Για τουλάχιστον δύο χρόνια ακόμη, ενδεχομένως και περισσότερο, θα συνεχίσει τις αγορές ομολόγων η ΕΚΤ, εξακολουθώντας να στηρίζει τις οικονομίες της Ευρωζώνης πολύ αργότερα από όταν θα έχουν διακόψει τα αντίστοιχα δικά τους προγράμματα οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες. Στην πρόβλεψη αυτή συγκλίνουν οι εκτιμήσεις της πλειονότητας των οικονομολόγων που συμμετείχαν σε σχετική δημοσκόπηση των Financial Times. Το 75% από τους ερωτηθέντες προβλέπει πως η ΕΚΤ θα παύσει την επέκταση του χαρτοφυλακίου της, η αξία του οποίου ανέρχεται σε 4,6 τρισ. ευρώ, μόλις το 2023 και μόνον το 25% πιθανολογεί μια διακοπή του νωρίτερα, δηλαδή εντός του νέου έτους. Η επικρατούσα εκτίμηση είναι επομένως πως η τράπεζα της Ευρωζώνης θα εξακολουθήσει να αποκλίνει σημαντικά από την πορεία των άλλων μεγάλων κεντρικών τραπεζών, πολλές εκ των οποίων έχουν ήδη αρχίσει να μειώνουν τα έκτακτα προγράμματα κατά της πανδημίας προκειμένου να ανακόψουν την εκτόξευση του πληθωρισμού. Ο Γουίλιαμ ντε Βίχντερ, επικεφαλής των οικονομολόγων του γαλλικού τραπεζικού κολοσσού BNP Paribas, είναι ανάμεσα σε αυτούς που εκτιμούν πως η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να αγοράζει ομολογα μέχρι το 2023. Μιλώντας στους FT, ο Ντε Βίχντερ εξέφρασε την εκτίμηση πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την οικονομία της Ευρωζώνης είναι «να παραταθεί περαιτέρω το έμφραγμα στην προσφορά, διατηρώντας έτσι σε υψηλά επίπεδα τον πληθωρισμό και σε πλήρη επανεκτίμηση την πολιτική της ΕΚΤ». Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη εκτοξεύθηκε τον Νοέμβριο στο 4,9% καταγράφοντας επίπεδα ρεκόρ από την εισαγωγή του ευρώ εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες. Καθοριστικοί παράγοντες υπήρξαν βέβαια οι τιμές της ενέργειας, η θεαματική αύξηση της ζήτησης αλλά και το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Οπως υπογραμμίζει η βρετανική εφημερίδα, τον περασμένο μήνα η πρόεδρος της τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, τόνισε πως το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας ύψους 1,85 τρισ. ευρώ θα λήξει τον Μάρτιο του 2022, ενώ το παλαιότερο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων θα συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι τον Οκτώβριο και έως τότε η μείωση των αγορών θα είναι αργή και προσεκτική. Δεν διευκρίνισε, ωστόσο, πότε θα τερματιστούν πλήρως οι αγορές ομολόγων. Στη διάρκεια του 2021 η ΕΚΤ συμφώνησε, άλλωστε, σε μια νέα στρατηγική και δεσμεύτηκε να μην αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων από το υφιστάμενο επίπεδο του -0,5% προτού βεβαιωθεί ότι ο πληθωρισμός θα βρίσκεται στον στόχο του 2% σε χρονικό ορίζοντα δύο ετών και με προοπτική να παραμείνει σε αυτό το επίπεδο για ένα τουλάχιστον έτος ακόμα.
Σχεδόν τα 4/5 των οικονομολόγων προβλέπουν πως η τράπεζα θα επιλέξει τη θερινή περίοδο για να αυξήσει το επιτόκιο.
Η αμερικανική Federal Reserve, αντιθέτως, ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θα επισπεύσει τον τερματισμό του δικού της προγράμματος αγορών ομολόγων με στόχο τη λήξη του τον Μάρτιο, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας γνωστοποίησε στις αγορές ότι προτίθεται να δώσει τέλος στις αγορές ομολόγων στα τέλη του τρέχοντος έτους.
Περισσότεροι από τους μισούς οικονομολόγους που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση των FT προβλέπουν πως η ΕΚΤ θα αρχίσει να αυξάνει το επιτόκιο καταθέσεων το επόμενο έτος, ενώ πάνω από το 25% πιστεύει πως δεν θα προχωρήσει στην κίνηση αυτή παρά μόνον το 2024. Η Λένα Κομίλεβα, επικεφαλής των οικονομολόγων της G+ Economics, εκτιμά πως η ΕΚΤ θα θέσει τέλος στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων εντός του έτους και θα αυξήσει τα επιτόκια του ευρώ στα τέλη του επόμενου. Οπως και πολλοί συνάδελφοί της, πάντως, προειδοποιεί για τους κινδύνους που εγκυμονεί μια εσπευσμένη στροφή σε περιοριστική πολιτική. Πρόκειται για τη λάθος κίνηση για την οποία επικρίθηκε η ΕΚΤ το 2011 όταν αύξησε δύο φορές τα επιτόκια ενώ ήταν ακόμη σε εξέλιξη η κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Οπως τόνισε η Κομίλεβα, «οι επιπτώσεις κάθε νέου κύματος της πανδημίας στην ανάπτυξη τείνουν να εξανεμιστούν και ο πληθωρισμός φαίνεται πως πέρασε από την κορύφωσή του στα τέλη του 2021, αλλά ο μεγαλύτερος κίνδυνος θα είναι να βιαστεί η κεντρική τράπεζα να αποσύρει τη στήριξη στον ιδιωτικό τομέα, στις βιομηχανίες, στις τράπεζες και τις επιχειρήσεις, ενώ η πανδημία θα είναι ακόμη σε εξέλιξη».
Σχεδόν τα 4/5 των οικονομολόγων προβλέπουν, πάντως, πως η ΕΚΤ θα επιλέξει τη θερινή περίοδο για να αυξήσει το επιτόκιο ώστε να καταστήσει λιγότερο ελκυστικά τα δάνεια που χορηγεί στις τράπεζες. Πρόκειται για τα δάνεια ύψους 2,2 τρισ. ευρώ με επιτόκιο -1%, που δίνουν στις τράπεζες της Ευρωζώνης μια εύκολη πηγή κέρδους, καθώς ουσιαστικά πληρώνονται για να δανείζονται.
