H Ρωσία διέκοψε τις προμήθειες φυσικού αερίου με αποδέκτριες την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Το κλείσιμο της στρόφιγγας μάλλον είναι μια προειδοποίηση από τη Μόσχα ότι θα μπορούσε να πραγματοποιήσει την απειλή της και να αποκόψει από τον εφοδιασμό τις αποκαλούμενες «μη φιλικές χώρες», εκτός εάν ανταποκριθούν στο αίτημά της να καταβάλλουν τις πληρωμές σε ρούβλια. Σχεδόν το 25% της πρωτογενούς παραγωγής της Ευρώπης σε ενέργεια προέρχεται από το φυσικό αέριο και η Ρωσία καλύπτει το 40% των εισαγωγών της Ε.Ε. στο συγκεκριμένο εμπόρευμα. Οι Πολωνία και Βουλγαρία αντιστοιχούν στο σχεδόν 8% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ε.Ε. που προέρχονται από τη Ρωσία. Το εάν η Μόσχα είναι όντως προετοιμασμένη να διακόψει την παροχή, εκτός εάν πληρωθεί σε ρούβλια, κάτι το οποίο θα υποχρεώσει την Ευρώπη να αθετήσει τις δικές της κυρώσεις, παραμένει αναπάντητο ερώτημα. Το να το πραγματοποιήσει θα είναι τεχνικά δύσκολο και δαπανηρό.
Ενόσω οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν ορισμένες νέες κυρώσεις, πολλές χώρες-μέλη σθεναρά αντίκεινται σε ένα απευθείας εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Εντούτοις, καθώς δεν διαφαίνεται το τέλος στη βάρβαρη επίθεση της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, θα πρέπει να εξετάσουμε και το ενδεχόμενο το απίθανο να γίνει πιθανό. Βασίζουμε τις οικονομικές μας προβλέψεις στην υπόθεση ότι η Ε.Ε. θα παύσει να κάνει εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία έως την εκπνοή του 2022 και θα ελαττώσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου το ταχύτερο δυνατόν, χωρίς να προκληθεί ανεπάρκεια του δευτέρου, ενώ θα ολοκληρώσει το σχέδιο μάλλον το 2024. Σε μια τέτοια περίπτωση οι τιμές των καυσίμων θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, αλλά πιθανώς να μην εκτιναχθούν περαιτέρω.
Η Ευρώπη θα μπορούσε σταδιακά να απορροφήσει τους κραδασμούς αυτούς και να επανέλθει ίσως σε αξιόλογο ρυθμό ανάπτυξης εντός του θέρους, εκτός εάν τα περιοριστικά μέτρα του κορωνοϊού στην Κίνα και οι συνεπαγόμενες ελλείψεις προμηθειών επιδεινωθούν κι άλλο πέραν του δεύτερου εξαμήνου του 2022. Η Ευρώπη, πάντως, έχει αυξήσει την αποθηκευτική της δυνατότητα προσφάτως στο σχεδόν 36% άνω των ελάχιστων επιπέδων. Ακόμα κι αν επιβληθεί επιτόπου εμπάργκο στο φυσικό αέριο είτε από την Ε.Ε. είτε από τη Ρωσία, η Ευρώπη μάλλον θα τα καταφέρει έως τα τέλη φθινοπώρου χωρίς ελλείψεις. Υπό την προοπτική αυτή, ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα χρειασθεί να θέσουν δελτίο στο φυσικό αέριο για τμήματα της βιομηχανίας αργότερα μέσα στο 2022 και/ή στις αρχές του 2023. Τέλος, εκτιμούμε πως μια αιφνιδιαστική διακοπή στις εισαγωγές ρωσικού αερίου θα οδηγούσε την Ευρώπη σε ύφεση, αν και ο ακριβής αντίκτυπος δεν μπορεί να εκτιμηθεί.
* Οι κ. Κάλουμ Πίκερινγκ και Χόλγκερ Σμίεντινγκ είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.
