Σχέδια οδηγιών για την εφαρμογή στην Ευρωπαϊκή Ενωση της παγκόσμιας συμφωνίας για την ελάχιστη εταιρική φορολόγηση παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μεταξύ άλλων, η Κομισιόν εισηγείται τη θέσπιση κοινών κανόνων για τον υπολογισμό του πραγματικού δείκτη εταιρικής φορολόγησης, αλλά και τη δυνατότητα των κρατών-μελών να ζητούν τη διενέργεια ελέγχου σε εικονικές εταιρείες σε άλλα κράτη-μέλη για να πιστοποιηθεί αν έχουν ως βασικό σκοπό τη φοροαποφυγή.
Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, όλες οι πολυεθνικές επιχειρήσεις με έδρα σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. και ετήσιο τζίρο άνω των 750 εκατομμυρίων ευρώ θα υποχρεούνται να πληρώνουν φόρο τουλάχιστον 15% επί των εταιρικών κερδών τους. Ο συντελεστής αυτός θα αφορά και τα κέρδη θυγατρικών τους με έδρα σε φορολογικούς παραδείσους εκτός Ε.Ε. Για μικρότερες επιχειρήσεις, τα κράτη-μέλη διατηρούν την ευχέρεια να θέτουν φορολογικούς συντελεστές χαμηλότερους από το 15%. Η προσδοκία της Κομισιόν είναι ότι μεσοπρόθεσμα, ως αποτέλεσμα της εφαρμογής του μέτρου, οι χώρες με χαμηλή φορολογία θα την αυξήσουν στο 15%, ενώ πολλές επιχειρήσεις που μετέφεραν την έδρα τους εκτός Ε.Ε. για φορολογικούς σκοπούς θα επαναπατρισθούν.
Η επιβολή πραγματικού συντελεστή 15% θα γίνεται μέσω δύο βασικών μηχανισμών: του κανόνα συμπερίληψης εισοδήματος (Income Inclusion Rule ή IIR) και του κανόνα υποφορολογηθεισών πληρωμών (Undertaxed Payments Rule ή UTPR). Ο IIR προβλέπει ότι η μητρική εταιρεία με έδρα στην Ε.Ε. που έχει μια θυγατρική σε δικαιοδοσία χαμηλής φορολογίας –ακόμα κι αν αυτή δεν έχει προσχωρήσει στη συμφωνία του ΟΟΣΑ– θα είναι υπόχρεη για συμπληρωματικό φόρο ώστε η πραγματική φορολόγησή της να φτάνει το 15%. Για παράδειγμα, αν η θυγατρική φορολογείται με 10%, η μητρική θα πληρώνει επιπλέον 5% φόρο στην ευρωπαϊκή χώρα που είναι η έδρα της. Ο κανόνας αυτός, πηγαίνοντας πέρα από το πλαίσιο της παγκόσμιας συμφωνίας, θα αφορά και μεγάλες επιχειρήσεις χωρίς παρουσία στο εξωτερικό και τις θυγατρικές τους. Θα ισχύσει από το 2023.
O UTPR λειτουργεί ως εναλλακτική σε περιπτώσεις που δεν ισχύει ο πρώτος κανόνας στη χώρα όπου εδρεύει η μητρική εταιρεία. Αν μία από τις θυγατρικές της εταιρείας αυτής βρίσκεται σε χώρα της Ε.Ε., οι φορολογικές αρχές της χώρας αυτής θα συλλέγουν μέρος του συμπληρωματικού φόρου που θα όφειλαν οι υπόλοιπες θυγατρικές που φορολογούνται σε δικαιοδοσίες με συντελεστή κάτω του 15% αν η μητρική είχε την έδρα της εντός Ε.Ε. Το ακριβές ποσό που θα καλείται να καταβάλλει κάθε θυγατρική θα εξαρτάται από το ενεργητικό της και τον αριθμό των εργαζομένων της. Ο κανόνας αυτός θα ισχύσει από το 2024.
Ολες οι πολυεθνικές με έδρα σε κράτος-μέλος της Ε.Ε. και ετήσιο τζίρο άνω των 750 εκατ. ευρώ θα υποχρεούνται να πληρώνουν φόρο τουλάχιστον 15%.
Από την ελάχιστη φορολόγηση του 15% εξαιρούνται κέρδη που είναι κάτω από ένα κατώτατο όριο. Επιπλέον, οι υπόχρεες επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να εξαιρέσουν από τη συμπληρωματική φορολόγηση εισόδημα που ισοδυναμεί τουλάχιστον με το 5% της αξίας των ενσώματων περιουσιακών τους στοιχείων και το 5% της μισθοδοσίας.
Σχετικά με τις εικονικές εταιρείες ή εταιρείες-κελύφη, η πρόταση περιλαμβάνει τρεις δείκτες που θα καθορίζουν αν μια εταιρεία είναι πιθανό να είναι εικονική και να χρησιμοποιείται για σκοπούς φοροαποφυγής. Αν το 75% των εσόδων της δεν συνδέεται με την επιχειρηματική της δραστηριότητα ή προέρχεται από ακίνητα υψηλής αξίας, αν έχει σημαντική διασυνοριακή δραστηριότητα και αν η διοίκηση και η διαχείρισή της γίνεται από τρίτους, η εταιρεία θα υπόκειται σε αυξημένες υποχρεώσεις ενημέρωσης των φορολογικών αρχών. Αν κριθεί, βάσει αυτών των πληροφοριών, ότι είναι εικονική, οι ιδρυτές τους θα χάνουν τα φορολογικά προνόμια που συνδέονται με τη λειτουργία της. Κι αυτή η οδηγία προβλέπεται να εφαρμοστεί από 1.1.2024.
Η παγκόσμια συμφωνία για την ελάχιστη εταιρική φορολόγηση αποτελείται από δύο πυλώνες. Ο πυλώνας 1, με τον οποίο συνδέεται η οδηγία για τις εταιρείες-κελύφη, αφορά την αναδιανομή των φορολογικών υποχρεώσεων πολυεθνικών επιχειρήσεων ώστε να φορολογούνται στις χώρες όπου πραγματικά λαμβάνει χώρα η οικονομική τους δραστηριότητα. Ο πυλώνας 2 αφορά την εφαρμογή ελάχιστης φορολόγησης 15% στα κέρδη πολυεθνικών επιχειρήσεων. Η συμφωνία υιοθετήθηκε επισήμως από τους υπουργούς Οικονομικών και τους ηγέτες των χωρών του G20 τον περασμένο Οκτώβριο. Συνολικά 137 χώρες και δικαιοδοσίες έχουν προσχωρήσει σε αυτήν.
Το χρονοδιάγραμμα για το νέο έτος προβλέπει τη συλλογή υπογραφών έως τα μέσα του 2022 για μια πολυμερή συνθήκη σχετικά με τον πυλώνα 1. Με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, η Κομισιόν προτίθεται να παρουσιάσει σχέδιο οδηγίας για τον πυλώνα 1 τον Ιούλιο του 2022.
