Αντιμέτωπες με πολλαπλούς κινδύνους και το χειρότερο ίσως με πολλαπλές αβεβαιότητες βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων που είχαν εξαγωγική, εμπορική ή ακόμη και παραγωγική δραστηριότητα σε Ρωσία και Ουκρανία.
Οι εν λόγω επιχειρήσεις, από πολυεθνικούς ομίλους όπως η Coca-Cola HBC, η Frigoglass και ο όμιλος Σαράντη έως μικρομεσαίες επιχειρήσεις εξαγωγής φρούτων και λαχανικών καθώς και γουναρικών, υφίστανται ήδη με τη συμπλήρωση δέκα ημερών από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία σημαντικά πλήγματα που σχετίζονται με τη διακοπή παραγωγής αλλά και με τη δυσκολία στις συναλλαγές λόγω των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί σε ρωσικές τράπεζες.
Σε εξαιρετικά δύσκολη θέση βρίσκονται και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και είχαν βασικούς προμηθευτές πρώτων υλών τη Ρωσία και την Ουκρανία, με τα μεγαλύτερα προβλήματα να εστιάζονται στους κλάδους της αλευροβιομηχανίας, της μεταλλουργίας, των γουνοποιίας και της ξυλείας για παλέτες, εμπορευματοκιβώτια και καλούπωμα οικοδομών.
Coca-Cola HBC
Η Coca-Cola 3E έχει ήδη διακόψει από τις 24 Φεβρουαρίου τη λειτουργία του εργοστασίου της στο Κίεβο, ενώ την ίδια ώρα η κρίση αναμένεται ότι θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη λειτουργία της στη Ρωσία, αλλά και στο σύνολο της δραστηριότητάς της. Η Coca-Cola HBC λειτουργεί δέκα εργοστάσια στη Ρωσία, από τη Μόσχα έως το Βλαδιβοστόκ, με πάνω από 8.000 υπαλλήλους. Στη Ρωσία και την Ουκρανία πραγματοποιήθηκε το 2021 το 20% του όγκου πωλήσεών της και των προ φόρων κερδών της, ενώ μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν δύο αγορές με μεγάλη δυναμική ανάπτυξης. Πέρα από το γεγονός ότι ο όμιλος δεν γνωρίζει εάν και πότε θα επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο στο Κίεβο, είναι άγνωστες και ποιες θα είναι οι συνέπειες για την παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα στη Ρωσία. Γι’ αυτόν τον λόγο ο όμιλος αναγκάστηκε να αποσύρει τις εκτιμήσεις στις οποίες είχε προβεί στις 22 Φεβρουαρίου σχετικά με τον ρυθμό ανάπτυξης του 2022, ενώ επεξεργάζεται σενάρια για ανακατανομή των επενδυτικών δαπανών και των δαπανών για την προώθηση των προϊόντων του, έτσι ώστε αυτές να κατευθυνθούν σε άλλες αγορές στις οποίες δραστηριοποιείται. Την ίδια ώρα αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να προβεί σε ανατιμήσεις, προκειμένου να αντιμετωπίσει το αυξημένο κόστος παραγωγής, αλλά και την υποχώρηση του ρωσικού νομίσματος έναντι του δολαρίου.
Frigoglass
Προβλήματα ήδη στον εφοδιασμό του με πρώτες ύλες αλλά και στις τραπεζικές συναλλαγές αντιμετωπίζει ο όμιλος της Frigoglass, ο οποίος διατηρεί εργοστάσιο κατασκευής επαγγελματικών ψυγείων στη Ρωσία, προβλήματα που είναι μάλλον μεγαλύτερα από την πιθανή απώλεια πωλήσεων. Οι αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας αποτελούν το 14,5% και το 2,4% των πωλήσεων του ομίλου αντιστοίχως, σύμφωνα με τα μη ελεγμένα στοιχεία του 2021. Το κυριότερο όμως ζήτημα είναι ότι το εργοστάσιο στη Ρωσία αποτελεί την κύρια μονάδα παραγωγής επαγγελματικών ψυγείων της Frigoglass στην Ευρώπη, μετά την καταστροφική πυρκαγιά στο εργοστάσιό της στην Τιμισοάρα της Ρουμανίας τον περασμένο Ιούνιο. Επιπλέον, ο όμιλος διατηρεί πιστωτικές γραμμές σε διεθνείς και κρατικές τράπεζες στη Ρωσία, και η θυγατρική του εκεί, η Frigoglass Eurasia LLC, είχε στις 31 Δεκεμβρίου 2021 δανεισμό ύψους 34 εκατ. ευρώ. Επίσης, ο όμιλος προμηθεύεται πρώτες ύλες από τη Ρωσία, οι οποίες καταναλώνονται από τη θυγατρική του εκεί και αντιπροσωπεύουν το 23% των συνολικών αγορών του κλάδου επαγγελματικής ψύξης το 2021.
