Στις αγορές επικρατεί αναταραχή. Η Federal Reserve λαμβάνει μέτρα για να αποθερμάνει την οικονομία, καθώς προκύπτουν ερωτήματα για την πορεία της ανάκαμψης. Οι αποδόσεις των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων δύο ετών και το θέμα προβάλλεται στους τίτλους των εφημερίδων. Το περίεργο, όμως, στην αγορά ομολόγων δεν είναι η άνοδος των αποδόσεων, που επηρεάζει τα επιτόκια σε όλη την οικονομία, αλλά το γεγονός ότι παραμένουν σε τόσο χαμηλά επίπεδα. Στη διάρκεια του περασμένου έτους, κι ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξάνονταν με ταχύτητα που δεν έχουμε ξαναδεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, επικρατούσε η εντύπωση πως η ζήτηση για ομόλογα θα μειωθεί, εκτός κι αν αυξηθούν αρκετά οι αποδόσεις ώστε να υπερκαλύψουν τον αντίκτυπο του πληθωρισμού στα χαρτοφυλάκια των επενδυτών.
Οι αγορές ομολόγων παρέμειναν πάντως σε επίπεδα-ρεκόρ, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε χαμηλότερα επίπεδα οι αποδόσεις τους. Η απόδοση των δεκαετών ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου, του κυριότερου τίτλου στην αγορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων αξίας 22 τρισ. δολ., ανέρχεται περίπου στο 1,8%. Είναι περίπου το ίδιο επίπεδο στο οποίο βρισκόταν στην αρχή της πανδημίας ή όταν εξελέγη πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, ή ακόμη και προ δέκα ετών όταν ο πληθωρισμός βρισκόταν μόλις στο 1,7% και όχι στο 7% που έφτασε τον Δεκέμβριο. Δεδομένου ότι οι αποδόσεις των δεκαετών αποτελούν σημείο αναφοράς για όλο το φάσμα των επιτοκίων, παρέμεναν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων και των εταιρικών ομολόγων. Και η υψηλή ζήτηση για τίτλους του αμερικανικού κράτους σήμαινε στην πράξη ότι με την προσαρμογή στον πληθωρισμό οι επενδυτές πληρώνουν για να δανείζουν το αμερικανικό Δημόσιο. Και όλα αυτά παρά τις εκτεταμένες δαπάνες της αμερικανικής κυβέρνησης που διεύρυναν το έλλειμμα και οι οποίες βάσει της παραδοσιακής οικονομικής θεωρίας θα οδηγούσαν σε άνοδο του κόστους δανεισμού.
Οι προβλέψεις για τον μακροπρόθεσμο πληθωρισμό μιλούν για ρυθμό 2,4% μέσα στα επόμενα 10 χρόνια στις ΗΠΑ.
Κύριες αιτίες αυτού του παράξενου φαινομένου είναι οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό, η άνοδος του πλούτου σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και ο αυξανόμενος αριθμός των συνταξιοδοτούμενων μελών της μεταπολεμικής γενιάς που θέλουν να προστατεύσουν τις περιουσίες τους από την αστάθεια των μετοχών. Είναι, άλλωστε, σε εξέλιξη η εντεινόμενη διαμάχη περί του πόσο ευθύνεται για τα χαμηλά επίπεδα των αποδόσεων το έκτακτης ανάγκης πρόγραμμα αγοράς ομολόγων που υιοθέτησε η Fed τον Μάρτιο του 2020. Μερίδα των επικριτών της Fed αναγνωρίζει πως τα επιθετικά μέτρα της, που τώρα ανακαλεί σταδιακά η ομοσπονδιακή τράπεζα, απεδείχθησαν απαραίτητα στις αρχές της πανδημίας προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι αγορές. Επιμένουν, όμως, πως το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων διήρκεσε υπερβολικά πολύ και κυοφόρησε τον πληθωρισμό, καθώς οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης και σε καθήλωση των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα. Πολλοί είναι οι παράγοντες της αγοράς που αποδίδουν τις επίμονα χαμηλές αποδόσεις στην εντεινόμενη πεποίθηση των επενδυτών ότι επίκειται εποχή χαμηλότερων ρυθμών ανάπτυξης και ηπιότερων αυξήσεων τιμών. Οπως σχολίασε ο Μπρετ Ράιαν, επίλεκτος οικονομολόγος της Deutsche Bank, «μολονότι εκτοξεύθηκε ο πληθωρισμός, δεν πιστεύουν πως θα επιμείνει». Οι προσδοκίες για τον μακροπρόθεσμο πληθωρισμό μιλούν για ρυθμό της τάξης του 2,4% μέσα στα επόμενα 10 χρόνια. Αυτό σημαίνει πως οι αγορές εκτιμούν ότι η Fed θα εμποδίσει τον πληθωρισμό να βγει εκτός ελέγχου παρά την τεράστια αύξηση του χρέους και την προσφορά δολαρίων.
