Ανασφάλιστοι και κατά συνέπεια χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη βρέθηκαν το προηγούμενο διάστημα χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες, παρότι δεν είχαν οφειλές προς τον ΕΦΚΑ, με αποτέλεσμα πολίτες να χάσουν χειρουργεία τα οποία ήταν προγραμματισμένα εδώ και μήνες, καρκινοπαθείς να μην κάνουν χημειοθεραπείες και παιδιά αγροτών αλλά και δικηγόρων να βρεθούν ξαφνικά χωρίς φάρμακα.
Ο νέος… σκελετός που βγήκε αυτή τη φορά από την ντουλάπα του ΕΦΚΑ λέγεται «έλλειψη διαλειτουργικότητας μεταξύ πληροφοριακών συστημάτων ΕΦΚΑ και Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ)». Το αδιανόητο αλαλούμ ξεκίνησε στις αρχές Μαρτίου, όταν 1,3 εκατ. μη μισθωτοί, αλλά και πάνω από 2 εκατ. μισθωτοί θα έπρεπε να ανανεώσουν την ασφαλιστική τους ικανότητα. Η αδυναμία του συστήματος να ελέγχει σε πραγματικό χρόνο τις πληρωμές κατά κύριο λόγο των μη μισθωτών, αλλά και το γεγονός ότι φέτος, έπειτα από 2 χρόνια ειδικών ρυθμίσεων λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού επανήλθαμε στο προ-COVID καθεστώς, είχε αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένοι να χάσουν την ιατροφαρμακευτική τους κάλυψη. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε τεράστια ταλαιπωρία χιλιάδες πολίτες, που κλήθηκαν στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ για να αποδείξουν ότι δεν χρωστούν. Οι περισσότεροι μάλιστα, μάταια, προσπαθούσαν να κλείσουν ένα ραντεβού μέσω του 1555, όμως λόγω της μεγάλης ζήτησης τα πρώτα διαθέσιμα ραντεβού ήταν για το τέλος Απριλίου.
Είναι ενδεικτικό ότι ασφαλισμένος καρκινοπαθής έχασε χημειοθεραπεία επειδή φαινόταν ανασφάλιστος στα συστήματα του ΕΦΚΑ λόγω χρεών. Το πραγματικό του χρέος στο ΚΕΑΟ ήταν ύψους 0,47 λεπτών του ευρώ! Το πλήρωσε εκπρόθεσμα και η εξόφληση έκανε άλλες 10 ημέρες να φανεί στο σύστημα.
Αλλά και αγρότης φαινόταν ότι έχει ασφαλιστική ικανότητα ο ίδιος και τα 3 από τα 4 παιδιά του. Το ένα φαινόταν ανασφάλιστο. Αυτό συνέβη γιατί η γυναίκα του (στην οποία είναι δηλωμένο ως έμμεσο μέλος το 4ο παιδί) φαινόταν να έχει χρέη 125 ευρώ στο ΚΕΑΟ τα οποία όμως είχε αποπληρώσει 20 ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας.
Αλλος ασφαλισμένος, έχασε προγραμματισμένο για τις 2 Μαρτίου χειρουργείο επειδή το σύστημα τον πέταξε εκτός ασφάλισης. Είχε χρέη στο ΚΕΑΟ, τα οποία όμως ουδέποτε αναρτήθηκαν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα για να μπορέσει να τα γνωρίζει και να τα αποπληρώσει εγκαίρως. Πρόκειται για χρέη προ του 2017 τα οποία είναι απροσδιορίστου ύψους, καθώς δεν έχουν ψηφιοποιηθεί. Το θέμα της… άγνοιας χρεών αφορά μεγάλη μερίδα ελευθέρων επαγγελματιών, κυρίως γιατρών, δικηγόρων και μηχανικών.
Υπάρχουν πληρωμές δικηγόρων που έχουν γίνει από τον Οκτώβριο του 2021 και ακόμη δεν έχουν εμφανιστεί στο σύστημα του ΚΕΑΟ. Καθώς μάλιστα οι δικηγόροι αντιμετώπισαν και το μεγαλύτερο πρόβλημα το προηγούμενο διάστημα, δόθηκε αρχικά σε αυτούς αυτόματη παράταση ασφαλιστικής ικανότητας μέχρι 18 Απριλίου, η οποία στη συνέχεια επεκτάθηκε για όλους τους μη μισθωτούς μέχρι τις 31 Μαΐου.
Το πρόβλημα
Ηδη ψηφίστηκαν διατάξεις, σύμφωνα με τις οποίες παρατάθηκε η ασφαλιστική ικανότητα όλων των μη μισθωτών μέχρι τις 31 Μαΐου.
