Παράθυρο για παράταση της δημοσιονομικής χαλάρωσης και το 2023 άφησαν χθες οι Βρυξέλλες, με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, ωστόσο, να διαμηνύει πως είναι πολύ νωρίς για οποιονδήποτε σχεδιασμό νέων μέτρων, πλην αυτών που επείγουν, όπως το πλαφόν στο κέρδος των καυσίμων και άλλων προϊόντων που επηρεάζονται από τον πόλεμο, αλλά και η στήριξη των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Αλλωστε, για τις χώρες με υψηλά επίπεδα χρέους η σύσταση της Επιτροπής, στο πλαίσιο της χθεσινής της «δημοσιονομικής καθοδήγησης», ήταν να ξεκινήσει το 2023 μια «σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή» που θα «σταθεροποιήσει και στη συνέχεια θα μειώσει τους δείκτες χρέους». Ωστόσο, σε ερώτηση της «Κ» ο υψηλόβαθμος κοινοτικός αξιωματούχος που ενημέρωσε τον Τύπο διέψευσε ότι αυτό συνεπάγεται αναγκαστικά πρωτογενή πλεονάσματα. Μια τέτοια απαίτηση, εξήγησε, θα σήμαινε «ταχεία και όχι σταδιακή προσαρμογή».
Σε κάθε περίπτωση, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής για θέματα Οικονομίας, Βάλντις Ντομπρόβσκις, είπε ότι δεν θα ισχύσει το 2023 ο κανόνας μείωσης του χρέους κατά το 1/20 της διαφοράς από το επίπεδο του 60% του ΑΕΠ. Οι χώρες με υψηλό χρέος, σημείωσε, θα πρέπει να περιορίσουν την αύξηση των τρεχουσών δαπανών, προστατεύοντας όμως παράλληλα τις επενδυτικές δαπάνες. Πρόσθεσε ότι οι χώρες αυτές θα πρέπει να αρχίσουν μια διαδικασία δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά «σταδιακά και με τρόπους φιλικούς προς την ανάπτυξη».
Ο ελληνικός σχεδιασμός, προ του πολέμου, προέβλεπε μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος φέτος στο 1,4% του ΑΕΠ (από περίπου 6,5% του ΑΕΠ τον περασμένο χρόνο) και στη συνέχεια, το 2023, επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος. Αυτή τη στιγμή, τα στελέχη του οικονομικού επιτελείου σημειώνουν ότι «μέχρι να υπάρξει εικόνα του τι θα γίνει στην Ουκρανία, δεν μπορεί να γίνει καμία προβολή των επιπτώσεων του πολέμου στα δημοσιονομικά μεγέθη».
Το οικονομικό επιτελείο διαμηνύει πως είναι πολύ νωρίς για οποιονδήποτε σχεδιασμό νέων μέτρων, πλην αυτών που επείγουν.
Παρ’ όλα αυτά, ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, μιλώντας χθες στο Fin Forum και στην ΕΡΤ3 κατέγραψε πέντε πιθανές πληγές από τον πόλεμο στην ελληνική οικονομία: στον ρυθμό αναπτυξης, για τον οποίο η Ευρώπη υπολογίζει (σε ευρωπαϊκό επίπεδο) μια πτώση 0,75%-1%, στον πληθωρισμό, κυρίως λόγω της ενέργειας, όπου σημείωσε ότι οι αυξήσεις σε ακραία σενάρια μπορεί να φθάσουν το 200%, στον τουρισμό, στο ισοζύγιο πληρωμών και στην αύξηση του κόστους δανεισμού της χώρας. Τόνισε ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο «πρέπει σιγά σιγά να σταθεροποιηθεί» και παρέπεμψε στις ευρωπαϊκές αποφάσεις για τους πιο συγκεκριμένους δημοσιονομικούς στόχους, αλλά και για τα εργαλεία στήριξης των οικονομιών από το ενεργειακό κόστος. «Ανάλογα με τον χώρο που θα έχουμε, είμαστε διατεθειμένοι να βοηθήσουμε και το έχουμε κάνει», είπε. Θύμισε, όμως, και ότι «αγωνιζόμαστε να βγούμε από την ενισχυμένη εποπτεία, ενώ δεν έχουμε ακόμη επενδυτική βαθμίδα».
Η πιθανότητα παράτασης της ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής (general escape clause) θα εξεταστεί εκ νέου την άνοιξη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οπως ανέφερε χθες σε συνέντευξη Τύπου ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, η τελική απόφαση θα ληφθεί τον Μάιο, μετά τη δημοσίευση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν.
Ο κ. Τζεντιλόνι ανέφερε ότι σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα επιβραδύνει, αλλά δεν θα εκτροχιάσει την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα όλο το 2022 (στις χειμερινές προβλέψεις πριν από τρεις εβδομάδες αναμενόταν αποκλιμάκωση από το γ΄ τρίμηνο) και τόνισε ότι ο πόλεμος θα επιδεινώσει τις στενωπούς στην εφοδιαστική αλυσίδα και θα πλήξει την εμπιστοσύνη καταναλωτών και επενδυτών. Σημειώνεται ότι χθες συναντήθηκαν εκτάκτως στις Βρυξέλλες και οι υπουργοί Γεωργίας προκειμένου να διαβουλευθούν για την εκτίναξη των τιμών στα τρόφιμα που θα προκαλέσει η σύρραξη αλλά και οι νέες κυρώσεις στη Λευκορωσία.
Υψηλόβαθμος αξιωματούχος υπενθύμισε πάντως ότι το βασικό σενάριο εξακολουθεί να προβλέπει την απενεργοποίηση της γενικής ρήτρας διαφυγής το 2023. Απέφυγε να σχολιάσει αν η αναθεώρηση αυτής της πολιτικής θα γίνει μόνο σε περίπτωση ύφεσης ή αν αρκεί μια σημαντική επιβράδυνση σε συνδυασμό με υψηλά επίπεδα πληθωρισμού.
Η γενική σύσταση για το 2023 είναι μια ουδέτερη δημοσιονομική στάση, με ετοιμότητα για τροποποιήσεις ανάλογα με τις εξελίξεις. Ο κοινοτικός αξιωματούχος σηματοδότησε για ακόμα μία φορά την αλλαγή νοοτροπίας των ευρωπαϊκών θεσμών σε δημοσιονομικά θέματα, τονίζοντας ότι η βιωσιμότητα του χρέους δεν επιτυγχάνεται μόνο με τη μείωση των ελλειμμάτων αλλά και με την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης. Η τρέχουσα δεκαετία, πρόσθεσε, «θα είναι η δεκαετία των επενδύσεων», που είναι αναγκαίες τόσο για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, όσο και («όπως δείχνουν οι τρέχουσες εξελίξεις») για την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε.
