Περισσότερες επανεπενδύσεις αντί συμμετοχής στην ποσοτική χαλάρωση μετά το τέλος του PEPP από την 1η Απριλίου του 2022 φαίνεται πως θα είναι η «προσφορά» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας προς την Ελλάδα, διαψεύδοντας τις προσδοκίες πολλών αναλυτών και ειδικών της αγοράς ότι θα έβρισκε κάποιο τρόπο να συνεχίσει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα έτσι ώστε να μην προκαλέσει αναταραχή και σημαντική διεύρυνση στα spreads.
Οι αλλαγές στους κανονισμούς των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης, σύμφωνα με τους οποίους επιλέξιμα είναι μόνο τα ομόλογα που κατέχουν επενδυτική βαθμίδα, είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα να «περάσει» στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, και γι’ αυτό η κεντρική τράπεζα ενεργοποίησε κατά το ξέσπασμα της πανδημίας το έκτακτο και εξαιρετικά ευέλικτο πρόγραμμα PEPP. Οπως δείχνουν τα πράγματα, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αποτελεί μονόδρομο πλέον για την Ελλάδα έτσι ώστε να μπορέσει να συμπεριληφθεί στο «κανονικό» QE και έως τότε –τέλη του 2022 κατά κάποιους αναλυτές, ή στο α΄ εξάμηνο του 2023 κατά την ελληνική κυβέρνηση– θα έχει τη στήριξη της ΕΚΤ μέσω των επανεπενδύσεων, οι οποίες θα είναι «ενισχυμένες» και θα έχουν μεγαλύτερη διάρκεια. Αυτό σημαίνει πως η ΕΚΤ θα τοποθετεί σε ελληνικούς τίτλους τα κεφάλαια από τα ελληνικά ομόλογα που λήγουν, αλλά και τα κεφάλαια από ομόλογα άλλων χωρών που επίσης ωριμάζουν, ίσως και πέραν του τέλους του 2023.
Πηγές της «Κ» αναφέρουν πως οι ελπίδες για ένταξη της Ελλάδας στο APP, στο κανονικό πρόγραμμα, είναι όντως πολύ λίγες αν όχι μηδενικές. Αλλωστε τις προθέσεις του Δ.Σ. τις ξεκαθάρισε πρόσφατα και η Ιζαμπελ Σνάμπελ, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, η οποία είναι κατά των αλλαγών στους κανονισμούς της ποσοτικής χαλάρωσης.
Οπως έχει δηλώσει, μετά το τέλος του PEPP τα ελληνικά ομόλογα θα υποστηριχθούν από τις επανεπενδύσεις, κάτι το οποίο η κεντρική τράπεζα θα «ζυγίσει» για να δει εάν αρκεί. Αυτό είχε ανοίξει ένα «παράθυρο» για πιθανή ένταξη της Ελλάδας στο κανονικό πρόγραμμα, το οποίο ωστόσο, όπως φαίνεται, κλείνει, αλλά ανοίγει ένα άλλο.
«Αυτό σημαίνει ουσιαστικά πως θα δοθεί στην Ελλάδα διευρυμένη και ενισχυμένη ευελιξία στις επανεπενδύσεις (extended and enhanced reinvestment)», όπως σημειώνουν πηγές της «Κ», κάτι που κατά τους αναλυτές θα είναι αρκετό. Οι επανεπενδύσεις (πάνω από 5 δισ. ευρώ) και οι εναπομένουσες αγορές ελληνικών ομολόγων από το PEPP έως τον Μάρτιο (7 δισ. ευρώ περίπου) αρκούν για να καλύψουν την εκδοτική δραστηριότητα του ελληνικού Δημοσίου το 2022, η οποία αναμένεται να διαμορφωθεί στα 10-12 δισ. ευρώ, τη στιγμή που παράλληλα διατηρείται το υψηλό επίπεδο των ταμειακών διαθεσίμων.
