Βέβαιη θεωρούν τη χαμηλότερη ανάπτυξη στην Ελλάδα φέτος, αλλά και τον αρκετά υψηλότερο πληθωρισμό, διεθνείς οίκοι και επενδυτικές τράπεζες, σε σχέση με τις προβλέψεις που είχαν δώσει πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Το ενεργειακό και πληθωριστικό σοκ που χτυπά τις οικονομίες διεθνώς και ιδιαίτερα την Ευρώπη –λόγω της μεγαλύτερης εξάρτησής της ενεργειακά από τη Ρωσία– έχουν ήδη αρχίσει να «τρώνε» από την ανάπτυξη, έστω και αν οι κυβερνήσεις εφαρμόζουν ή σχεδιάζουν να εφαρμόσουν δημοσιονομικά μέτρα για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο. Οπως εκτιμούν αναλυτές μιλώντας στην «Κ», οι οικονομικές επιπτώσεις του πολέμου θα διευρύνουν πιθανώς το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας και θα σταματήσουν ίσως την πτωτική τροχιά του χρέους, βάζοντας «φρένο» στις αναβαθμίσεις της χώρας από τους οίκους αξιολόγησης έως ότου αποσαφηνιστούν οι επιπτώσεις, ωστόσο δεν θα εκτροχιάσουν την ανάκαμψη αλλά ούτε και τον δρόμο προς την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας.
Η Scope Ratings ήδη βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης των οικονομικών της προβλέψεων για την Ελλάδα, οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν στις επόμενες εβδομάδες. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο Ντένις Σεν, διευθυντής της Scope και επικεφαλής αναλυτής για την Ελλάδα, υπάρχει πλέον σημαντικός καθοδικός κίνδυνος όσον αφορά την πρόβλεψη του οίκου για ανάπτυξη 4,4% της Ελλάδας για το 2022 με βάση τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας και τις σχετικές επιπτώσεις στον πληθωρισμό και στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, καθώς και μέσω των καναλιών εμπιστοσύνης. «Στις αρχές του 2022 σημειώσαμε ότι υπάρχει κίνδυνος για τις οικονομικές μας προβλέψεις να κινηθούν τελικά χαμηλότερα. Αυτό έρχεται αφότου το 2021 η ανάπτυξη της Ελλάδας ήταν ισχυρή, 8,3%, ωστόσο ήταν ελαφρώς απογοητευτική σε σύγκριση με την τελική μας εκτίμηση για 9,3%», όπως προσθέτει.
Ομοίως, υπάρχει κίνδυνος σχετικά με τις προσδοκίες του οίκου για το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κυβέρνησης, το οποίο είχε τοποθετήσει στο 4,8% του ΑΕΠ για φέτος και στο 2,9% του 2023 (προτού ξεσπάσει ο πόλεμος). Παράλληλα, όπως προσθέτει ο Σεν, με τον πληθωρισμό να αυξάνεται στο 7,2% ετησίως τον Φεβρουάριο και το περαιτέρω πληθωριστικό σοκ που προέρχεται από τις τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων από τη σύγκρουση στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός είναι πιθανό να υπερβεί την τρέχουσα εκτίμηση της Scope για 3% το 2022.
«Η χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη, αν και εξακολουθούμε να αναμένουμε συνέχιση της ανάκαμψης της Ελλάδας το 2022-2023, τα ευρύτερα δίδυμα ελλείμματα –δημοσιονομικό και ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών– και η προσωρινή διακοπή μιας φθίνουσας τροχιάς του χρέους της γενικής κυβέρνησης αποτελούν πρόκληση για τις αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας», όπως προειδοποιεί ο αναλυτής. Υπονομεύουν σε κάποιο βαθμό, όπως εξηγεί, κινητήριες δυνάμεις, όπως η βελτίωση των προοπτικών βιωσιμότητας του χρέους ή/και η βελτίωση του εξωτερικού τομέα, που θα μπορούσε να υποστηρίξει μια πιο ευνοϊκή προοπτική αξιολόγησης του ελληνικού Δημοσίου ή το επίπεδο αξιολόγησης.
«Φρενάρουν» οι αναβαθμίσεις λόγω του πολέμου, ωστόσο ο δρόμος της Ελλάδας προς την επενδυτική βαθμίδα δεν εκτροχιάζεται.
Οπως καταλήγει ο κ. Σεν, οι αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας και η τροχιά της αξιολόγησης της Ελλάδας συνεχίζουν να υποστηρίζονται από τα μέτρα της Ε.Ε –με τη μορφή μιας ΕΚΤ που είναι πιθανό να παρέμβει μέσω του PEPP εάν οι ελληνικές αποδόσεις αυξηθούν υπερβολικά υψηλά και μια Ε.Ε. που κοιτάζει για άλλη μια φορά να προωθήσει μια πρωτοβουλία για κοινή έκδοση ομολόγων– με τέτοιο καταμερισμό των βαρών που να υποστηρίζει την πιστοληπτική ικανότητα των πιο ευάλωτων δανειοληπτών.