Η Coca-Cola HBC λειτουργεί δέκα εργοστάσια στη Ρωσία με πάνω από 8.000 υπαλλήλους.
Ομιλος Σαράντη
Στη διακοπή της λειτουργίας του εργοστασίου του στο Κανίβ, στην κεντρική Ουκρανία, αναγκάστηκε να προχωρήσει ο όμιλος Σαράντη. Πέρα από το γεγονός ότι είναι άγνωστο το εάν και πότε θα λειτουργήσει ξανά το εργοστάσιο στην Ουκρανία, το εργοστάσιο της Ergopack που αποτελεί τη θυγατρική του στην εν λόγω χώρα, το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον όμιλο στην παρούσα φάση είναι η κάλυψη των αναγκών των γειτονικών χωρών στις οποίες έκανε εξαγωγές ειδών νοικοκυριού η Ergopack. Οι εξαγωγές, μάλιστα, αποτελούσαν το 50% των συνολικών πωλήσεων της Ergopack. Ενα από τα βασικά σενάρια είναι η κάλυψη των αναγκών από τις παραγωγικές μονάδες που διαθέτει στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Στην Πολωνία, εξάλλου, ο όμιλος εξαγόρασε ακόμη μία μεγάλη εταιρεία σε αυτόν τον κλάδο, τη Stella Pack.
Επιχειρήσεις γουνοποιίας
Αντιμέτωπες με το «λουκέτο» είναι άλλωστε πολλές ελληνικές επιχειρήσεις γουνοποιίας, καθώς οι πωλήσεις τους στη Ρωσία και την Ουκρανία αντιστοιχούν σε πάνω από 50% των συνολικών πωλήσεών τους. Λόγω, δε, των κυρώσεων στις ρωσικές τράπεζες και του αποκλεισμού τους από το σύστημα SWIFT, οι ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου δεν μπορούν να εισπράξουν ούτε καν παλαιές οφειλές από πελάτες χονδρικής στη Ρωσία, ενώ πολλοί γουνοποιοί είναι εκτεθειμένοι από τις πρόσφατες αγορές γουνοδερμάτων που πραγματοποίησαν στην Αγία Πετρούπολη. Τα γουνοδέρματα έχουν πληρωθεί στη διαδικασία της δημοπρασίας που έγινε στη ρωσική πόλη, όμως αυτά κινδυνεύουν να μη φθάσουν ποτέ στην Ελλάδα από τους Ρώσους προμηθευτές.
Οι εξαγωγές
«Στον πάγο», εξάλλου, έχουν μπει συνολικά οι εξαγωγές κατ’ αρχάς προς την Ουκρανία και σε σημαντικό βαθμό και προς τη Ρωσία. Κάποια εμπορεύματα που έφθασαν στη Ρωσία οδικώς από την Ελλάδα εκτελωνίσθηκαν, καθώς είχε γίνει αποστολή εμβάσματος από ρωσική τράπεζα η οποία δεν συγκαταλέγεται στον κατάλογο αυτών στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις.
Το 2021 οι εξαγωγές της Ελλάδας στην Ουκρανία διαμορφώθηκαν σε 338,6 εκατ. ευρώ, ενώ προς τη Ρωσία έφτασαν τα 206,6 εκατ. ευρώ.
Το κύμα ακρίβειας ροκανίζει το εισόδημα των νοικοκυριών
Μπορεί το 7 να θεωρείται για πολλούς τυχερός αριθμός, σε καμία περίπτωση όμως για την ελληνική οικονομία στην παρούσα συγκυρία. Ειδικά όταν αφορά τον δείκτη τιμών καταναλωτή. Μετά το 6,2% του Ιανουαρίου, πλέον είναι ορατό το ενδεχόμενο ο πληθωρισμός του Φεβρουαρίου να διαμορφωθεί στα επίπεδα του 7%, κάτι που θα το γνωρίζουμε την ερχόμενη Πέμπτη, 10 Μαρτίου, οπότε θα ανακοινωθούν τα σχετικά στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ). Το χειρότερο είναι, ωστόσο, ότι ενώ πλέον βρισκόμαστε στον Μάρτιο, δεν υπάρχουν ενδείξεις αποκλιμάκωσης των τιμών. Κάθε άλλο, μάλιστα. Οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, του φυσικού αερίου και του πετρελαίου σπάνε διαδοχικά τα ρεκόρ, ενώ ανάλογη είναι η εικόνα στις τιμές των βασικών πρώτων υλών, από σιτηρά και καλαμπόκι μέχρι μέταλλα.
