Ο περασμένος Δεκέμβριος, όταν η Fed εξέφρασε για πρώτη φορά την πρόθεση να προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων εντός του 2022, μοιάζει τώρα σαν μια εύκολη εποχή. Δεν υπήρχε παρά μόνον η πανδημία να απασχολεί τα στελέχη της Federal Reserve, που θεωρούσαν πως με μια ήπια αύξηση των επιτοκίων μπορούσαν να τιθασεύσουν τον πληθωρισμό, ενώ την ίδια στιγμή η οικονομία και η αγορά εργασίας θα ανακάμπτουν και θα οδεύουν καλώς. Στην υγειονομική κρίση και στα συνεπακόλουθά της, όπως ο πληθωρισμός, έχει προστεθεί ένας πόλεμος μέσα στην Ευρώπη. Ετσι, τα στελέχη της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ, που συνεδριάζουν αύριο, πρέπει να αποφασίσουν πόσο μεγάλη ζημία έχει γίνει σε σύγκριση με την αντιμετωπίσιμη, αν όχι καλή, κατάσταση που επικρατούσε τον Δεκέμβριο. Θα πρέπει επίσης να κρίνουν κατά πόσον έχουν μειωθεί ή έχουν εξανεμιστεί πλήρως οι ελπίδες τους για μια «ομαλή προσγείωση» της οικονομίας.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Fed θα αυξήσει το βασικό επιτόκιο δανεισμού κατά 25 μονάδες βάσης στη διήμερη συνεδρίασή της. Αναμένεται δηλαδή η πρώτη αύξηση επιτοκίων από το 2018, ενώ την ίδια στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία απειλεί να εκτροχιάσει την ανάπτυξη. Οι αγορές και οι αναλυτές περιμένουν να δουν τι είδους προβλέψεις θα ανακοινώσει ως προς το πόσες αυξήσεις επιτοκίων θα χρειαστούν μέσα στο τρέχον, στο επόμενο και στο μεθεπόμενο έτος για να ανακοπεί ο πληθωρισμός, που έχει υπερβεί τις προβλέψεις. «Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Fed θα αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια, αλλά όλοι θέλουν να δουν τι θα κάνει αργότερα», επισημαίνει ο Ρομπέρτο Πέρλι και άλλοι αναλυτές της Piper Sandler. Οπως σημειώνουν, αν στις προβλέψεις τους αναφέρουν ότι θα πρέπει τα επιτόκια να υπερβούν το 2,5% μέσα στα επόμενα χρόνια, αυτό σημαίνει πως η πλειονότητα των στελεχών της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ ανησυχεί τόσο πολύ για τον πληθωρισμό ώστε προτιμάει να διακινδυνεύσει την ύφεση προκειμένου να ανακόψει την εκτόξευση των τιμών. Εύλογο εφόσον ο πόλεμος οδήγησε κάποια στιγμή την τιμή του πετρελαίου στα 130 δολάρια το βαρέλι. Εχει υποχωρήσει μεν έκτοτε, αλλά όταν το πετρέλαιο βρίσκεται σε επίπεδα πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι συνεπάγεται αύξηση του πληθωρισμού και μείωση των καταναλωτικών δαπανών.
Οι αποφάσεις που θα λάβει η Fed στην αυριανή συνεδρίασή της θα είναι οι πιο σημαντικές και καθοριστικές μετά εκείνες της άνοιξης του 2020, όταν τα στελέχη της υποσχέθηκαν απεριόριστη στήριξη στη χειμαζόμενη από την πανδημία οικονομία και μείωσαν τα επιτόκια σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα, ενώ άρχισαν τις μαζικές αγορές ομολόγων. Τότε τους απασχολούσε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο η ανεργία, και η Fed υποσχόταν να στηρίξει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αγορές και αναλυτές περιμένουν τις προβλέψεις της ως προς το πόσες αυξήσεις επιτοκίων θα χρειαστούν για να ανα- κοπούν οι πληθωριστικές πιέσεις.
Εκτοτε η ανεργία στις ΗΠΑ έχει μειωθεί στο 3,8% και βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ενώ τα νοικοκυριά έχουν άφθονες αποταμιεύσεις χάρη στα προγράμματα στήριξης που υιοθέτησε η κυβέρνηση. Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε τριπλάσια επίπεδα από τον στόχο του 2% και αποτελεί καυτό πολιτικό ζήτημα και βασική απειλή, καθώς μπορεί να επαναφέρει την αμερικανική οικονομία στην κατάσταση που βρισκόταν τη δεκαετία του 1970, όταν η κεντρική τράπεζα αναγκάστηκε να επιβάλει μια σκληρή ύφεση για να θέσει υπό έλεγχο τις τιμές. Στο μεταξύ, οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως τα στελέχη της Fed θα αναθεωρήσουν προς τα κάτω την πρόβλεψή τους για την ανάπτυξη πιθανώς στο 3,3%, ενώ η προηγούμενη εκτίμησή τους μιλούσε για αύξηση του αμερικανικού ΑΕΠ κατά 4%.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν φαίνεται να τελειώνει και ενδέχεται να οδηγήσει σε νέα ύψη τον πληθωρισμό, καθώς αυξάνει το κόστος της ενέργειας, επιφέρει νέα ρήγματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες και ανακατατάξεις στο παγκόσμιο εμπόριο. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ο παράγοντας που αλλάζει το παιχνίδι και δυστυχώς θα ζήσουμε με αυτόν για πολύ καιρό», σχολίασε ο Πάουελ στις 2 Μαρτίου, στην ακρόασή του ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων. Και κατέληξε: «Θα υπάρξουν κι άλλα συμβάντα και δεν γνωρίζουμε ποιος θα είναι ο αντίκτυπός τους στην αμερικανική οικονομία, ούτε πόση διάρκεια θα έχουν».