Μεγάλη αβεβαιότητα
Μπορεί οι οίκοι να τηρήσουν αναμονή βραχυπρόθεσμα, ωστόσο ο δρόμος της Ελλάδας προς την επενδυτική βαθμίδα δεν εκτροχιάζεται, όπως επισημαίνει από την πλευρά της η οικονομολόγος της Oxford Economics Μανταλένα Μαρτίνι. «O συνολικός οικονομικός αντίκτυπος θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια της σύγκρουσης, αλλά η αβεβαιότητα παραμένει υψηλή αυτή τη στιγμή. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η ανάπτυξη στην Ελλάδα θα διαμορφωθεί φέτος στο 3%, 0,3% χαμηλότερα από ό,τι αναμέναμε πριν από την εισβολή, ενώ το 2023 θα κινηθεί στο 5,4%. Ωστόσο, δεν αναμένεται να εκτροχιαστεί η επιστροφή της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι ένα ιδιοσυγκρασιακό σοκ για την Ελλάδα», σημειώνει στην «Κ». Οπως προσθέτει πάντως, οι κίνδυνοι γύρω από τις ασθενέστερες προοπτικές ανάπτυξης και τον αντίκτυπο στα δημόσια οικονομικά παραμένουν, καθώς η κυβέρνηση εφάρμοσε και μόλις ανακοίνωσε ένα τεράστιο πακέτο στήριξης για την εξουδετέρωση των επιπτώσεων στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις από την εκτίναξη των τιμών της ενέργειας. Οσον αφορά τον πληθωρισμό, εκτιμάται πλέον στο 4,6% φέτος, από 2,8% πριν.
Η ING αναμένει πως η ανάπτυξη της Ελλάδας θα κινηθεί στο 3% φέτος, από 3,4% που ανέμενε πριν από ένα μήνα, και στο 2,9% (από 3,1%) το 2023 και το 2024. Οσον αφορά τον πληθωρισμό, εκτιμά ότι θα βρεθεί στο 4,6% στο σύνολο του 2022, από 3,3% που εκτιμούσε προηγουμένως. Και αυτό είναι μόνο η αρχή των αρνητικών αναθεωρήσεων, όπως επισημαίνει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας, Κάρστεν Μπρζέσκι. «Για ολόκληρη την Ευρωζώνη έχουμε ήδη υποβαθμίσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ και αναθεωρήσαμε προς τα πάνω τις προβλέψεις μας για τον πληθωρισμό. Και αυτή η διαδικασία θα συνεχιστεί. Βλέπουμε στασιμοπληθωρισμό στην Ευρωζώνη και η Ελλάδα δεν θα αποτελέσει εξαίρεση. Δεδομένης της ανάγκης της Ελλάδας για εισαγόμενη ενέργεια και τρόφιμα, αναμένεται απότομη ανοδική αναθεώρηση της πρόβλεψης για τον πληθωρισμό και καθοδική για την ανάπτυξη, η οποία θα κυμανθεί στο 1%-2%. Πολλά θα εξαρτηθούν από την πορεία του τουρισμού και αν ο πόλεμος, η ασθενέστερη αγοραστική δύναμη και απλώς η περισσότερη αβεβαιότητα θα οδηγήσουν σε ακυρώσεις», όπως τονίζει.
Nέες προβλέψεις
Οπως και η Scope, ο οίκος αξιολόγησης Fitch σχολίασε στην «Κ» ότι βρίσκεται στη διαδικασία υπολογισμού νέων προβλέψεων για την ελληνική οικονομία, οι οποίες θα δημοσιοποιηθούν τις προσεχείς ημέρες, ενώ για αλλαγές προετοιμάζεται και η S&P ενόψει της προγραμματισμένης της αξιολόγησης για την Ελλάδα τον επόμενο μήνα. «Αν και δεν έχουμε ακόμη αναθεωρημένη πρόβλεψη για την Ελλάδα, πρόσφατα αναθεωρήσαμε προς τα κάτω τις οικονομικές προβλέψεις για ορισμένες χώρες. Σύμφωνα με την τρέχουσα πρόβλεψή μας, η ανάπτυξη της Ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 1,2% φέτος (σε σχέση με το προηγούμενο βασικό μας σενάριο), λόγω της έκθεσής της στη Ρωσία και των πολύ ακριβότερων εισαγωγών ενέργειας, ενώ ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί στο 5,1%», σημειώνει στην «Κ» ο Μάρκο Μρσνικ, ανώτερος διευθυντής της S&P για την Ευρώπη και επικεφαλής αναλυτής για την Ελλάδα, επισημαίνοντας πως θα υπάρξουν σίγουρα αλλαγές και στις προβλέψεις για την ελληνική οικονομία.