Μπαίνει πλαφόν
Η απόφαση της κυβέρνησης να θεσμοθετήσει πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους σε σειρά προϊόντων και υπηρεσιών δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να τιθασεύσει τις ανατιμήσεις, κάτι άλλωστε που και ο ίδιος ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων παραδέχθηκε την Πέμπτη μιλώντας στη Βουλή, παρά μόνο να αντιμετωπίσει φαινόμενα υπερβολικού κέρδους από όσους επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν την κατάσταση.
Υπενθυμίζεται ότι με τροπολογία που κατατέθηκε το απόγευμα της Πέμπτης στη Βουλή προβλέπεται ότι μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022 απαγορεύεται η αποκόμιση μεικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση και την ασφάλεια του καταναλωτή, όταν το περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μεικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 1ης Σεπτεμβρίου 2021.
Πανάκριβο το αλεύρι
Οι αλευροβιομηχανίες της χώρας, κάποιες εκ των οποίων έφταναν να αγοράζουν μέχρι και το 1/3 των σιτηρών (σε αξία) από τη Ρωσία και την Ουκρανία, βρίσκονται σε αναζήτηση προμηθευτών μαλακού σίτου από άλλες χώρες, κυρίως από Βουλγαρία, Ρουμανία, Πολωνία και Ουγγαρία, άσκηση πάντως καθόλου εύκολη και σε καμία περίπτωση φθηνή. Και αυτό διότι η έλλειψη από την ευρωπαϊκή αγορά των σιτηρών της Ρωσίας και της Ουκρανία, τα οποία κατευθύνονταν και στη μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα σιταριού, την Αίγυπτο, προκαλεί σοβαρές αναταράξεις στις διεθνείς τιμές.
Οι αλευροβιομηχανίες και στη συνέχεια οι αρτοποιοί είχαν ήδη προ του πολέμου να αντιμετωπίσουν αύξηση του κόστους παραγωγής, το οποίο συνδεόταν με την πανδημία. Σημειώνεται ότι το προηγούμενο διάστημα λόγω της αύξησης των σιτηρών κατά περίπου 80% σε σύγκριση με το 2020 και κυρίως λόγω της αύξησης του ενεργειακού κόστους η τιμή του ψωμιού είχε αυξηθεί κατά περίπου 8%-10%. Πλέον η τιμή του μαλακού σιταριού έχει αυξηθεί μέσα σε μία εβδομάδα κατά 100 ευρώ/τόνο στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Παρίσι (στα επίπεδα των 370 ευρώ/τόνο από 270 ευρώ/τόνο πριν από τη ρωσική εισβολή). Ανάλογες αυξήσεις καταγράφονται και στην τιμή του καλαμποκιού, κάτι που αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές αυξήσεις στο κόστος παραγωγής των ζωοτροφών και κατά συνέπεια στην τιμή του κρέατος.
Βιομηχανικά προϊόντα
Οι τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις, εκτός από τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και των ενεργειακών προϊόντων, πρόκειται να προκαλέσουν ανατιμήσεις και σε σειρά βιομηχανικών προϊόντων, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία αποτελούν βασικούς παραγωγούς μετάλλων. Ελληνικές επιχειρήσεις προμηθεύονται αρκετά σημαντικές ποσότητες σιδήρου και χάλυβα από τις δύο αυτές χώρες και τώρα καλούνται να βρουν άλλους προμηθευτές, πιθανόν σε λιγότερο συμφέρουσες τιμές. Στα μέταλλα που παράγουν η Ρωσία και η Ουκρανία συγκαταλέγονται το νικέλιο και το παλλάδιο, με το τελευταίο να χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κατασκευή καταλυτών για αυτοκίνητα. Η Ρωσία αποτελεί κορυφαία παραγωγό παλλαδίου και πιθανή παύση των εξαγωγών θα επιφέρει ένα ακόμη πλήγμα στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, που ήδη από πέρυσι ταλανίζεται από τη μεγάλη έλλειψη σε ημιαγωγούς, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τις τιμές των τελικών προϊόντων.
