Οι διακοπές ρεύματος δεν οφείλονται στα κλαδιά που έσπασαν υπό το βάρος του χιονιού ή σε έναν μετασχηματιστή που δεν άντεξε τις χαμηλές θερμοκρασίες. Για την αποκατάσταση της βλάβης με δύο ή τρεις μέρες καθυστέρηση δεν φταίει το δύσβατο της περιοχής ή ο αποκλεισμένος από τα χιόνια δρόμος. Αυτά είναι συμπτώματα αβελτηρίας πολλών ετών, στη διάρκεια των οποίων δεν γίνονταν επενδύσεις στο δίκτυο προκειμένου τα σίγουρα κέρδη του ΔΕΔΔΗΕ να καλύπτουν τις τρύπες στον ισολογισμό της αιμορραγούσας μητρικής ΔΕΗ. Οταν αντί τεχνικών προσλαμβάνονταν «δικά τους παιδιά» σε θέσεις άχρηστες, αλλά καλοπληρωμένες.
Η κακοδαιμονία δεν εκδηλώνεται σε μια μέρα με πυρκαγιά, με χιονοθύελλα, με μια «Ελπίδα» ή με μια «Μήδεια», αλλά κάθε μέρα κανονική, ηλιόλουστη, μεσογειακή, που δεν επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή. Η κακοδαιμονία είναι παρούσα όταν περιμένει κάποιος για μήνες ολόκληρους τη σύνδεση του ρεύματος στην οικοδομή που χτίζει, όταν αναμένει… στο ακουστικό του ή και στο email του, μετά και τις online δυνατότητες, για την υποβολή οποιουδήποτε αιτήματος, ακόμη και για να δηλώσει μια βλάβη εξαιτίας της οποίας έχει μείνει χωρίς ρεύμα, και βέβαια δεν συζητάμε για τον χρόνο που απαιτείται αρχικά για τη διάγνωσή της και πολύ περισσότερο για την αποκατάστασή της. Δεν ευθύνεται καμία κακοκαιρία για τις καθυστερήσεις εκκαθαριστικών λογαριασμών που μπορεί να φθάνουν στους πολίτες ακόμη και μετά από οκτώ μήνες, αντί τετραμήνου, γιατί ο ΔΕΔΔΗΕ δεν διαθέτει το προσωπικό και δεν είναι σε θέση να ελέγξει το κατά πόσον οι συνεργαζόμενοι εργολάβοι ανταποκρίνονται στο έργο της τακτικής καταμέτρησης που τους έχει ανατεθεί.
Η ΡΑΕ δεν προλαβαίνει να μετράει καθημερινά παράπονα καταναλωτών για την πλημμελή παροχή υπηρεσιών από τον ΔΕΔΔΗΕ σε κανονικότατες συνθήκες και δρομολογεί την επιβολή προστίμου σε μια προσπάθεια πίεσης του διαχειριστή. Ενα πρόστιμο έχει επιβληθεί ήδη, όταν διαπιστώθηκε ότι δύο εκατ. μετρητές, κάτι λιγότερο δηλαδή από το ένα τρίτο του συνόλου των επτά εκατ. περίπου, είναι… αγνώστου ιδιοκτήτη. Εχουν μη υπαρκτούς ή καθόλου ΑΦΜ, γιατί ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει επικαιροποιήσει το μητρώο πελατών του, κάτι που διαπίστωσε η ΡΑΕ όταν για να περάσουν οι επιδοτήσεις ρεύματος στους καταναλωτές χρειάστηκε να διασταυρώσει στοιχεία για μετρητές και ΑΦΜ. Το ζήτημα το οποίο συνδέεται και με το φαινόμενο των ρευματοκλοπών, για τις οποίες οι καταναλωτές πληρώνουν 35 ευρώ τη μεγαβατώρα, έχει αναλάβει να επιλύσει η ΡΑΕ σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ και τη συνδρομή του ΔΕΔΔΗΕ, στον οποίο ο πρόεδρος της ΡΑΕ κ. Αθανάσιος Δαγούμας καταλογίζει δυστοκία.
