Τη… μεγάλη έξοδο που ακολούθησε πέρυσι τη λήξη των περιοριστικών μέτρων στις μετακινήσεις αποτυπώνουν τα συνολικά κυκλοφοριακά στοιχεία των υπεραστικών αυτοκινητοδρόμων της χώρας για το 2021. Συνολικά όμως η κυκλοφορία στους αυτοκινητόδρομους μειώθηκε το 2021 σε σχέση με το 2019 (προ πανδημίας περίοδο) από 7% έως 15%, ανάλογα με τον οδικό άξονα. Η μείωση εστιάζεται σχεδόν αποκλειστικά στα Ι.Χ. και τα δίκυκλα το διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου, ενώ τα βαρέα οχήματα παρουσιάζουν σημαντική αύξηση, που αντικατοπτρίζει την αύξηση των εμπορευματικών μεταφορών. Αύξηση παρουσιάζει και η χρήση πομποδεκτών, προφανώς προς αποφυγήν της απευθείας συναλλαγής στα διόδια λόγω κορωνοϊού. Η «Κ» απευθύνθηκε στους πέντε παραχωρησιούχους που διαχειρίζονται τους υπεραστικούς αυτοκινητόδρομους της χώρας και την Εγνατία Οδό, ζητώντας κυκλοφοριακά στοιχεία για το 2021 σε σχέση με το 2019.
Ολυμπία Οδός
Το 2021 η κυκλοφορία στην Ολυμπία Οδό (Ελευσίνα – Κόρινθος – Πάτρα) παρουσίασε μείωση κατά 12,1% σε σχέση με το 2019 (45,7 εκατ. έναντι 51,9 εκατ. διελεύσεων). Η μείωση αυτή ξεπερνούσε το 40% το διάστημα Ιανουαρίου – Απριλίου και σχεδόν μηδενίστηκε τον Ιούνιο. Στη συνέχεια η εικόνα αντιστράφηκε το επόμενο πεντάμηνο, με την κυκλοφορία να παρουσιάζει πολύ σημαντική αύξηση έως 6,8% (τον Αύγουστο) και να επανέρχεται στα ίδια επίπεδα με το 2019 τον Δεκέμβριο. Η αύξηση αυτή απορρόφησε ένα μεγάλο μέρος της απώλειας εσόδων του πρώτου πενταμήνου.
Ενδιαφέρον πάντως είναι το γεγονός ότι η κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων παρουσίασε πολύ μικρότερη μείωση (έως 11,5% τον Μάιο) και κατόπιν παρουσίασε έντονα ανοδική πορεία (έως 7,1% τον Σεπτέμβριο).
Η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην Ολυμπία Οδό το 2021 ήταν η λειτουργία του υβριδικού συστήματος (όσα οχήματα έχουν πομποδέκτη της Ολυμπίας Οδού πληρώνουν το ακριβές αντίτιμο της διαδρομής που διανύθηκε, καθώς υπάρχουν δέκτες σε όλες τις εξόδους που πιστώνουν στον πομποδέκτη τη διαφορά). Οι διελεύσεις με το ΟΛΥΜΠΙΑ Pass λοιπόν από τις πύλες του υβριδικού συστήματος έφθασαν το 1,5 εκατομμύριο, ενώ μέσα στο 2021 δόθηκαν από την εταιρεία ακόμα 23.300 πομποδέκτες.
Μορέας
Μείωση 13,6% παρουσίασε η κυκλοφορία και στον Μορέα (Κόρινθος – Καλαμάτα και Λεύκτρο – Σπάρτη) το 2021 σε σχέση με το 2019 (15,8 εκατ. έναντι 18,3 εκατ. διελεύσεων). Η μείωση ωστόσο εστιάζεται στο διάστημα Ιανουαρίου – Μαΐου, όπου φθάνει το 39,4%, ενώ από τον Ιούνιο έως και τον Δεκέμβριο η κυκλοφορία κινείται ουσιαστικά στα ίδια επίπεδα με την προ πανδημίας περίοδο (+0,5%). Ο μήνας με τη μεγαλύτερη πτώση κυκλοφορίας ήταν ο Μάρτιος του 2021, όπου από τον αυτοκινητόδρομο διήλθαν τα μισά αυτοκίνητα σε σχέση με τον Μάρτιο του 2019 (μείωση 52,8%). Αντίθετα, ο μήνας με τη μεγαλύτερη αύξηση ήταν ο Ιούλιος (+3,3%), με τον Νοέμβριο (+1,9%) και τον Σεπτέμβριο να ακολουθούν. Τον Δεκέμβριο σημειώθηκε η μεγαλύτερη πτώση του επταμήνου (-2,7%), γεγονός που αποδίδεται στο γεγονός ότι οι αργίες των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς έπεσαν πέρυσι σε μη εργάσιμες ημέρες.
