Αναπόφευκτος θεωρείται από προμηθευτές και σούπερ μάρκετ ένας νέος γύρος ανατιμήσεων σε σειρά βασικών προϊόντων διατροφής, πυροδοτούμενος αυτήν τη φορά από τα νέα δεδομένα που προκαλεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο νέος αυτός γύρος θα έρθει να προστεθεί σε ανατιμήσεις 8%-20% που ήδη είχαν ανακοινωθεί από τους προμηθευτές στους λιανεμπόρους προ της ρωσικής εισβολής, κάτι που πρόκειται να ασκήσει πλέον πολύ σημαντικές πιέσεις όχι μόνο στα χαμηλά αλλά και στα μεσαία εισοδήματα. Την ίδια ώρα, έντονη είναι η ανησυχία του εμπορικού κόσμου για κάμψη της ζήτησης, ακόμη και για τα είδη σούπερ μάρκετ, τα οποία θεωρούνται σχετικά ανελαστικές δαπάνες.
Αν και οι περισσότερες πληθωριστικές πιέσεις αναμένονται στα είδη που έχουν ως πρώτη ύλη το αλεύρι, το καλαμπόκι, τη σόγια και τα φυτικά έλαια, κυρίως ηλιέλαιο, η εκτόξευση της τιμής του πετρελαίου, του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου σε τιμές ρεκόρ αναμένεται να προκαλέσουν μεγάλες αυξήσεις στις τιμές όλων των προϊόντων, λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής και του μεταφορικού κόστους.
Πλέον, η αγορά αναθεωρεί τις προβλέψεις της, που προ της ρωσικής εισβολής έκαναν λόγο για αποκλιμάκωση των τιμών κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022, και εκτιμά ότι τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τα σιτηρά οι τιμές θα παραμείνουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα στο σύνολο του έτους. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που εκφράζουν ανησυχία για τις τιμές και το 2023, αν και πλέον καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσουν στη συνέχεια τα επίπεδα της ζήτησης.
Σιτηρά
Τη Δευτέρα η τιμή του μαλακού σιταριού στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων στο Παρίσι ξεπέρασε τα 400 ευρώ/τόνο όχι μόνο για τα συμβόλαια Μαρτίου, αλλά και για τα συμβόλαια παράδοσης Μαΐου.
Μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις στα είδη που έχουν ως πρώτη ύλη το αλεύρι, το καλαμπόκι, τη σόγια και τα φυτικά έλαια, κυρίως το ηλιέλαιο.
Συγκεκριμένα, για τα συμβόλαια παράδοσης Μαρτίου η διακύμανση ήταν από 430 έως 450 ευρώ/τόνο, σχεδόν 200 ευρώ πάνω από τις ημέρες πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ενώ για τα συμβόλαια παράδοσης Μαΐου βρέθηκε επίσης πάνω από τα 400 ευρώ/τόνο, φτάνοντας μέχρι τα 424 ευρώ/τόνο. Πρόκειται για τιμές σχεδόν απαγορευτικές, όπως επισημαίνουν στελέχη της εγχώριας αλευροβιομηχανίας, την ώρα, ωστόσο, που τα αποθέματα αρχίζουν και λιγοστεύουν.
Σοβαρή ένδειξη, εξάλλου, για τη διατήρηση των τιμών των τροφίμων σε υψηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη αποτελεί ο δείκτης τιμών τροφίμων του FAO (Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ). Ο εν λόγω δείκτης διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο στις 140,7 μονάδες, τιμή που αποτελεί ιστορικό υψηλό. Το προηγούμενο ρεκόρ όλων των εποχών είχε σημειωθεί τον Φεβρουάριο του 2011, με τον δείκτη τιμών τροφίμων να διαμορφώνεται τότε στις 137,6 μονάδες. Η μεγάλη αυτή αύξηση οφείλεται στη σημαντική άνοδο των τιμών στα φυτικά έλαια, στα γαλακτοκομικά, στα κρέατα και στα δημητριακά, ενώ υποχώρηση καταγράφηκε στις τιμές της ζάχαρης. Βεβαίως, και αυτό μπορεί να αλλάξει στη συνέχεια, όταν θα αποτυπωθούν πλήρως στον δείκτη τιμών τροφίμων του FAO οι επιπτώσεις από τον ρωσοουκρανικό πόλεμο.
Ειδικότερα, ο επιμέρους δείκτης των φυτικών ελαίων αυξήθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 κατά 15,8 μονάδες ή κατά 8,5% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022, λόγω των περιορισμένων εξαγωγών από την Ινδονησία φοινικελαίου (πρόκειται για τον μεγαλύτερο εξαγωγέα φοινικελαίου), λόγω των ανησυχιών για μειωμένη παραγωγή σόγιας και επομένως σογιέλαιου στη Νότια Αμερική και πλέον λόγω των διαταραχών –στην ουσία παύση των εξαγωγών– ηλιελαίου από την Ουκρανία και γενικώς από την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Σημειώνεται ότι μετά την παύση των εξαγωγών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας η ουκρανική κυβέρνηση, όπως έγινε γνωστό, θα επιτρέπει μόνο με ειδική άδεια τις εξαγωγές σιταριού, καλαμποκιού και ηλιελαίου, οι οποίες μπορούν πρακτικά να γίνονται μόνο σιδηροδρομικώς.
Γαλακτοκομικά
Η χαμηλότερη παραγωγή γαλακτοκομικών σε Δυτική Ευρώπη και Ωκεανία και η αύξηση της ζήτησης, από την άλλη, από τη Βόρεια Ασία και τη Μέση Ανατολή οδήγησαν σε άνοδο του δείκτη τιμών γαλακτοκομικών κατά 8,5 μονάδες ή κατά 6,4%. Κατά 3% αυξήθηκε μέσα σε ένα μήνα ο δείκτης τιμών δημητριακών κυρίως λόγω των ανησυχιών για παύση των εξαγωγών σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία, καθώς και καλαμποκιού από την Ουκρανία.
