Δύο χρόνια έχουν περάσει από τότε που η πανδημία ανατάραξε την αγορά εργασίας και σήμερα στις προηγμένες οικονομίες οι θέσεις εργασίας είναι πάμπολλες, αλλά οι εργαζόμενοι δεν έχουν πλήρως επιστρέψει. Αυτό το χάσμα, όπου ο δείκτης απασχόλησης είναι χαμηλότερος από τα προ πανδημίας επίπεδα, παρατηρείται σε ΗΠΑ και Βρετανία. Εκεί η ανάκαμψη της απασχόλησης παραμένει ατελής, παραμένοντας σε χαμηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα.
Νέα στοιχεία που προκύπτουν από έρευνα του ΔΝΤ δείχνουν πως υπάρχουν τέσσερις εξηγήσεις για το φαινόμενο. Πρώτον, ότι η διάθεση αναζήτησης εργασίας επηρεάζεται από τη γενναιόδωρη στήριξη στο πλαίσιο των δημοσιονομικών προγραμμάτων της πανδημίας. Δεύτερον, παρατηρείται δυσαρμονία ανάμεσα στο είδος των θέσεων και στην προθυμία των ανθρώπων να τις πληρώσουν. Τρίτον, οι μητέρες με μικρά παιδιά εξέρχονται του εργατικού δυναμικού διότι το σύστημα φύλαξης και τα σχολεία λειτουργούν ακανόνιστα. Τέταρτον, οι μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενοι δεν επανέρχονται στις εργασίες τους. Εάν η ευρύτερη τάση της αφθονίας προσφερόμενης εργασίας χωρίς ανάλογη ανταπόκριση συνεχιστεί, τότε μπορεί να επιφέρει μεγάλες συνέπειες στην ανάπτυξη, στην ανισότητα και στον πληθωρισμό. Μια παρατεταμένα αδύναμη ανάκαμψη στην αγορά εργασίας, ενώ παραμένει σταθερή η ζήτηση για προσωπικό, μπορεί να ανακόψει την οικονομική ανάπτυξη, προξενώντας άνοδο στους μισθούς. Κι ενώ οι υψηλότεροι μισθοί μπορεί να είναι καλή είδηση για τους εργαζομένους, πυροδοτούν περαιτέρω τον πληθωρισμό.
Η πρώτη εξήγηση της κατάστασης έχει να κάνει με το ότι τα προγράμματα στήριξης των εισοδημάτων, διαρκούσης της πανδημίας, επέτρεψαν στους εργαζομένους να είναι επιλεκτικοί, επιβραδύνοντας την ανάκαμψη της απασχόλησης. Ωστόσο, προκαταρκτικά στοιχεία στις ΗΠΑ δείχνουν ότι η πρώιμη απόσυρση των μέτρων στήριξης επηρέασαν μόνο προσωρινά την επάνοδο στην εργασία. Η δεύτερη εξήγηση του μη συνδυασμού θέσεων και αναζήτησης δείχνει ότι οι εργασίες που απαιτούν προσωπική επαφή, όπως στα εστιατόρια, στα ξενοδοχεία και στην ψυχαγωγία, επλήγησαν ιδιαζόντως σκληρά. Η τηλεργασία είχε καλύτερη επίδοση, ενώ στον κλάδο της διανομής και παράδοσης ειδών παρατηρήθηκε μεγάλη ακμή. Μήπως όσοι έχασαν τη θέση τους στις πληγείσες επιχειρήσεις θέλησαν να αναζητήσουν αλλού εργασία, οπότε υπήρξε αναντιστοιχία; Εν μέρει ναι, αν και τελικώς, προς μεγάλη μας έκπληξη, η αναντιστοιχία είναι μικρότερη από εκείνη στην κρίση του 2007-2008. Ως προς τη γυναικεία συμμετοχή στις ΗΠΑ, η έλλειψη δομών φύλαξης και το παρατεταμένο κλείσιμο των σχολείων επιφόρτισε επιπλέον τις μητέρες με μικρά παιδιά.
* Οι κ. Carlo Pizzinelli και Ippei Shibata είναι οικονομολόγοι του Τμήματος Ερευνών του ΔΝΤ. Το άρθρο δημοσιεύεται στο ιστολόγιο του ΔΝΤ.