Γέφυρα
Στη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου η κυκλοφορία το 2021 παρουσίασε μείωση 9,6% σε σχέση με το 2019 (3,51 εκατ. έναντι 3,89 εκατ. διελεύσεων). Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της γέφυρας είναι η τεράστια μείωση στη διέλευση λεωφορείων: το 2021 έγιναν 1.769 διελεύσεις λεωφορείων έως 20 θέσεων έναντι 2.655 το 2019 (-33,3%), 1.244 διελεύσεις λεωφορείων 20-40 θέσεων έναντι 4.045 το 2019 (-69,2%) και 39.795 διελεύσεις λεωφορείων άνω των 40 θέσεων έναντι 90.434 το 2019 (-56%). Αντίθετα, αύξηση παρουσίασαν οι διελεύσεις φορτηγών, περίπου 2,5% στις μικρές κατηγορίες και 12%-18% στις μεγάλες.
Οσον αφορά τον τρόπο πληρωμής, η καταβολή του διοδίου μετρητοίς παρουσίασε μείωση (43,9% έναντι 50,7%), καθώς οι οδηγοί έδειξαν να προτιμούν περισσότερο τον πομποδέκτη της γέφυρας Gefyra e-PASS (23,4% έναντι 20,9% των διελεύσεων) ή εκείνους των άλλων παραχωρησιούχων, μέσω διαλειτουργικότητας (14,1% έναντι 8,6%). Η χρήση εκπτωτικών πακέτων της γέφυρας παρέμεινε σταθερή.
Νέα Οδός – ΠΑΘΕ
Τα βαρέα οχήματα παρουσιάζουν σημα-ντική αύξηση, που αντικατοπτρίζει την άνοδο των εμπορευματικών μεταφορών.
Στην εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας (Μεταμόρφωση – Σκάρφεια) η κυκλοφορία το 2021 παρουσίασε μείωση 10% σε σχέση με το 2019. Η μείωση ωστόσο περιορίστηκε στα Ι.Χ. και τα δίκυκλα, καθώς τα βαρέα οχήματα παρουσίασαν αύξηση 2% (έως 7% στα μεγάλα φορτηγά). Η μείωση εστιάζεται στο πρώτο πεντάμηνο του έτους, καθώς από το καλοκαίρι παρουσιάζεται σταθερά αυξητική τάση (ισχυρότεροι μήνες ο Ιούλιος και ο Αύγουστος).
Νέα Οδός – Ιόνια
Η κυκλοφορία στην Ιόνια Οδό παρουσίασε το 2021 μείωση 13% σε σχέση με το 2019. Η μείωση και εδώ εστιάζεται στο πρώτο εξάμηνο, καθώς το δεύτερο εξάμηνο του 2021 εμφανίζει αύξηση 4%. Και στην Ιόνια Οδό η μείωση αφορά τα ελαφρά οχήματα, καθώς η κυκλοφορία βαρέων οχημάτων παρουσίασε αύξηση έως 18%.
