Δραματική μείωση κατέγραψαν τα κέρδη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στη διάρκεια του περασμένου έτους, συνεπεία των αρνητικών επιτοκίων αλλά και των χρηματοοικονομικών κινδύνων που συνδέονται με τα έκτακτα μέτρα στήριξης των οικονομιών από τον αντίκτυπο της πανδημίας.
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, τα κέρδη της τράπεζας περιορίστηκαν σε μόλις 192 εκατ. ευρώ το 2021, όταν ένα έτος νωρίτερα έφταναν το 1,6 δισ. ευρώ . Αιτία της μείωσης ήταν οι προβλέψεις έναντι κινδύνου ύψους 610 εκατ. ευρώ στις οποίες προέβη η τράπεζα, όπως και το γεγονός ότι ήσαν χαμηλότερα τα έσοδά της από συναλλαγματικά διαθέσιμα και τίτλους που αγόρασε στο πλαίσιο της άκρως αναπτυξιακής νομισματικής πολιτικής. Ο λόγος για το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων αξίας 1,85 τρισ. ευρώ που υιοθέτησε η τράπεζα το 2020 εν μέσω του πρώτου κύματος της πανδημίας για να περιορίσει τον οικονομικό αντίκτυπό της. Τα έσοδα σε αυτό το χαρτοφυλάκιο λόγω των αρνητικών επιτοκίων περιορίστηκαν σε 252 εκατ. ευρώ το περασμένο έτος επειδή υποχώρησαν σημαντικά οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων. Τελευταία η ΕΚΤ έχει αποφασίσει να αποσύρει μέρος των μέτρων έκτακτης ανάγκης και να τερματίσει το έκτακτο πρόγραμμα κατά της πανδημίας στα τέλη Μαρτίου. Θα συνεχιστεί, όμως, το παλαιότερο πρόγραμμα αγορών ομολόγων που επιστράτευσε η ΕΚΤ στη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης. Οπως επισημαίνουν οικονομικοί αναλυτές, το παλαιότερο αυτό πρόγραμμα, γνωστό ως ΑΡΡ, θα λειτουργήσει σαν «γέφυρα» ποσοτικής χαλάρωσης. Ωστόσο, ορισμένα μέλη του Δ.Σ. ασκούν πιέσεις ζητώντας να επισπευσθεί και η κατάργηση των τακτικών αγορών ομολόγων.
Επί του παρόντος το παλαιότερο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων συνεχίζεται σήμερα παράλληλα με το PEPP, με μηνιαίο ρυθμό αγορών τα 20 δισ. ευρώ . Πρόκειται, άλλωστε, να αυξηθεί στα 40 δισ. ευρώ κατά το δεύτερο τρίμηνο, στα 30 δισ. ευρώ στο τρίτο και μετά στα 20 δισ. «για όσο χρειαστεί». Επιπλέον, σύμφωνα με τη διατύπωση της ΕΚΤ, η τράπεζα αναμένει να τερματιστούν όλες οι αγορές ομολόγων «λίγο προτού αρχίσουν οι αυξήσεις των επιτοκίων». Την Τετάρτη ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας και μέλος του Δ.Σ. της τράπεζας, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, δήλωσε πως η ΕΚΤ ενδέχεται να τερματίσει τις καθαρές αγορές περιουσιακών στοιχείων το γ΄ τρίμηνο του έτους. Προσέθεσε, όμως, ότι αυτό δεν συνεπάγεται απαραίτητα άμεση αλλαγή νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ, δηλαδή αύξηση των επιτοκίων.
Δραματική η μείωση σε σύγκριση με το 2020, που τα κέρδη της Κεντρικής Τράπεζας έφταναν το 1,6 δισ. ευρώ.
Στην τελευταία συνεδρίασή της η τράπεζα άφησε για πρώτη φορά ανοικτό το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων στη διάρκεια του 2022, κάτι που απέκλειε μέχρι προσφάτως. Στάθηκε καθοριστική στην αλλαγή στάσης η περαιτέρω επιτάχυνση του πληθωρισμού της Ευρωζώνης που έφτασε το 5,1% τον Ιανουάριο και ανάγκασε την πρόεδρο, Κριστίν Λαγκάρντ, να παραδεχθεί πως ο δείκτης θα παραμείνει σε υψηλότερα επίπεδα το τρέχον έτος. Λίγες ημέρες αργότερα, όμως, η κ. Λαγκάρντ έσπευσε να περιορίσει τις προσδοκίες για αυξήσεις των επιτοκίων, όταν στο πλαίσιο ακρόασής της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προειδοποίησε για τον αντίκτυπο που θα μπορούσε να έχει στην εύθραυστη ανάκαμψη της Ευρωζώνης μια εσπευσμένη στροφή σε περιοριστική πολιτική.
Οπως, άλλωστε, προκύπτει από σχετική δημοσκόπηση του Bloomberg, 50 οικονομολόγοι εκτιμούν πως μέσα στην επόμενη διετία ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης θα αποκλιμακωθεί και θα κυμανθεί στα επίπεδα του 1,7% με 1,8%. Ορισμένοι φτάνουν μάλιστα στο σημείο να προβλέπουν ότι το επόμενο έτος ενδέχεται να υποχωρήσει και στο 1%, σαφώς κάτω του στόχου της ΕΚΤ για 2%. Ως εκ τούτου, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι μια αύξηση των επιτοκίων ενδέχεται να αποδειχθεί εσφαλμένη κίνηση και να καταφέρει πλήγμα στην οικονομία.
Εξάλλου, σε σχετική έκθεσή του που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, το ΔΝΤ επικροτεί την απόφαση της ΕΚΤ να εμμείνει στην αναπτυξιακή της πολιτική επικαλούμενο το πλήγμα που έχει δεχθεί η οικονομία της Ευρωζώνης από τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα. Οπως τονίζει το Ταμείο, το έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα αποτέλεσε τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη της Ευρωζώνης στη διάρκεια του περασμένου έτους και το πρόβλημα είναι πιθανόν να παραταθεί έως και το 2023, καθώς συνεχίζεται η πανδημία. Δεδομένου, άλλωστε, πως πολλές χώρες σπεύδουν να χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα κατά της πανδημίας, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι νέες μεταλλάξεις μπορεί να επιφέρουν νέα πλήγματα στην οικονομία.
