Πρόσφατη έρευνα παγκόσμιας εταιρείας ανθρώπινου δυναμικού διαπίστωσε έλλειψη επαγγελματιών πληροφορικής σε ποσοστό 31% για τη χώρα μας, ποσοστό διπλάσιο από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο και τριπλάσιο από τον παγκόσμιο. Ταυτόχρονα, στοιχεία από ιστοσελίδες αγγελιών εργασίας καταδεικνύουν 200% αύξηση των αγγελιών για τον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ).
Οι προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου κάνουν λόγο για δημιουργία 200.000 νέων μόνιμων θέσεων εργασίας με ορίζοντα πενταετίας από τις οποίες τουλάχιστον 50.000 θα αφορούν στελέχη που θα απασχοληθούν αμιγώς σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού.
Τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι οι αλλαγές στον κλάδο των ΤΠΕ είναι τεκτονικές. Η σωστή αξιοποίηση και ορθή εκτέλεση των ψηφιακών έργων αξίας 4,6 δισ. ευρώ που έχουν προβλεφθεί από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, θα επιτευχθεί με το κατάλληλο μείγμα ανθρώπων με τεχνογνωσία και εμπειρία, σε συνδυασμό με νέα στελέχη καταρτισμένα σε τεχνολογίες αιχμής.
Εχει όμως η Ελλάδα το στελεχικό δυναμικό που απαιτείται; Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Οι εταιρείες του κλάδου το τελευταίο διάστημα έχουν εξαπολύσει έναν άτυπο «πόλεμο προσωπικού», ώστε να προσελκύσουν εξειδικευμένο δυναμικό αποδυναμώνοντας έτσι μια άλλη εταιρεία που έχει ακριβώς την ίδια ανάγκη. Ετσι παρατηρείται μια διαρκής «ανακύκλωση» ανθρώπων, που όχι μόνο δεν λύνει το πρόβλημα αλλά ίσως να προκαλέσει σε βάθος χρόνου το φαινόμενο της «φούσκας» στην αγορά με αρνητικές συνέπειες στον κλάδο και τους εργαζομένους. Οι λύσεις θα πρέπει να αναζητηθούν στη βάση του προβλήματος, δηλαδή στη διεύρυνση του εν δυνάμει διαθέσιμου προσωπικού.
Η πρώτη και προφανής λύση είναι η προσέλκυση επιστημόνων που μετακόμισαν στο εξωτερικό για να αναζητήσουν καλύτερες ευκαιρίες καριέρας. Η έκταση, ο προϋπολογισμός και η τεχνογνωσία των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης θα μπορούσαν να αποτελέσουν κίνητρο για επαναπατρισμό. Παράλληλα, η δραστηριοποίηση κολοσσών της τεχνολογίας στην Ελλάδα, οι συνεχιζόμενες εξαγορές αλλά και η χρηματοδότηση νεοφυών επιχειρήσεων θα ενισχύσουν το brain gain, αρκεί να δημιουργηθούν νέες καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας.
Οι αγγελίες αναζήτησης προσωπικού για τον κλάδο έχουν αυξηθεί κατά 200%.
Δεύτερη λύση αποτελεί η επανακατάρτιση ήδη διαθέσιμου προσωπικού πληροφορικής και άλλων ειδικοτήτων. Η ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στους νέους ξεκινάει νωρίς και θεωρείται πλέον θεμέλιο για τη μετέπειτα πορεία τους. Συγκεκριμένα, ένας χημικός μηχανικός μπορεί να γίνει αναλυτής πληροφοριακών συστημάτων, ένας απόφοιτος οικονομικού πανεπιστημίου να εξελιχθεί σε στέλεχος διασφάλισης ποιότητας λογισμικού ή ένας απόφοιτος μάρκετινγκ να εξελιχθεί σε πολύτιμο σύμβουλο για την ανάπτυξης μιας νέας πλατφόρμας εξυπηρέτησης πελατών. Αυτά θα επιτευχθούν μόνο με την κατάλληλη εκπαίδευση και την επένδυση σε χρόνο και χρήμα ώστε να δημιουργηθεί μια νέα δεξαμενή στελεχών που θα συνεισφέρουν, όχι μόνο κατά τη διάρκεια υλοποίησης των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά και κατά τη φάση βελτίωσης και συντήρησης αυτών.
Η τρίτη λύση βασίζεται στην ευαισθητοποίηση της νεολαίας και την ενημέρωση για τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης. Είναι ενδεικτικό πως στην τελευταία έρευνα της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης για το 2021, σε σύνολο περίπου 790.000 φοιτητών μόλις το 3,42% αυτών είναι εγγεγραμμένοι σε σχολές του κλάδου Πληροφορικής, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο συγκριτικά με τις κοινωνικές επιστήμες που η αγορά δεν επιζητεί με αντίστοιχη ένταση.
Επιπροσθέτως, μεγάλο μέρος των φοιτητών δεν καταφέρνει να αποφοιτήσει ή έχει παρατεταμένη διάρκεια σπουδών, με αποτέλεσμα την αργή προσαρμογή στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η εισαγωγή μαθημάτων που θα συνδυάσουν τη θεωρία της Πληροφορικής με πρακτικά παραδείγματα από την αγορά, η διεξαγωγή τεχνικών πιστοποιήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών αλλά και η εντατικοποίηση της πρακτικής άσκησης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και θα βοηθήσουν στη δημιουργία νέου ταλέντου.
* Ο κ. Νίκος Πάνος είναι Senior Manager Technology, PwC Ελλάδας.
