Την ώρα που οι περισσότερες χώρες στον κόσμο συγκλίνουν στο να επιβληθεί ένας ενιαίος φόρος στα κέρδη των πολυεθνικών, οι τελευταίες εξακολουθούν να πληρώνουν αναλογικά λιγότερα: σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ), οι διεθνούς βεληνεκούς όμιλοι ευνοούνται από την παρατεταμένη μείωση των φορολογικών συντελεστών και συνεχίζουν να μετακινούν τα κέρδη μεταξύ διαφορετικών χωρών και μονάδων για να ελαττώσουν περισσότερο τους καταβαλλόμενους φόρους τους – ο μέσος φορολογικός συντελεστής του 28,3% το 2000, σήμερα έχει υποχωρήσει στο 20%. Κατά την ετήσια ενημέρωση μιας βάσης δεδομένων, που σχεδιάστηκε για να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να αναλύσουν τις ροές των φορολογικών εσόδων και να υποχρεώσουν τις επιχειρήσεις να καταβάλουν το δίκαιο μερίδιό τους σε φόρους, ο ΟΟΣΑ με έδρα το Παρίσι διαπιστώνει πως οι συντελεστές για τα κέρδη των εταιρειών μέσα στη διάρκεια των τελευταίων 20 ετών έχουν μειωθεί στις 94 από τις 111 χώρες του πλανήτη, τις οποίες παρακολουθεί. Εν τω μεταξύ, τα στατιστικά στοιχεία από τη βάση δεδομένων δείχνουν πως υπάρχει ανομοιότητα ανάμεσα στον τόπο όπου καταγράφουν οι πολυεθνικές εταιρείες τα κέρδη τους και το πού ασκείται η πραγματική οικονομική τους δραστηριότητα.
Τα ευρήματα αυτά δημιουργούν έτι εντονότερες πιέσεις για την ολοκλήρωση των πολυετών διαπραγματεύσεων με θέμα την αλλαγή των φορολογικών κανόνων για τις παγκόσμιου βεληνεκούς εταιρείες και τον τερματισμό της προσπάθειας των κυβερνήσεων να προσελκύσουν επενδύσεις με δέλεαρ τους ολοένα και χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Αξίζει να σημειωθεί ότι φέτος οι συνομιλίες αυτές υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ επιταχύνθηκαν, αφότου και οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν προτάσεις, αποσκοπώντας στο να αρθεί το αδιέξοδο σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης κυρίως των αμερικανικών κολοσσών υψηλής τεχνολογίας. Η πανδημία του κορωνοϊού επιπλέον έδωσε νέα ώθηση στη διαδικασία, διότι οι χώρες σε όλο τον κόσμο επιδιώκουν να ενισχύσουν τα έσοδά τους, ώστε να μπορέσουν να καλύψουν το κόστος των προγραμμάτων στήριξης των οικονομιών τους, που επλήγησαν από τα μέτρα εγκλεισμού.
Ωστόσο, ενώ η ομάδα των 20 ισχυρότερων χωρών του κόσμου ενέκρινε μια επισκόπηση του φορολογικού σχεδίου προσφάτως μέσα στον Ιούλιο, εξακολουθούν να εκφράζονται αντιρρήσεις σχετικά με τις λεπτομέρειες του νέου συστήματος. Εάν μπορέσουν να βρεθούν εγκαίρως συμβιβαστικές λύσεις ενόψει των διαπραγματεύσεων του Οκτωβρίου, τότε ίσως οι νέοι κανόνες να τεθούν σε ισχύ το 2023 και να υποχρεωθούν οι εταιρείες να πληρώσουν περισσότερο φόρο στις χώρες όπου δραστηριοποιούνται, καθώς και να θεσπισθεί ένας παγκόσμιος ελάχιστος φορολογικός συντελεστής. Οπως ανέφερε ο ΟΟΣΑ, «τα στοιχεία αποδεικνύουν τη συνεχή διάβρωση της φορολογικής βάσης, τη μετατόπιση των εταιρικών κερδών, καθώς και τη συνεχή πτωτική τάση των νόμιμων φορολογικών συντελεστών, παράγοντες οι οποίοι επιτάσσουν να οριστικοποιηθεί η συμφωνία για το ενιαίο φορολογικό σύστημα και να αρχίσει να εφαρμόζεται».
Σύμφωνα με τα στοιχεία από τη βάση δεδομένων, ο μέσος νόμιμος φορολογικός συντελεστής εταιρικών κερδών μειώθηκε ξανά φέτος στο 20%. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πως η καθοδική αυτή πορεία παρατηρείται από το 2000, οπότε και καταγράφηκε ένας μέσος φορολογικός συντελεστής της τάξεως του 28,3%. Στις περισσότερες περιπτώσεις, εντούτοις, ο ΟΟΣΑ υπολογίζει ότι οι εταιρείες φορολογούνται με ακόμη χαμηλότερο πραγματικό συντελεστή, συνεκτιμώντας τα διαφορετικά κίνητρα που προσφέρουν και τους φόρους που επιβάλλουν οι κυβερνήσεις για τα είδη των δραστηριοτήτων ή των εσόδων. Υπάρχουν επίσης μεγάλες διακυμάνσεις στο πλαίσιο αυτών των πραγματικών φορολογικών συντελεστών, οι οποίοι κυμαίνονται από λιγότερο από 15% σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ουγγαρία και η Κύπρος, σε άνω του 25% στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιαπωνία. Ο ΟΟΣΑ παρουσίασε, επίσης, στατιστικές ανά χώρα, οι οποίες αποτυπώνουν τις χρηματοπιστωτικές και οικονομικές δραστηριότητες περίπου 6.000 πολυεθνικών εταιρειών. Τα συγκεντρωτικά και ανώνυμα σύνολα δεδομένων, τα οποία συμφώνησαν να παράσχουν στον διεθνή οργανισμό οι κυβερνήσεις το 2015, δείχνουν ακόμα ότι οι εταιρείες καταγράφουν πολύ υψηλό ποσοστό κερδών σε επενδυτικούς κόμβους σε σύγκριση με τους εργαζομένους τους και τα ενσώματα περιουσιακά στοιχεία τους. Καταλήγοντας ο ΟΟΣΑ επισημαίνει τα εξής: «Τα νέα στατιστικά στοιχεία δείχνουν τη συνεχιζόμενη δυσαρμονία μεταξύ της τοποθεσίας όπου καταχωρίζονται τα κέρδη των εταιρειών και της τοποθεσίας όπου ασκούνται οι αντίστοιχες οικονομικές τους δραστηριότητες».
