Ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, επινοεί ευφάνταστες ιδέες για να παρακάμψει το φρένο χρέους, ώστε να γίνουν επενδύσεις στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης χωρίς, όμως, να παραβιαστεί, τυπικά τουλάχιστον, το θέσφατο αυτό της δημοσιονομικής πειθαρχίας που έχει ενσωματωθεί στο γερμανικό σύνταγμα. Οπως χαρακτηριστικά σχολιάζει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, ο κ. Σολτς είναι βέβαιος πως μπορεί «να τετραγωνίσει τον κύκλο» και να συμβιβάσει τα εξ ορισμού ασυμβίβαστα, δηλαδή την αύξηση των επενδύσεων και την πλήρη συμμόρφωση με τους αυστηρούς κανόνες που ισχύουν στη Γερμανία σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος της χώρας. Εξετάζει, έτσι, μια σειρά από μηχανισμούς που η αντιπολίτευση χαρακτηρίζει «κόλπα», ενώ πολλοί ακαδημαϊκοί προειδοποιούν ότι θα απορριφθούν ως αντισυνταγματικοί από το Συνταγματικό Δικαστήριο. Δεν λείπουν, βέβαια, και οι υποστηρικτές των σχεδίων του κ. Σολτς, που εκτιμούν ότι ο νέος καγκελάριος θα μπορέσει έτσι να διασφαλίσει όσα χρήματα χρειάζεται για τους σκοπούς του. Ο κ. Σολτς, μεταξύ άλλων, εξετάζει την προοπτική να μετατρέψει την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα KfW σε «φορέα προώθησης της καινοτομίας και των επενδύσεων», να την ανακεφαλαιοποιήσει και να χρησιμοποιήσει τα κεφάλαιά της για να προσελκύσει επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτές οι επενδύσεις θα διοχετευθούν σε πράσινα σχέδια και σε προγράμματα ψηφιοποίησης. Σύμφωνα με τον Γενς Σίντεκουμ, καθηγητή Διεθνούς Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Ντίσελντορφ, η KfW θα μπορεί παράλληλα να παρέχει φθηνά δάνεια σε ιδιοκτήτες κατοικιών που θα αναβαθμίζουν το σπίτι από απόψεως ενεργειακής απόδοσης ή γενικότερα αποκατάστασης. Ενα άλλο υπό εξέταση σχέδιο του κυβερνητικού συνασπισμού είναι να επιτρέψει στις κρατικές εταιρείες Deutsche Bahn και BlmA να εκδώσουν χρέος που θα χρησιμοποιηθεί για επενδύσεις. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την BlmΑ, την κρατική εταιρεία που διαχειρίζεται ακίνητα συνολικής έκτασης 4.600.000 τ.μ., ο νέος καγκελάριος τη θεωρεί κρίσιμης σημασίας για την υλοποίηση ενός εκ των καίριων στόχων του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στο οποίο ανήκει, την ανέγερση 400.000 νέων διαμερισμάτων ετησίως με τις 100.000 από αυτά να επιδοτούνται από το κράτος.
Μία ακόμη δυνατότητα που εξετάζει η νέα κυβέρνηση είναι ένας ελιγμός γύρω από το περιθώριο δανεισμού που δίνει στην κυβέρνηση η εκάστοτε κατάσταση της γερμανικής οικονομίας. Κρίσιμο στοιχείο είναι το πώς υπολογίζεται η διαφορά ανάμεσα στον πραγματικό ρυθμό ανάπτυξης της γερμανικής οικονομίας και στο δυναμικό ανάπτυξης, καθώς από αυτήν τη διαφορά εξαρτάται το ύψος του χρέους που επιτρέπεται να επωμισθεί η κυβέρνηση. Αν αλλάξει κάπως ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζεται αυτή η διαφορά, τότε μπορεί να αυξηθεί το ύψος του δανεισμού που επιτρέπεται χωρίς να παραβιαστεί το φρένο χρέους. Σύμφωνα με μια εκτίμηση, το ύψος του δανεισμού θα μπορούσε να αυξηθεί έως και κατά 10 δισ. ευρώ ετησίως. Ορισμένοι ορθόδοξοι οικονομολόγοι, όπως για παράδειγμα ο Λας Φελντ του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ, σημειώνει πως πρόκειται για απροκάλυπτο τέχνασμα ουσιαστικά αλλοίωσης της πραγματικότητας. Ο κυβερνητικός συνασπισμός την έχει θεωρήσει αρκετά έγκυρη και αρκετά σημαντική αυτήν την ιδέα ώστε να την εντάξει στη συμφωνία με την οποία σχηματίστηκε ο συνασπισμός. Οικονομικοί αναλυτές που μίλησαν στους Financial Times υπογραμμίζουν, άλλωστε, πως η ιδέα αυτή ενδέχεται και να αξιολογηθεί και να εφαρμοστεί πέραν των συνόρων της Γερμανίας.
Ολες οι ιδέες για το πώς μπορεί να παρακαμφθεί το φρένο χρέους χωρίς να παραβιαστεί πέφτουν στο τραπέζι για συζήτηση σε μια περίοδο που έχει έτσι κι αλλιώς ανασταλεί η ισχύς του φρένου χρέους. Εχει ανασταλεί η ισχύς του από το περασμένο έτος, όταν εν τω μέσω του πρώτου κύματος της πανδημίας, το Βερολίνο έπρεπε να αυξήσει τις δαπάνες για να στηρίξει την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά της χώρας, αλλά με το χρονοδιάγραμμα επαναφοράς της ισχύος του μέσα στο 2023. Μία από τις προτάσεις του κυβερνητικού συνασπισμού που έχουν προκαλέσει τις εντονότερες διαμάχες είναι να εκμεταλλευθεί το Βερολίνο την προσωρινή αυτή ακύρωση του φρένου χρέους, προκειμένου να προχωρήσει σε εκτεταμένο δανεισμό για τελευταία φορά. Στην περίπτωση αυτή, το πρόσθετο χρέος θα μετατραπεί σε κάτι σαν «ταμείο για το κλίμα και για τον μετασχηματισμό της οικονομίας» και τα κεφάλαιά του θα αξιοποιηθούν για επενδύσεις. Το ταμείο αυτό θα μπορούσε να λάβει πρόσθετη χρηματοδότηση της τάξης των 240 δισ. ευρώ από τον νέο δανεισμό που έχει ήδη εγκριθεί για το 2021 αλλά δεν έχει ακόμη αντληθεί.