Οταν αυτά συμβαίνουν σε κανονικές συνθήκες δεν είναι να απορεί κάποιος γιατί σε κάθε κακοκαιρία εκατοντάδες χιλιάδες καταναλωτές μένουν χωρίς ρεύμα και πολλές χιλιάδες για πέντε και έξι ημέρες. Η κακοκαιρία «Ελπίς» δεν είχε τίποτα να ζηλέψει από άποψη βλαβών στο δίκτυο διανομής και ταλαιπωρίας των καταναλωτών σε σχέση με τη «Μήδεια» πέρυσι. Περίπου 200.000 νοικοκυριά χωρίς ρεύμα από 12 ώρες έως και οκτώ ημέρες, βλάβες σε 87 γραμμές μέσης τάσης και 60 στύλους, σοβαρές ζημιές σε πάνω από 40 υποσταθμούς μέσης τάσης και περισσότερες από 3.000 βλάβες στο δίκτυο χαμηλής τάσης ήταν ο απολογισμός της «Μήδειας» μόνο στην Αττική. Η «Ελπίς» άφησε χωρίς ρεύμα επίσης 200.000 καταναλωτές σύμφωνα με τον ΔΕΔΔΗΕ και 300.000 σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εργαζομένων, από 12 ώρες έως και έξι ημέρες. Στο δίκτυο μέσης τάσης σημειώθηκαν βλάβες σε 79 γραμμές μέσης τάσης και 1.050 υποσταθμούς και πάνω από 3.000 βλάβες στο δίκτυο χαμηλής τάσης. Στη «Μήδεια» τα προβλήματα ήταν εστιασμένα σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, ενώ στην «Ελπίδα» διάσπαρτα σε όλο το λεκανοπέδιο. Κατά τα άλλα δεν υπήρξε καμία διαφορά σε σχέση με τη θωράκιση του δικτύου και την προετοιμασία του ΔΕΔΔΗΕ, με εξαίρεση την έγκαιρη μεταφορά εναεριτών από άλλες περιοχές στην Αττική και την εμπειρία που απέκτησαν οι τεχνικοί από τη «Μήδεια» και τις πυρκαγιές του Αυγούστου, στο να εντοπίζουν, αν και στα τυφλά, πιο γρήγορα τις βλάβες.
Το δίκτυο παραμένει γερασμένο μετρώντας 40 και 50 χρόνια ζωής και κατά το μεγαλύτερο μέρος του εναέριο, που σημαίνει εκτεθειμένο και ευάλωτο στις ακραίες καιρικές συνθήκες, δεν διαθέτει σύγχρονες τεχνολογίες για τον εντοπισμό και τη γρηγορότερη αποκατάσταση βλαβών, και το τεχνικό προσωπικό εξακολουθεί να είναι ανεπαρκές σε αριθμό.
Τα χρόνια προβλήματα του ΔΕΔΔΗΕ ταλαιπωρούν τους καταναλωτές υπό κανονικές συνθήκες. Στη διάρκεια όμως ακραίων καιρικών φαινομένων η κατάσταση γίνεται αφόρητη.
Ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει εγκαταστήσει ούτε τον πιο απλό εξοπλισμό εντοπισμού σφαλμάτων καλωδίου (Fault Locator), ώστε να μπορεί να εντοπίζει με ακρίβεια βλάβες στο δίκτυό του. Το σύστημά του εντοπίζει βλάβες μόνο σε γραμμές μέσης τάσης, αλλά όχι σε ποιο σημείο βρίσκονται. Ετσι οι 650 τεχνικοί, που εργάζονταν πάνω από πέντε ημέρες με ελάχιστες ώρες ξεκούρασης σε πάγκους και καρέκλες, έπρεπε να εντοπίσουν πρώτα τη βλάβη διατρέχοντας γραμμές με μήκος ακόμη και πάνω από 5 χιλιόμετρα, για να πάει στη συνέχεια άλλο συνεργείο να τις αποκαταστήσει. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ενωσης Τεχνικών ΔΕΗ Κώστα Μανιάτη, την περασμένη Τρίτη επιστρατεύθηκε ελικόπτερο για να ελέγξει τη μεγάλη σε μήκος γραμμή από τον υποσταθμό στο Κορωπί έως τη Νέα Μάκρη, προκειμένου να εντοπιστεί το σημείο της βλάβης και να πάει συνεργείο για την αποκατάστασή της. Σε πολλές περιπτώσεις η αποκατάσταση καθυστέρησε λόγω της δυσκολίας πρόσβασης των συνεργείων, αφού δεν υπήρξε συντονισμός με τους δήμους και τις περιφέρειες για τη διάνοιξη δρόμων με εκχιονιστικά μηχανήματα.
Με την αποκατάσταση των γραμμών μέσης τάσης ξεκίνησε ο Γολγοθάς αποκατάστασης βλαβών στη χαμηλή τάση, πράγμα ακόμη πιο δύσκολο, αφού δεν υπάρχει καμία δυνατότητα εντοπισμού από τον ΔΕΔΔΗΕ. Θα πρέπει να τις δηλώνουν οι ίδιοι οι καταναλωτές, σε ένα τηλεφωνικό κέντρο που κατά το μεγαλύτερο μέρος του κατέρρευσε τη δεύτερη ημέρα της κακοκαιρίας και φυσικά να υπάρχει πρόσβαση για την αποκατάστασή τους, παράγοντας που άφησε πάνω από 3.000 καταναλωτές χωρίς ρεύμα για τέσσερις ημέρες και τουλάχιστον 500 για πέντε και έξι ημέρες.
