Αποκλιμακώνονται από χθες οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, καθώς ο χειμώνας οδεύει προς το τέλος του και στο μεταξύ οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου συνεχίζονται προς το παρόν σε ικανοποιητικά επίπεδα. Πάντως, στη Σύνοδο Κορυφής της 24ης και της 25ης Μαρτίου οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενδέχεται να συμφωνήσουν στη λήψη άμεσων μέτρων προκειμένου να γεμίσουν τους ταμιευτήρες φυσικού αερίου και σε μέτρα έκτακτης ανάγκης που θα στηρίξουν τους καταναλωτές, ώστε να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας. Δεν αναμένεται, όμως, να συμφωνήσουν σε παρεμβάσεις στην αγορά χονδρικής, καθώς επικρατεί διχογνωμία ως προς το ποια είναι τα ενδεδειγμένα μέτρα για να ανακοπεί η άνοδος των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου.
Τα προθεσμιακά συμβόλαια φυσικού αερίου υποχώρησαν χθες κατά 5,2%, στα 99,54 ευρώ η μεγαβατώρα, στην αγορά του Αμστερνταμ, ενώ η Gazprom ανακοίνωνε ότι παραμένει σταθερή και σύμφωνη με τα αιτήματα των πελατών της η ροή φυσικού αερίου από τον αγωγό που διέρχεται μέσω Ουκρανίας. Οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Ε.Ε. έχουν αυξηθεί από τα ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα στα οποία βρίσκονταν στην αρχή του έτους, αλλά δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ως προς το πώς θα διαμορφωθούν οι ροές τον επόμενο μήνα. Από τα χθεσινά στοιχεία προκύπτει, άλλωστε, πως η Gazprom δεν δέσμευσε χωρητικότητα για τον Απρίλιο για να μεταφέρει φυσικό αέριο στη Γερμανία μέσω του αγωγού Yamal.
Η Κομισιόν έχει παρουσιάσει τις προτάσεις της για να μειώσει η Ε.Ε. την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Μόσχα κατά τα 2/3 μέσα στο τρέχον έτος, και οι κυβερνήσεις υφίστανται εντεινόμενες πιέσεις από καταναλωτές και επιχειρήσεις για λήψη μέτρων που θα περιορίσουν τον αντίκτυπο της ενεργειακής κρίσης. Επικρατεί, όμως, διχογνωμία μεταξύ χωρών-μελών ως προς το πώς πρέπει να αντιμετωπισθεί η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, με τις χώρες του Νότου να πιέζουν για άμεση λήψη δράσης ώστε να αποσυνδεθούν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας από εκείνες του φυσικού αερίου, και τα κράτη-μέλη του ευρωπαϊκού Βορρά να επιμένουν σε δημοσιονομικά συνετές πολιτικές. Σε συνομιλία που είχαν την Παρασκευή οι πρωθυπουργοί Ελλάδας, Κυριάκος Μητσοτάκης, Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, και Πορτογαλίας, Αντόνιο Κόστα, συζήτησαν γύρω από ένα σχέδιο ενεργειακής ενίσχυσης της Ευρώπης, το οποίο, μεταξύ άλλων, θα προβλέπει και την επιβολή ορίου στις τιμές εισαγόμενου φυσικού αερίου. Στον αντίποδα, οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, Ολλανδία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία και Φινλανδία, τάσσονται κατηγορηματικά εναντίον οποιασδήποτε παρέμβασης στην αγορά χονδρικής, όπως και εναντίον οποιουδήποτε ορίου στις τιμές. Δεδομένου ότι για τη λήψη σχετικής απόφασης απαιτείται ομοφωνία, δεν αναμένεται να καταλήξουν σε συμφωνία. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. έχουν, άλλωστε, τόσο διαφορετικές πηγές ενέργειας, ώστε είναι πολύ δύσκολο να καταλήξουν σε κάποια κοινή απόφαση για την αντιμετώπιση της κατάστασης.
