Η σημαντική άνοδος των αποδόσεων και των spreads των κρατικών ομολόγων της περιφέρειας, η οποία αυξάνει το κόστος δανεισμού των κυβερνήσεων και επηρεάζει σημαντικά το κόστος εξυπηρέτησης του υφιστάμενου χρέους, έχει ενισχύσει τις ανησυχίες για κατακερματισμό της αγοράς.
Η ΕΚΤ έχει διαμηνύσει την πρόθεσή της να σχεδιάσει οποιοδήποτε πρόσθετο εργαλείο που χρειάζεται ώστε να αποφευχθεί ο κατακερματισμός, ωστόσο οι αναλυτές εκτιμούν πως η ενεργοποίηση ενός νέου προγράμματος δεν είναι τόσο πιθανή και πως η κεντρική τράπεζα θα χρησιμοποιήσει το «όπλο» των ευέλικτων επανεπενδύσεων του PEPP που ήδη έχει στη φαρέτρα της. Σε κάθε περίπτωση, το μεγάλο ερώτημα που υπάρχει στο μυαλό των επενδυτών είναι ποιο είναι αυτό το επίπεδο των spreads που θα πυροδοτήσει την όποια κινητοποίηση της ΕΚΤ, το «όριο του πόνου» (pain threshold) όπως το ονομάζουν οι παρατηρητές της κεντρικής τράπεζας. Το spread του ελληνικού 10ετούς διαμορφώνεται σήμερα στις 245 μονάδες βάσης και σε υψηλά δύο ετών, ενώ το αντίστοιχο ιταλικό spread κινείται στις 206 μ.β., επίσης στα υψηλότερα επίπεδα από την άνοιξη του 2020, όταν το ισχυρό sell-off που είχε προκαλέσει το ξέσπασμα της πανδημίας οδήγησε την ΕΚΤ να ενεργοποιήσει το έκτακτο πρόγραμμα PEPP. Πριν η ΕΚΤ καταλήξει στο PEPP το ελληνικό spread είχε κορυφωθεί στις 444 μ.β. τον Μάρτιο του 2020 και το ιταλικό στις 297 μ.β. Τα spreads σε Πορτογαλία και Ισπανία κινούνται περίπου στις 115 μ.β. σήμερα, έναντι 179 μ.β. και 149 μ.β. αντίστοιχα, τον Μάρτιο του 2020.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν οι πιέσεις που σημειώνονται στην αγορά ομολόγων της περιφέρειας είναι… αρκετές ώστε να «σπρώξουν» την ΕΚΤ να πατήσει το κουμπί της νέας στήριξης. Οι αναλυτές επισημαίνουν πως αυτό που παρακολουθεί η ΕΚΤ είναι το μέσο spread της περιφέρειας και κυρίως το ιταλικό, καθώς η Ιταλία αποτελεί αυτή τη στιγμή τη μεγαλύτερη ανησυχία σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα και την πορεία του χρέους της, αφού η Ελλάδα έχει ένα σαφώς πολύ πιο ευνοϊκό προφίλ χρέους.
«Στις 159 μ.β., το σταθμισμένο με βάση το ΑΕΠ 10ετές spread της περιφέρειας εξακολουθεί να είναι χαμηλότερο από το ανώτατο όριο που σημειώθηκε το 2020 –περίπου στις 230 μ.β.– και κοντά στον μέσο όρο των 171 μ.β.», τονίζει η Pictet Wealth Management. «Αν και πιστεύουμε ότι ο κατακερματισμός της αγοράς δεν είναι ακόμη αρκετά σοβαρός ώστε η ΕΚΤ να ενεργήσει, η σιωπηρή υπόθεση από τις αγορές ήταν εδώ και καιρό ότι η ΕΚΤ θα παρέμβει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, εάν τα περιφερειακά spreads διευρύνονταν σε σημείο που να υπονομεύει τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής.
Η Κριστίν Λαγκάρντ έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι η ΕΚΤ είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει την ευελιξία που ενσωματώνεται στα υπάρχοντα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των επανεπενδύσεων PEPP, αλλά και να σχεδιάσει ένα νέο backstop για να αποτρέψει την αποσύνδεση των spreads από μακροοικονομικά και δημοσιονομικά θεμελιώδη μεγέθη. Το ερώτημα είναι εάν η ΕΚΤ θα τηρήσει τις υποσχέσεις της και, εάν ναι, ποιο είναι το “όριο πόνου” της όσον αφορά τα spreads της περιφέρειας», συμπληρώνει.
Κατά την Pictet, υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστεύει κανείς ότι ο πήχυς για παρέμβαση της ΕΚΤ είναι υψηλότερος σήμερα από ό,τι στο παρελθόν, και ότι πιθανότατα θα επικρατήσει «εποικοδομητική ασάφεια» προς το παρόν.