Οι έξυπνοι μετρητές
Η αποκατάσταση των βλαβών θα ήταν πολύ πιο σύντομη εάν το δίκτυο είχε εκσυγχρονιστεί και ψηφιοποιηθεί, όπως όλα τα δίκτυα των ευρωπαϊκών χωρών, και είχαν εγκατασταθεί οι έξυπνοι μετρητές που δίνουν αμέσως σήμα για τις οικιακές βλάβες, project το οποίο έχει στοιχειώσει από το 2014 που βγήκε στον αέρα ο πρώτος πιλοτικός διαγωνισμός και δεν προχώρησε ποτέ λόγω ενστάσεων και προσφυγών στο ΣτΕ. To εγκεκριμένο από τη ΡΑΕ επενδυτικό πρόγραμμα του ΔΕΔΔΗΕ προβλέπει έναρξη του πρώτου διαγωνισμού για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών μέχρι το τέλος του 2021, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εκκινήσει παρά μόνο μια πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την ανάθεση προμήθειας μετρητών, που δημοσιοποιήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου.
Χαμηλές αμοιβές για τους εναερίτες
Η «Ελπίδα» ανέδειξε και τις ελλείψεις τεχνικού προσωπικού του ΔΕΔΔΗΕ. Η εταιρεία έχει δρομολογήσει 774 προσλήψεις, εκ των οποίων οι 100 θα έπρεπε να είχαν γίνει το 2021, κάτι που εκκρεμεί μέχρι σήμερα παρότι έχει ολοκληρωθεί ο σχετικός διαγωνισμός. Στον δεύτερο διαγωνισμό για την πρόσληψη 245 εναεριτών, προσήλθαν στη διαδικασία της πρακτικής εξάσκησης μόνο 132 και μετά από αυτό η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ πήρε απόφαση να προχωρήσει σε έναν ακόμη διαγωνισμό για 178 εναερίτες.
600 ευρώ σε εναερίτες
Η χαμηλή ανταπόκριση στους διαγωνισμούς του ΔΕΔΔΗΕ αποδίδεται από τον κ. Μανιάτη στις χαμηλές αποδοχές που περιορίζονται για μια τόσο δύσκολη και επικίνδυνη εργασία στα 550-600 ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι ετήσιες μεικτές αποδοχές των διευθυντικών στελεχών ξεκινούν από τις 100.000 ευρώ για τους γενικούς διευθυντές και φτάνουν στις 110.000 για τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο και στις 120.000 ευρώ για τον διευθύνοντα σύμβουλο.
Μπόνους σε στελέχη
Επιπροσθέτως, η γενική συνέλευση της εταιρείας, δηλαδή η ΔΕΗ ως μοναδικός μέτοχος, έχει εγκρίνει για τα στελέχη του ΔΕΔΔΗΕ μεταβλητές αποδοχές (bonus) στο 50% των τακτικών αποδοχών για την επίτευξη στόχων και δυνατότητα προσαύξησης 50% σε περίπτωση υπερεπίτευξης των στόχων. Με εξαίρεση ίσως τις δαπάνες 200 εκατ. ευρώ στο δίκτυο κανένας από τους επτά συνολικά στόχους που έχουν τεθεί για το 2021 δεν συνδέεται με την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο ΔΕΔΔΗΕ μάλιστα συμπεριέλαβε προκαταβολικά bonus ύψους 1 εκατ. ευρώ ετησίως για την περίοδο 2021-2024 στις λειτουργικές του δαπάνες, τις οποίες ανακτά από τους καταναλωτές ως τέλος χρήσης δικτύου. Η ΡΑΕ τις περιέκοψε εκτιμώντας ότι δεν έχουν καμία ανταποδοτικότητα για τους καταναλωτές.