Το σημείο στο οποίο συμφωνούν όλα τα κράτη-μέλη είναι η ανάγκη να αναπληρώσουν τα αποθέματα ενέργειας και να κινηθούν συντονισμένα.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές που μίλησαν στο Bloomberg σε καθεστώς ανωνυμίας, η Κομισιόν σχεδιάζει νέα δέσμη μέτρων έκτακτης ανάγκης που θα προτείνει στα κράτη-μέλη. Αυτά επικεντρώνονται στη στήριξη του εισοδήματος των οικονομικά ασθενέστερων καταναλωτών, όπως τα κουπόνια ή οι μερικώς επιδοτούμενοι λογαριασμοί της ηλεκτρικής ενέργειας και οι κρατικές ενισχύσεις στις χειμαζόμενες επιχειρήσεις. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως ανάμεσα στα βραχυπρόθεσμα μέτρα έκτακτης ανάγκης που θα προτείνει η Κομισιόν είναι η μείωση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και των συντελεστών του ΦΠΑ στα προϊόντα ενέργειας. Θα προτείνει επίσης τη θέσπιση ευρωπαϊκού φορέα που θα αγοράζει ηλεκτρική ενέργεια στην αγορά και στη συνέχεια θα την πουλάει στους καταναλωτές σε τιμές κάτω από τις τρέχουσες της αγοράς. Ο κύριος σκόπελος στον οποίο θα προσκρούσει αυτή η ιδέα θα είναι η μεγάλη δημοσιονομική επιβάρυνση που συνεπάγεται. Μια άλλη ιδέα που θα προταθεί με σκοπό τον έλεγχο των τελικών τιμών της ενέργειας θα είναι ο καθορισμός μιας τιμής αναφοράς στην αγορά χονδρικής. Στην περίπτωση αυτή, οι εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας θα επιδοτούνται για τη διαφορά ανάμεσα στο τρέχον κόστος του φυσικού αερίου, πετρελαίου ή άνθρακα και την προκαθορισμένη τιμή αναφοράς. Εναλλακτικώς θα προταθεί να θεσπιστεί ανώτατο όριο στην τιμή χονδρικής στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, τα μέτρα αυτά αφενός συνεπάγονται μεγάλο κόστος και αφετέρου θα προκαλέσουν στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και θα περιπλέξουν το διασυνοριακό εμπόριο.
Η Κομισιόν αναμένεται, επίσης, να προτείνει ένα είδος πλαφόν πάνω από το οποίο θα φορολογούνται τα κέρδη ορισμένων ενεργειακών επιχειρήσεων που δεν εξαρτώνται από το φυσικό αέριο και επομένως θα επιβαρύνονται με πρόσθετο κόστος παραγωγής. Μια άλλη ιδέα που αναμένεται να προτείνει η Κομισιόν είναι η επιβολή ενός είδους προσωρινού προστίμου στα υπερβολικά κέρδη ορισμένων εταιρειών παραγωγής ενέργειας. Οπως η ίδια η Κομισιόν αναγνωρίζει, ένα τέτοιο μέτρο είναι εξαιρετικά επισφαλές καθώς μπορεί να προκαλέσει κύμα εναντίον της αγωγών, με τους κινδύνους που κάτι τέτοιο συνεπάγεται για την προσφορά ενέργειας. Ενόψει της Συνόδου Κορυφής, πάντως, η Κομισιόν έχει τονίσει στους εκπροσώπους των κρατών-μελών ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και κάθε επιλογή έχει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
Εναλλακτικώς, ως μέσον για τη μείωση των τιμών του φυσικού αερίου η Κομισιόν θα προτείνει να διαπραγματευθεί για λογαριασμό της Ε.Ε. με επίδοξους προμηθευτές, ώστε να ασκήσει πίεση ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυσικού αερίου μέσω αγωγών. Το σημείο στο οποίο συμφωνούν όλα τα κράτη-μέλη είναι η ανάγκη να αναπληρώσουν τα αποθέματα ενέργειας και να κινηθούν συντονισμένα. Ως εκ τούτου θα υιοθετήσουν την υποχρέωση για άμεση πλήρωση των ταμιευτήρων και θα συνεργαστούν με την Κομισιόν.
