Από την ατυχή εισβολή του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει εκδιωχθεί από το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα και τιμωρήθηκε με ποικίλες διεθνείς οικονομικές και χρηματοοικονομικές κυρώσεις. Απευθυνόμενος στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ζήτησε «μέγιστες» κυρώσεις, ώστε η Ρωσία «να γνωρίζει ξεκάθαρα τις άμεσες συνέπειες των πράξεών της». Οι πολιτικοί παράγοντες θεωρούν συχνά τέτοια μέτρα ως έναν σχετικά γρήγορο και ανώδυνο τρόπο για τα νομοταγή έθνη να τιμωρούν τους παραβάτες. Η Ιστορία δείχνει ότι η αποτελεσματικότητά τους είναι αμφίβολη και, μερικές φορές, μπορεί να λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ. Επιπλέον, αν υπάρχει μια χώρα που έχει αποδείξει ότι μπορεί να αντέξει τις κυρώσεις, αυτή είναι η Ρωσία. Σύμφωνα με το επίκαιρο νέο βιβλίο του Νίκολας Μόλντερ, «Το οικονομικό όπλο», οι κυρώσεις εφαρμόστηκαν πρώτη φορά στην αρχαιότητα από την Αθήνα, η οποία επέβαλε απαγόρευση του εμπορίου στο λιμάνι των Μεγάρων το 432 π.Χ. Η χρήση τους κλιμακώθηκε μόνο κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Βρετανία και η Γαλλία επέβαλαν εκτεταμένο οικονομικό αποκλεισμό κατά της Γερμανίας και των συμμάχων της. Μετά τον πόλεμο, οι κυρώσεις θεωρήθηκαν εργαλείο για τη διατήρηση της ειρήνης, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον πίστευε ότι η απειλή ήταν «η απόλυτη απομόνωση, η οποία μπορεί να συνεφέρει ένα κράτος».
Η Κοινωνία των Εθνών συγκροτήθηκε το 1920, έχοντας τη δυνατότητα να επιβάλει κυρώσεις σε χώρες που παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. Στα πρώτα χρόνια της υπήρξαν μερικές επιτυχίες. Πιθανή εισβολή από την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία σε γειτονικά κράτη σταμάτησε λόγω της απειλής της να διακόψει το εξωτερικό τους εμπόριο. Η πραγματική δοκιμασία ήρθε το 1935, όταν ο Ιταλός πρωθυπουργός Μουσολίνι εισέβαλε στην Αιθιοπία. Ολα εκτός από έξι από τα 58 μέλη της Κοινωνίας των Εθνών επέβαλαν κυρώσεις κατά της Ιταλίας. Ωστόσο, έπειτα από αρκετούς μήνες μαχών, ο στρατός του Μουσολίνι μπήκε στην Αντίς Αμπέμπα και οι κυρώσεις ήρθησαν. Υπάρχουν πολλά διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από αυτήν την αποτυχία. Πρώτον, τα οικονομικά όπλα είναι λιγότερο αποτελεσματικά όταν χρησιμοποιούνται εναντίον μεγάλων κρατών. Δεύτερον, οι πρώτοι υποστηρικτές των κυρώσεων είχαν μια αφελή άποψη για την ανθρώπινη φύση. Πίστευαν ότι οι πληθυσμοί θα αφίσταντο επιθετικών ενεργειών, όταν το υλικό τους συμφέρον απειλείτο. Τα έθνη και οι ηγέτες τους, ιδιαίτερα οι αυταρχικοί, έχουν άλλες προτεραιότητες. Τρίτον, οι ελλιπείς οικονομικοί αποκλεισμοί είναι αναποτελεσματικοί. Οι ΗΠΑ και η Γερμανία παρέμειναν ουδέτερες κατά τη διάρκεια του Ιταλο-αβυσσινιακού πολέμου και η ΚτΕ δεν κατόρθωσε να εμποδίσει τις προμήθειες πετρελαίου της Ιταλίας.
Η απομόνωση του Μουσολίνι στην παγκόσμια σκηνή τον ώθησε στην αγκαλιά του Χίτλερ. Η Γερμανία και η Ιαπωνία, φοβούμενες ότι στη συνέχεια θα επιβληθούν εναντίον τους κυρώσεις, επέσπευσαν την αναζήτηση επαρκών πρώτων υλών. Σήμερα η Ρωσία είναι ο διεθνής παρίας. Σε αντίθεση με την Ιταλία, οι άφθονοι φυσικοί πόροι της την καθιστούν εξαιρετικά ανθεκτική στην εξωτερική οικονομική πίεση. Πάντως, η διεθνής αντίθεση στον Πούτιν δεν είναι ομόφωνη. Σύμφωνα με τον ειδικό διεθνούς εμπορίου Σάιμον Ιβνετ, για κάθε χώρα που επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία, υπάρχουν τρεις που απέχουν, όπως οι Κίνα και Ινδία. Περίπου οι μισές εξαγωγές της Ρωσίας διοχετεύονται σε αυτές. Επιπλέον, η Ευρώπη παραμένει εξαρτημένη από τη ρωσική ενέργεια, ενώ ο Σάιμον Ιβνετ υπολογίζει, τέλος, ότι μια απαγόρευση των συναφών εισαγωγών θα μείωνε μόνιμα το ΑΕΠ της Ρωσίας κατά μόλις 1%.