«Πρώτον, δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει συμφωνία εντός του διοικητικού συμβουλίου όσον αφορά το επίπεδο των spread ομολόγων που συνιστά απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Το “όριο πόνου” εξαρτάται από τους οδηγούς του sell-off. Δεύτερον, το μέσο κόστος του χρέους μειώνεται εδώ και χρόνια και θα χρειαζόταν μια διαρκής αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων για να μεταφραστεί σε υψηλότερο επιτόκιο που θα επιβαρύνει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους. Τρίτον, όταν η ΕΚΤ γίνει πιο σαφής σχετικά με ένα νέο εργαλείο, η αγορά είναι πιθανό να δοκιμάσει την ανοχή της», σύμφωνα με την Pictet. Αλλωστε το ιταλικό spread έχει βρεθεί, για παράδειγμα, πολύ υψηλότερα κατά την πολιτική κρίση του 2018 και στις 330 μ.β., ενώ σε όλη τη διάρκεια του 2019 κινούνταν στις 250-280 μ.β.
Οι επανεπενδύσεις του PEPP μπορούν να φθάσουν ακόμα και τα 440-560 δισ. ευρώ.
Ο στρατηγικός αναλυτής της Pictet, Φρέντερικ Ντουκρόζετ, έχει σημειώσει πως ο «βασικός κανόνας» του κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης πριν από μια δεκαετία ήταν όταν το ιταλικό spread έφτανε στην «επικίνδυνη ζώνη» άνω των 250 μ.β.
Αλλά το «όριο πόνου» μπορεί να είναι υψηλότερο σήμερα, ίσως προς τις 300 μ.β., γιατί οι προοπτικές για αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ είναι υψηλότερες.
«Λαμβάνουμε ερωτήσεις σχετικά με το επίπεδο των spreads που θα άρχιζε να κάνει την ΕΚΤ να αισθάνεται άβολα για τον κατακερματισμό των χρηματοοικονομικών συνθηκών στη ζώνη του ευρώ», σημειώνει η Société Générale. «Το 2020, το ιταλικό διευρύνθηκε από τις 130 μ.β. στις 300 μ.β. μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες λόγω και της “γκάφας” της Λαγκάρντ – (“δεν είμαστε εδώ για να κλείσουμε τα spreads”). Αυτή τη φορά, μπορεί και πάλι να περιμένουμε από την ΕΚΤ να αντιδράσει εάν τα spreads εισέλθουν σε κατάσταση κρίσης και διευρυνθούν μαζικά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, η ΕΚΤ είναι απίθανο να ανησυχήσει πολύ εάν τα ιταλικά spreads κινούνται γύρω στις 230 μ.β. μέχρι το τέλος του έτους», όπως τονίζει η γαλλική τράπεζα, ενώ προσθέτει πως η ΕΚΤ δεν θα ανησυχήσει εάν η οικονομία συνεχίσει να αναπτύσσεται πάνω από τη δυναμική της.
Κατά την ING, εάν τα ιταλικά spreads ξεπεράσουν τις 250 μ.β., τότε αυτό μπορεί να κινητοποιήσει μια παρέμβαση από την ΕΚΤ. «Η βιωσιμότητα του ιταλικού χρέους δεν αποτελεί ακόμη μεγάλη ανησυχία, υπάρχει το Ταμείο Ανάκαμψης καθώς και μια πιο εποικοδομητική στάση για τις δημόσιες επενδύσεις. Προς το παρόν, το τρέχον περιβάλλον της αγοράς με την επιδείνωση της διάθεσης για ανάληψη κινδύνων και τις αυστηρότερες νομισματικές συνθήκες είναι τοξικό για τα κρατικά ομόλογα της περιφέρειας».
Η ΕΚΤ μπορεί να χρησιμοποιήσει την ευελιξία των επανεπενδύσεων QE για να μετριάσει τη διεύρυνση των spreads. Οι επανεπενδύσεις του PEPP εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 200-320 δισ. τους επόμενους δώδεκα μήνες, με άλλα 240 δισ. κρατικών ομολόγων που έχουν αγοραστεί υπό το κλασικό QE (PSPP), να λήγουν επίσης. Αρα συνολικά οι επανεπενδύσεις μπορεί να φτάσουν τα 440-560 δισ. ευρώ.
«Εκτός εάν υπάρξει μία απότομη και ευρεία αύξηση των spreads της περιφέρειας, δεν αναμένουμε η ΕΚΤ να ανακοινώσει ένα νέο QE. Μόνο σε περίπτωση παρατεταμένου sell-off, οι αγορές είναι πιθανό να πιέσουν για περισσότερη στήριξη από την ΕΚΤ», σημειώνει η Pictet.
Ιδανικά, αυτή η στήριξη θα αφορά ένα νέο QE «σταθερότητας» το οποίο θα περιλαμβάνει τα πιο αποτελεσματικά χαρακτηριστικά από προηγούμενα εργαλεία, βασιζόμενο δηλαδή στο PEPP, χωρίς όρια για τους όγκους αγορών, ενώ θα έχει κάποιον βαθμό προϋποθέσεων με βάση τους υφιστάμενους μηχανισμούς που έχουν σχεδιαστεί για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr
