Οι υποδομές και δράσεις για την ανάπτυξη της καινοτόμου επιχειρηματικότητας μπορεί, και πρέπει, να είναι μέρος της στρατηγικής της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η στρατηγική αφορά τη δημιουργία ενός σύγχρονου οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας που υποστηρίζει ψηφιακά την υπάρχουσα τοπική επιχειρηματικότητα και ευκολύνει την ανάπτυξη νέων καινοτόμων επιχειρήσεων. Στόχος είναι η ανάπτυξη νέων προηγμένων προϊόντων/υπηρεσιών, η ταχεία δημιουργία νέων αγορών και υψηλού επιπέδου θέσεων εργασίας, και η προσέλκυση βιώσιμων επενδύσεων με εξαγωγικό αποτύπωμα. Ειδικά περιοχές όπου λειτουργούν ποιοτικά πανεπιστημιακά τμήματα σε τεχνολογικούς κλάδους αιχμής μπορούν να εξελιχθούν σε σύγχρονα οικοσυστήματα καινοτόμου επιχειρηματικότητας. Τέσσερις είναι οι πιο σημαντικές πρωτοβουλίες:
– Προσέλκυση διεθνών επιχειρήσεων για λειτουργία R&D κέντρων. Κάποιες περιοχές της περιφέρειας, με ποιοτικά πανεπιστημιακά τμήματα και ακαδημαϊκό προσωπικό διεθνώς αναγνωρισμένο, μπορούν να προσελκύσουν διεθνείς επιχειρήσεις για να στήσουν τοπικά τα κέντρα έρευνας και ανάπτυξής τους. Τα κέντρα αυτά συνεργάζονται με τα τοπικά πανεπιστήμια και συνήθως απορροφούν το ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό (π.χ. προγραμματιστές, αναλυτές μεγάλων δεδομένων) σε καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενώ συνεργάζονται με τις ερευνητικές ομάδες σε κοινά προγράμματα. Με βάση τον ακαδημαϊκό χάρτη της χώρας υπάρχουν πλέον αρκετές περιοχές που μπορούν να εξελιχθούν (σε κάποιες έγιναν ήδη τα πρώτα βήματα με θετικά αποτελέσματα) σε περιφερειακά κέντρα έρευνας και ανάπτυξης μεγάλων διεθνών επιχειρήσεων: Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο – Χανιά, Λάρισα – Βόλος, Ιωάννινα – Κέρκυρα, Σάμος – Χίος – Λέσβος, Ξάνθη – Καβάλα, Κοζάνη – Καστοριά.
– Υποστήριξη της καινοτόμου νέας επιχειρηματικότητας. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να προσφέρει ένα περιβάλλον συνεργασίας των επιχειρήσεων/οργανισμών με τα πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα της περιοχής για την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων τους στον χώρο των νέων τεχνολογιών, τη σύνδεσή τους με την επιχειρηματική κοινότητα και την οργανωμένη πρόσβαση των αποφοίτων στην αγορά εργασίας. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να οργανώσει ένα περιφερειακό κέντρο καινοτομίας που να υποστηρίζει τις καινοτόμες νεοφυείς επιχειρήσεις στη λειτουργία (χωροταξικά, συμβουλευτικά) και την ανάπτυξή τους (δικτύωση, χρηματοδότηση) και τη διασύνδεσή τους με πιθανούς πελάτες στο εσωτερικό και το εξωτερικό.
– Δημιουργία νέων υπηρεσιών/προϊόντων. Ανάπτυξη καινοτόμων ψηφιακών υπηρεσιών στους κύριους τομείς της τοπικής οικονομίας με τη συνεργασία δημόσιων οργανισμών και κλαδικών φορέων (π.χ. τουρισμός, πολιτισμός). Οι δράσεις περιλαμβάνουν: ψηφιοποίηση αρχείων πολιτιστικής κληρονομιάς, στοχευμένες ψηφιακές εκστρατείες ενημέρωσης και επικοινωνίας, ψηφιακή ανάλυση και διαχείριση τουριστικών ροών, διαχείριση τουριστικού προορισμού, εικονικές περιηγήσεις κ.λπ. Επίσης, την αξιοποίηση των ανοικτών δεδομένων της περιοχής για ανάπτυξη νέων υπηρεσιών (π.χ. τουρισμός, αστική κινητικότητα) μέσω προγραμμάτων ανοικτής καινοτομίας (hackathons, διαγωνισμοί) και υποστήριξη των επιστημόνων που τις δημιουργούν.
– Ψηφιακή και οργανωσιακή αναβάθμιση μικρών επιχειρήσεων. Υλοποίηση προγραμμάτων ψηφιακής αναβάθμισης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της περιοχής (δίνοντας έμφαση στα διοικητικά συστήματα, στην ψηφιακή επικοινωνία και στο ηλεκτρονικό εμπόριο) σε συνεργασία με τα τοπικά επιμελητήρια και επιχειρηματικούς συλλόγους. Επίσης, δημιουργία ψηφιακών ηλεκτρονικών αγορών προώθησης και συναλλαγών μικρών εταιρειών της περιοχής που ανήκουν σε συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κλάδους (π.χ. τοπικά προϊόντα, είδη τουρισμού, ένδυση και υπόδηση, μικρά καταλύματα κ.λπ.) και αφορούν πελάτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
* Ο κ. Γεώργιος Ι. Δουκίδης είναι καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
