Πρόοδο σε σημεία που μέχρι χθες αποτελούσαν αγκάθια, όπως η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών, περιλαμβανομένων των συντάξεων, διαπιστώνει η Κομισιόν στη χθεσινή έκθεση της 13ης μεταμνημονιακής αξιολόγησης. Προετοιμάζει έτσι το έδαφος για την έξοδο της χώρας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας, πιθανότατα τον Αύγουστο. Οπως σημειώνει, η κυβέρνηση εξέφρασε την πρόθεσή της να εκπληρώσει τις εκκρεμείς δεσμεύσεις της έως τα μέσα του χρόνου, αν και επισημαίνει ότι η σχετική απόφαση θα εξαρτηθεί από την πρόοδο στην ολοκλήρωση των δεσμεύσεων, καθώς και από το ευρύτερο περιβάλλον οικονομικής πολιτικής. Η επόμενη, 14η έκθεση, πρόκειται να δημοσιευθεί τον Μάιο και συνδέεται με δόση 750 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους. Εκκρεμεί μια ακόμη ισόποση δόση, από το 2019, για την οποία δεν έχει αποφασιστεί αν θα δοθεί ταυτόχρονα ή λίγο αργότερα, με την έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία, τον Αύγουστο, συνοδευόμενη πιθανώς και από μια ακόμη καταληκτική αξιολόγηση.
Αν και θετική σε γενικές γραμμές, η χθεσινή έκθεση αναδεικνύει και καθυστερήσεις, με τις μισές σχεδόν να αφορούν τη Δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, διαπιστώνει καθυστερήσεις στον διαγωνισμό για το ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης υποθέσεων, στην υιοθέτηση του κώδικα για την οργάνωση της Δικαιοσύνης, που θεωρεί κρίσιμη για την ανάπτυξη κουλτούρας υψηλών επαγγελματικών απαιτήσεων μεταξύ των δικαστικών λειτουργών, καθώς και στη λειτουργία της μονάδας συλλογής στατιστικών στοιχείων του υπουργείου Δικαιοσύνης (JustStat). Επίσης, κατά την έκθεση, περιορισμένη είναι η πρόοδος στη μεταρρύθμιση της πρωτοβάθμιας υγείας και στο νέο αυτοματοποιημένο σύστημα φόρων από την ΑΑΔΕ, που προγραμματιζόταν για τα τέλη Απριλίου και τώρα μετατίθεται για το τέλος Σεπτεμβρίου.
Καλή η δημοσιονομική εικόνα, σημειώνει η Ε.Ε., ανοίγοντας τον δρόμο για έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία.
Στις θετικές διαπιστώσεις της, ξεχωρίζουν η αναγνώριση της καλής δημοσιονομικής και αναπτυξιακής εικόνας της χώρας και η πρόοδος σε μεταρρυθμίσεις. Για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές σημειώνεται ότι μειώθηκαν ήδη σημαντικά και η εκκαθάριση θα ολοκληρωθεί, πλην συντάξεων, τον Φεβρουάριο και των συντάξεων τον Ιούνιο. Η αναμόρφωση του ΕΝΦΙΑ είναι στο τελικό στάδιο, αναμένεται νομοθέτηση τον Φεβρουάριο και οι πρώτες πληρωμές θα γίνουν τον Απρίλιο, με μικρή καθυστέρηση έναντι των αρχικών σχεδίων. Επίσης, προχώρησε στον τομέα της υγείας η συλλογή των clawback, η μεταρρύθμιση στον τομέα της αναπηρίας, οι ιδιωτικοποιήσεις (με ειδική αναφορά στη ΔΕΠΑ), το κτηματολόγιο και οι δασικοί χάρτες που προβλέπεται να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο, η κωδικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας. Ενήμερη είναι η Κομισιόν και για τη δεύτερη αύξηση του κατώτατου μισθού τον ερχόμενο Μάιο, σημειώνοντας ότι έχουν δοθεί διαβεβαιώσεις πως οι αυξήσεις μετά από δύο χρόνια «παγωμένων» αποδοχών λόγω πανδημίας θα περιφρουρήσουν την ανταγωνιστικότητα και δεν θα έχουν μεγάλο δημοσιονομικό κόστος.
«Η Ελλάδα ανέκαμψε γρήγορα από την πανδημία και οι προοπτικές παραμένουν ισχυρές, αν και υπόκεινται σε μεγάλη αβεβαιότητα», σημειώνει. Οι κίνδυνοι αφορούν βασικά την πανδημία και τις τιμές ενέργειας. Η έκθεση επικροτεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση αντέδρασε γρήγορα και με στοχευμένα μέτρα στην αύξηση των τιμών της ενέργειας, αν και συνιστά προσεκτική παρακολούθηση του συστήματος, ώστε να μην καταστεί ελλειμματικός ο λογαριασμός ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, από τους πόρους του οποίου (ρύποι) χρηματοδοτείται. Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας σχολιάζοντας την έκθεση δήλωσε ότι αποτελεί αναγνώριση «της σκληρής και μεθοδικής δουλειάς όλων μας –πολιτών και Πολιτείας– στο πεδίο της οικονομίας, μέσα σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον συνεχιζόμενων προκλήσεων».
Οι κίνδυνοι που εντοπίζει η Κομισιόν
Aβεβαιότητες και υψηλοί κίνδυνοι εξακολουθούν να χαρακτηρίζουν το μακροοικονομικό περιβάλλον και τις δημοσιονομικές προοπτικές της χώρας, σύμφωνα με την έκθεση. Η πανδημία, σημειώνεται χαρακτηριστικά, ενδέχεται να προκαλέσει περαιτέρω μέτρα στήριξης, ενώ είναι πιθανό να ενεργοποιηθούν οι κρατικές εγγυήσεις που δόθηκαν στη διάρκειά της.
Επιπλέον, ο φορέας που θα αναλάβει το sale and leaseback των ακινήτων των ευάλωτων νοικοκυριών μπορεί να επιβαρύνει το έλλειμμα και το χρέος, ανάλογα με τη στατιστική ταξινόμησή του. Επιβάρυνση μπορεί να επιφέρουν και οι δικαστικές αποφάσεις για τα αναδρομικά των συνταξιούχων και για τις υποθέσεις της ΕΤΑΔ. Η ανάλυση βιωσιμότητας χρέους δεν διαφοροποιείται σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη της Κομισιόν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στο βασικό της σενάριο προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% για το 2023 και 2,2% του ΑΕΠ για όλα τα υπόλοιπα χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί προσαρμογή 2,7% του ΑΕΠ (από το έλλειμμα 1,2% φέτος) ή περίπου 5 δισ. ευρώ το 2023.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι για τη βιωσιμότητα του χρέους είναι περιορισμένοι, ενώ είναι πιο σημαντικοί μακροπρόθεσμα και κυρίως στα εναλλακτικά σενάρια, όπου εκτιμώνται χαμηλότεροι ρυθμοί ανάπτυξης και υψηλότερα επιτόκια. Το βασικό σενάριο προβλέπει ρυθμό 2,5% το 2021-2029 και 1,5% το 2030-2060. Βάσει αυτού, το χρέος υποχωρεί στο 55% του ΑΕΠ το 2060 και οι χρηματοδοτικές ανάγκες παραμένουν κάτω από 15% του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα. Στα δυσμενέστερα σενάρια για το χρέος, οι χρηματοδοτικές ανάγκες φτάνουν να ξεπερνούν το 20% του ΑΕΠ.