Οι επανεπενδύσεις και οι αγορές ομολόγων μέσω PEPP έως τα τέλη Μαρτίου εκτιμάται ότι καλύπτουν την εκδοτική δραστηριότητα του ελληνικού Δημοσίου το 2022.
Οπως ανέφεραν και πηγές του Bloomberg, αυτή θα είναι η «παρηγοριά» για την Ελλάδα, και αυτό που εξετάζει η ΕΚΤ σε ό,τι αφορά τις επανεπενδύσεις είναι το διάστημα κατά το οποίο θα μετακυλίει τους τίτλους που ωριμάζουν καθώς και να δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία στη γεωγραφική κατανομή των αγορών αυτών. «Με τον τρόπο αυτό, η ΕΚΤ θα έχει στα χέρια της ένα εργαλείο, το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιεί στην περίπτωση που διαπιστωθούν εντάσεις στις αγορές». Σύμφωνα με το Reuters, τα κεφάλαια από τα ομόλογα που λήγουν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με έμφαση στις αγορές που μπορεί να αντιμετωπίσουν πιέσεις.
Ωστόσο αυτή δεν θα είναι και η μοναδική στήριξη της ΕΚΤ για την Ελλάδα. Σε περίπτωση έντονης αναταραχής στις αγορές, η ΕΚΤ θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ότι το PEPP θα παραμείνει έτοιμο να ενεργοποιηθεί ξανά, ακόμη και μετά τον Μάρτιο, όπως αναφέρουν πηγές του Reuters, με τα 100 δισ. ευρώ που θα έχουν απομείνει από τον φάκελο του 1,85 τρισ. ευρώ, να χρησιμοποιούνται σε περίπτωση αδικαιολόγητων αναταράξεων.
Σε ό,τι αφορά το τι θα ισχύσει για το κανονικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης μετά τον Μάρτιο, όπως ανέφερε το Reuters επικαλούμενο έξι πηγές με γνώση των συζητήσεων που γίνονται στο διοικητικό συμβούλιο, ενόψει της συνεδρίασης της 16ης Δεκεμβρίου, η ΕΚΤ στρέφεται προς την προσωρινή αύξηση του μεγέθους του APP, έτσι ώστε να διατηρήσει ελεγχόμενες τις κινήσεις στις αποδόσεις των ομολόγων μετά τη λήξη του PEPP. Θα υπάρξουν περιορισμοί ωστόσο στο μέγεθος του APP καθώς και στο χρονικό διάστημα που θα κρατήσουν αυτές οι αυξημένες αγορές, το οποίο δεν θα ξεπεράσει τα τέλη του 2022.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Barclays, οι μηνιαίες αγορές υπό το APP θα αυξηθούν μετά τον Μάρτιο στα 50 δισ. ευρώ από 20 δισ. ευρώ σήμερα στο β΄ και το γ΄ τρίμηνο του 2022, και θα επιστρέψουν στα 20 δισ. ευρώ στο τελευταίο τρίμηνο του έτους.
Σε κάθε περίπτωση, οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ από τον Απρίλιο και μετά θα είναι σημαντικά λιγότερες απ’ ό,τι ήταν όσο «έτρεχε» το PEPP. «Μια αύξηση άνευ ορίων στις αγορές ομολόγων είναι εξαιρετικά απίθανη, όπως και η δημιουργία ενός εντελώς νέου προγράμματος», ανέφεραν οι πηγές του Reuters.
Αν και κάποια μέλη του Δ.Σ. της ΕΚΤ τάσσονται υπέρ της καθυστέρησης των σημαντικών αποφάσεων λόγω της νέας αβεβαιότητας που προκαλεί η παραλλαγή «Ομικρον», ωστόσο η ανακοίνωση του τέλους του PEPP είναι αναπόφευκτη, ενώ η απόφαση σχετικά με το APP είναι επίσης απαραίτητη, με ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες μόνο να αφήνονται για αργότερα.