Η αιτία των προβλημάτων βρίσκεται για μια ακόμη φορά στην έλλειψη διαλειτουργικότητας μεταξύ των πληροφοριακών συστημάτων τρεχουσών εισφορών και ΚΕΑΟ και στην αδυναμία του συστήματος να κάνει χρεοπιστώσεις σε πραγματικό χρόνο. Στην πράξη, αν μια τρέχουσα οφειλή καταστεί ληξιπρόθεσμη, πηγαίνει αυτόματα στο ΚΕΑΟ. Ο ασφαλισμένος όμως, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, δεν το γνωρίζει με αποτέλεσμα να πηγαίνει εκπρόθεσμα και να πληρώνει την οφειλή, η οποία όμως έχει μεταφερθεί πλέον στο ΚΕΑΟ. Ετσι, εμφανίζεται στο ΚΕΑΟ ένα ισόποσο χρέος, το οποίο θα πρέπει επίσης να αποπληρώσει, εάν θέλει άμεσα ασφαλιστική ενημερότητα ή ικανότητα. Κι αυτό γιατί οι πληρωμές που γίνονται είτε στο σύστημα τρεχουσών εισφορών, είτε στο ΚΕΑΟ χρειάζονται εβδομάδες ή και μήνες για να φανούν.
Ειδικά για τα προβλήματα που προέκυψαν φέτος, σοβαρές αβλεψίες υπήρξαν και από την πλευρά του ΕΦΚΑ, καθώς φαίνεται πως οι υπεύθυνοι… αιφνιδιάστηκαν από την επαναφορά του καθεστώτος που ίσχυε προ της πανδημίας και που ορίζει την απόδοση ασφαλιστικής ικανότητας μόνο σε όσους έχουν πάνω από 50 ένσημα ασφάλισης (μισθωτοί), καθώς και σε όσους έχουν ρυθμισμένες οφειλές (μη μισθωτοί). Ετσι, δεν υπήρξε και έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών, ώστε να σπεύσουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, με αποτέλεσμα από τους 1,4 εκατ. μη μισθωτούς, οι 1,1 εκατ. να έχουν χρέη και κατά συνέπεια να βρίσκονται χωρίς παροχές υγείας σε είδος και σε χρήμα. Βέβαια, τα προβλήματα στο σύστημα ταλαιπώρησαν και τους περίπου 265.000 μη μισθωτούς με ρυθμισμένες οφειλές, που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να έχουν ασφαλιστική ικανότητα και αυτοί και τα μέλη των οικογενειών τους.
Ολα τα παραπάνω δημιούργησαν προβλήματα ακόμη και στην τηλεφωνική γραμμή 1555, που δεν μπόρεσε λόγω του όγκου των κλήσεων να εξυπηρετήσει όλους τους ασφαλισμένους. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι εκτοξεύθηκε η ζήτηση για ηλεκτρονικά ραντεβού και μάλιστα, σε ορισμένα υποκαταστήματα το πιο κοντινό διαθέσιμο ραντεβού ήταν για το τέλος Απριλίου…
Η λύση
Σύμφωνα με πληροφορίες, η διοίκηση του ΕΦΚΑ σε συνεργασία με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας προχωρούν άμεσα τις διαδικασίες για τη διαλειτουργικότητα των δύο συστημάτων. Από επαγγελματίες της πληροφορικής το συγκεκριμένο έργο χαρακτηρίζεται ως «mega project», αυξημένης δυσκολίας που απαιτεί χρόνο (ίσως και πάνω από 3 χρόνια) και αρκετούς πόρους για να γίνει. Για τον λόγο αυτό, το έργο εντάσσεται στη χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και ήδη εντός του επόμενου διαστήματος αναμένεται η προκήρυξή του.
Στο μεσοδιάστημα οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ «τρέχουν» να εκκαθαρίσουν τις πληρωμές που έχουν ήδη γίνει από τους μη μισθωτούς για να μπορέσει να ανανεωθεί η ικανότητά τους μέχρι 28.02.2023.
Παράλληλα από την διοίκηση του ΕΦΚΑ τέθηκε σε λειτουργία πλατφόρμα όπου μπορεί ο κάθε πολίτης να κάνει αίτηση για λήψη ασφαλιστικής ικανότητας, εφόσον διαθέτει τα αποδεικτικά πληρωμής, προκειμένου να αποφευχθεί η επίσκεψη στα τοπικά υποκαταστήματα.
Τέλος, από το υπουργείο Εργασίας κατατέθηκαν στη Βουλή τροπολογίες και ήδη ψηφίστηκαν διατάξεις σύμφωνα με τις οποίες παρατάθηκε η ασφαλιστική ικανότητα όλων των μη μισθωτών μέχρι 31 Μαΐου και δόθηκε η δυνατότητα να πληρωθούν μόνο οι εισφορές σε είδος και σε χρήμα των τελευταίων 12 μηνών, για να αποκτήσουν οι 1,1 εκατ. μη μισθωτοί με χρέη, τουλάχιστον ασφαλιστική ικανότητα. Σε κάθε περίπτωση, βέβαια, τόσο το υπουργείο όσο και ο ΕΦΚΑ επισημαίνουν ότι αυτό ισχύει μόνο για φέτος, ενώ προκειμένου οι μη μισθωτοί να είναι και ασφαλιστικά ενήμεροι από 1η Ιουνίου, οφείλουν να σπεύσουν να αποπληρώσουν ή να ρυθμίσουν τις οφειλές τους.