Κεντρική Οδός
Το 2021 η κυκλοφορία στο πέταλο του Μαλιακού (Σκάρφεια – Ράχες της ΠΑΘΕ) και στο υπό κυκλοφορία τμήμα του Ε65 παρουσίασε μείωση σε σχέση με το 2019. Η μείωση είναι μικρότερη στην ΠΑΘΕ (7%) και μεγαλύτερη στον Ε65 (12%), ενώ και στα δύο τμήματα εστιάζεται μόνο στο πρώτο εξάμηνο του έτους, με το τμήμα της ΠΑΘΕ να παρουσιάζει αύξηση 8% και του Ε65 6%. Μεγάλη είναι η αύξηση των βαρέων οχημάτων και στα δύο τμήματα: στην ΠΑΘΕ +15% και στον Ε65 +28% (με τα βαρέα φορτηγά να παρουσιάζουν αύξηση έως και 50%).
Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου
Η κυκλοφορία στο τμήμα Ραχών Φθιώτιδας – Κλειδιού Ημαθίας της ΠΑΘΕ για το 2021 ανήλθε σε περίπου 22,4 εκατομμύρια διελεύσεις. Σε σχέση με το 2019 (27,7 εκατ. διελεύσεις) υπήρξε μείωση της κυκλοφορίας κατά 9,3%. Αξίζει να σημειωθεί πως ενώ στα δίκυκλα και τα Ι.Χ. η μείωση ήταν 19% και 14% αντίστοιχα, στα μικρά φορτηγά και λεωφορεία η μείωση ήταν αισθητά μικρότερη (5,8%), ενώ μεγάλη αύξηση παρουσίασε η κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων (12,6%).
Οσον αφορά την περιοδικότητα της κυκλοφορίας, η μείωση εστιάζεται στο πρώτο πεντάμηνο του 2021 (-30%), ενώ για το υπόλοιπο επτάμηνο Ιουνίου – Δεκεμβρίου 2021 υπήρξε αύξηση στη μέση κυκλοφορία οχημάτων όλων των κατηγοριών σε σχέση με το 2019 κατά 0,8%. Η μεγαλύτερη αύξηση στις διελεύσεις παρατηρήθηκε τον Ιούλιο (+4%) και τον Αύγουστο (+2,5%). Μεγάλη αύξηση (176%) παρουσίασε και στον Αυτοκινητόδρομο Αιγαίου ο αριθμός των νέων πομποδεκτών (eWay), αλλά και ο αριθμός διελεύσεων από τις λωρίδες ηλεκτρονικών διοδίων (+53%). Ετσι, κατά το 2021, 35 στις 100 διελεύσεις Ι.Χ. έγιναν ηλεκτρονικά, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα φορτηγά ήταν 70 στις 100 διελεύσεις, ποσοστά ιδιαίτερα υψηλά.
Εγνατία Οδός
Το 2021 η συνολική κυκλοφορία στον κύριο άξονα της Εγνατίας Οδού (Ηγουμενίτσα – Κήποι / Ελληνοτουρκικά σύνορα) και στους τρεις βασικούς κάθετους άξονές της (Σιάτιστα – Κρυσταλλοπηγή / Ελληνοαλβανικά σύνορα, Χαλάστρα – Εύζωνοι / Ελληνοβορειομακεδονικά σύνορα, Θεσσαλονίκη – Προμαχώνας / Ελληνοβουλγαρικά σύνορα) ήταν μειωμένη κατά 15% σε σχέση με την κυκλοφορία του 2019. Η μείωση στην κυκλοφορία των «ελαφρών» οχημάτων (δίκυκλα, επιβατικά, ημιφορτηγά) ήταν της τάξης του 20%-25%, ενώ αντίθετα η κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων σημείωσε αύξηση της τάξης του 5%.
Η μείωση της συνολικής κυκλοφορίας ήταν πολύ μεγάλη κατά το α΄ τετράμηνο του 2021 (-40% σε σχέση με το 2019), ενώ φαίνεται τους τελευταίους τρεις μήνες του έτους η κυκλοφορία να ξαναπροσεγγίζει τα επίπεδα προ COVID-19 (η μείωση περιορίζεται στο 5%). Οι μήνες με την υψηλότερη κυκλοφορία εξακολούθησαν να είναι ο Αύγουστος και ο Ιούλιος, κατά τους οποίους η μέση κυκλοφορία είναι αυξημένη σε σχέση με τη μέση κυκλοφορία του έτους κατά περίπου 70% και 55% αντίστοιχα.
