαιακών αναγκών, ενώ το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο του φορέα θα ανέρχεται κατ’ ελάχιστον σε 9 εκατ. ευρώ».
Πέραν της ιδίας συμμετοχής, ο φορέας θα δύναται να χρηματοδοτεί τις αγορές ακινήτων και την εν γένει δραστηριότητά του με δανειακά κεφάλαια από αποδεκτές πηγές χρηματοδότησης που θα καθοριστούν στην επόμενη φάση, δηλαδή αφού ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα της διαβούλευσης με τους υποψήφιους επενδυτές. Οπως ρητά αναφέρεται, «το Δημόσιο δεν θα παρέχει οποιαδήποτε απευθείας χρηματοδοτική συμβολή στα κεφάλαια του φορέα». Αντίθετα «θα μπορεί κατά την απόλυτη διακριτική του ευχέρεια να επιλέξει να παρέχει εγγυήσεις προς τον φορέα», το είδος, το ύψος, η έκταση καθώς και το αντάλλαγμα των οποίων θα καθοριστούν επίσης στην επόμενη φάση και αφού ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα της διαβούλευσης με τους υποψήφιους επενδυτές.
Τέλος, τα ειδικότερα και επιμέρους κριτήρια ανάθεσης της σύμβασης παραχώρησης, τα οποία μένει να οριστικοποιηθούν στην Πρόσκληση Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών, θα περιλαμβάνουν κατ’ ελάχιστον τα ακόλουθα:
• Το ύψος ανάληψης κινδύνου από πλευράς του Δημοσίου.
• Την έκπτωση επί του τιμήματος επαναγοράς της κύριας κατοικίας κατά τη λήξη της μίσθωσης.
• Το ζητούμενο ύψος του μισθώματος επιπλέον της απόδοσης που θα πρέπει να εξασφαλίσει ο ιδιώτης προκειμένου να συμμετάσχει στη διαγωνιστική διαδικασία.
• Τη διασφάλιση επαρκούς χρηματοδότησης του επιχειρηματικού σχεδίου.
• Την ευχέρεια του μισθωτή για παράταση της συμβατικής διάρκειας της μίσθωσης για καθορισμένο χρονικό διάστημα πέραν της δωδεκαετίας, εφόσον αυτός δεν ασκήσει το δικαίωμα επαναγοράς στη λήξη της μίσθωσης.
• Το διάστημα επίδειξης ανοχής σε περίπτωση υπερημερίας καταβολής μισθωμάτων πριν από την αποστολή όχλησης.