Η υπογειοποίηση
Η επέλαση της «Ελπίδας» επανέφερε στο προσκήνιο και το θέμα της υπογειοποίησης του δικτύου. Μέχρι σήμερα ένα πολύ μικρό μέρος, περίπου το 10% του δικτύου των 240.000 χλμ. του ΔΕΔΔΗΕ (μέση και χαμηλή τάση), είναι υπόγειο. Η υποχρέωση με νόμο του 1979 της ΔΕΗ να προχωρήσει στην υπογειοποίηση των γραμμών μέσης και χαμηλής τάσης στα αστικά κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης περιορίστηκε σε προγράμματα αισθητικής αναβάθμισης για περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος (αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικό κέντρο, τουριστικές περιοχές), που άρχισαν να υλοποιούνται από τη δεκαετία του ’90 για να «παγώσουν» στη συνέχεια με την έναρξη της κρίσης. Μετά τη «Μήδεια» πέρυσι ο ΔΕΔΔΗΕ έθεσε σε εφαρμογή τα πρώτα προγράμματα υπογειοποίησης με προτεραιότητα την Αττική, τα Δωδεκάνησα, την Κρήτη, τις Κυκλάδες και την Πελοπόννησο. Ενα τμήμα του δικτύου στον Ωρωπό, το Τατόι τους Θρακομακεδόνες και το Μικρολίμανο έχει ήδη υπογειοποιηθεί, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται στην Αττική 70 έργα προϋπολογισμού 20 εκατ. ευρώ για την υπογειοποίηση 200 χλμ. εναέριου δικτύου. Ο επενδυτικός σχεδιασμός του Διαχειριστή προβλέπει επενδύσεις 250 εκατ. ευρώ για την υπογειοποίηση δικτύων έκτασης 1.000 χλμ. το 2022 και 1.500 χλμ. το 2023. Οι συνολικές επενδύσεις του ΔΕΔΔΗΕ από 210 εκατ. ευρώ το 2010, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας σταδιακά θα φτάσουν τα 400 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια με συνολικό προϋπολογισμό 3 δισ. έως το 2028.
Φρένο από τη ΡΑΕ σε μη ανταποδοτικές δαπάνες Διαχειριστών
«Οι Διαχειριστές θα πρέπει να σέβονται τους καταναλωτές. Θα ελέγχουμε την ανταποδοτικότητα των έργων, αλλά και το κατά πόσον τηρούνται τα χρονοδιαγράμματα και θα παρεμβαίνουμε», διεμήνυσε ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Αθανάσιος Δαγούμας, ο οποίος περίπου ένα χρόνο πριν είχε δημοσίως κατηγορήσει τους Διαχειριστές (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΣΦΑ) ότι επαναπαύονται στις εγγυημένες αποδόσεις, απολαμβάνοντας υψηλότερα περιθώρια κέρδους από δραστηριότητες που είναι ελεύθερες στον ανταγωνισμό, χωρίς παράλληλα να βελτιώνουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες τους.
Επιστρατεύοντας κάθε μέσο που έχει στη διάθεσή της η ΡΑΕ έχει μέχρι σήμερα βάλει «φρένο» σε μια σειρά δαπανών που προτείνουν οι Διαχειριστές χωρίς να έχουν ανταποδοτικότητα στους καταναλωτές. Το 2020 επέβαλε πρόστιμο στον ΑΔΜΗΕ, ύψους 5 εκατ. ευρώ, για καθυστερήσεις στο έργου του Δυτικού Διαδρόμου, οι οποίες οδήγησαν στα ύψη τις τιμές ρεύματος με τη λειτουργία του target model. Προσφάτως έβαλε «φρένο» στα σχέδια του ΔΕΣΦΑ για τη χρηματοδότηση δύο επενδύσεων, και συγκεκριμένα της συμμετοχής του στο project FSRU Aλεξανδρούπολης και της υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου στο εξαντληθέν κοίτασμα της νότιας Καβάλας από τους καταναλωτές. «Ο ΔΕΣΦΑ ήθελε να επενδύσει με χρήματα των καταναλωτών σε μη ρυθμιζόμενες δραστηριότητες. Βάλαμε τα όρια που πρέπει, προσαρμόστηκε και δεσμεύθηκε ότι το επόμενο 18μηνο θα προχωρήσει σε νέα δομή διαχωρισμού των ρυθμιζόμενων και μη ρυθμιζόμενων χρεώσεων», είπε ο κ. Δαγούμας αναφερόμενος στη συμμετοχή του ΔΕΣΦΑ στον FSRU Αλεξανδρούπολης. Σε σχέση με την αποθήκη νότιας Καβάλας, αποκάλυψε ότι ο ΔΕΣΦΑ απαιτούσε να ενταχθεί στο έργο και ένας δεύτερος αγωγός, ύψους 1 δισ., και να χρηματοδοτηθεί από τους καταναλωτές.
Πρόστιμο επιβλήθηκε και στον ΔΕΔΔΗΕ, όταν διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν 2 εκατ. «ορφανοί» μετρητές (χωρίς υπαρκτά ΑΦΜ ή με καθόλου ΑΦΜ) και έπεται ένα δεύτερο για τις καθυστερήσεις νέων συνδέσεων. Στην περίπτωση του ΔΕΔΔΗΕ άφησε εκτός δαπανών bonus στελεχών ύψους 1 εκατ. κατ’ έτος (2021-2024). Εμμεσο μήνυμα έστειλε και στον ΑΔΜΗΕ, που ζητάει αυξημένο «λογαριασμό» για τη διασύνδεση Δωδεκανήσων και ΒΑ Αιγαίου, που σύμφωνα με τη ΡΑΕ θα επιβαρύνει τους καταναλωτές με επιπλέον κόστος 600 εκατ.
