Υποχρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών υγείας, μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης αλλά και χαμηλή ποιότητα πρωτοβάθμιας περίθαλψης είναι το σκηνικό που διαμορφώνεται στον τομέα της Υγείας τα τελευταία χρόνια έως το 2019, τότε που η Ελλάδα ως ο μεγάλος «ασθενής» της Ευρώπης καλούνταν να περικόψει δαπάνες αλλά και να ελέγξει τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, η οποία πριν από την κρίση κινούνταν σε ανεξέλεγκτα επίπεδα. Παράλληλα, η Ελλάδα έχει έναν πληθυσμό που γερνάει, δεν αθλείται και καπνίζει, ενώ τα παιδιά εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ευρώπη.
Από το 6,4% του ΑΕΠ το 2009, οι δαπάνες υγείας περιορίστηκαν στο 4,7% το 2018 και το 2019.
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας τη δεκαετία 2009-2019 από 6,4% του ΑΕΠ το 2009 μειώθηκε στο 4,7% το 2018 και το 2019. Αντίθετα, η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας 23 κρατών-μελών της Ε.Ε. παρέμεινε μέσα στη δεκαετία σταθερή στο 8% του ΑΕΠ, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις νότιες χώρες μειώθηκε από 6,9% σε 6,4% του ΑΕΠ το 2019. Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, η οποία είχε εκτιναχθεί τα χρόνια πριν από την κρίση εξαιτίας και της πλήρους έλλειψης μηχανισμών για τον έλεγχό της (ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ανέλεγκτο σύστημα τιμολόγησης κ.ά.), συρρικνώθηκε κατά 18,8% την περίοδο 2013-2019. Ο σύνδεσμος υπογραμμίζει πως η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα που μείωσε τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη τη συγκεκριμένη περίοδο, όταν ο μέσος όρος 17 χωρών της Ε.Ε. για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία αυξήθηκε κατά 22,2%. Συρρικνωμένη είναι η φαρμακευτική δαπάνη που αφορά τα νοσοκομεία, με στελέχη του ΣΦΕΕ να επιμένουν στην ανάγκη επέκτασης της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και στα νοσοκομεία. Ειδικότερα, την περίοδο 2013-2019 μειώθηκε στη χώρα μας κατά 21,4%, όταν ο μέσος όρος 17 χωρών της Ε.Ε. αυξήθηκε κατά 49,2%.
Οσον αφορά την κατά κεφαλήν δημόσια φαρμακευτική δαπάνη, δηλαδή τα χρήματα που δίνει η χώρα μας για κάθε ασθενή σε φάρμακο, στην Ελλάδα αυτή διαμορφώθηκε στα 237 ευρώ το 2019, όταν ο μέσος όρος στη Νότια Ευρώπη ανήλθε στα 323 ευρώ και στη Δυτική Ευρώπη στα 444 ευρώ. Η υποχρηματοδότηση των δαπανών για τα φάρμακα έχει οξύνει, σύμφωνα με στελέχη του συνδέσμου, το πρόβλημα του clawback, ποσό που πληρώνουν οι φαρμακευτικές εταιρείες στο κράτος κάθε φορά που υπάρχει υπέρβαση του προϋπολογισμού για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΦΕΕ, η μείωση της δαπάνης του ΕΟΠΥΥ για τα φάρμακα των ασφαλισμένων του (εξωνοσοκομειακή) την περίοδο 2012-2020 κατά περίπου 31% είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση του clawback και του rebate κατά 379% και της συμμετοχής των ασθενών κατά 54%. Πέραν όμως της συμμετοχής των ασθενών, οι ιδιωτικές δαπάνες προέρχονται και από άμεσες πληρωμές φαρμάκων από την τσέπη των ασθενών (out of pocket). Ετσι, στη δαπάνη out of pocket περιλαμβάνονται: η πληρωμή για ΜΗΣΥΦΑ που αγγίζει τα 300 εκατ. ευρώ, πληρωμές για φάρμακα που δεν αποζημιώνονται (αρνητική λίστα) και φθάνουν τα 129 εκατ., και τα αποζημιούμενα φάρμακα που επέλεξε να πληρώσει ο ασθενής, η δαπάνη των οποίων φθάνει τα 550 εκατ ευρώ.
