«Ο κόσμος δεν έχει ποτέ βιώσει μια τόσο μεγάλη ενεργειακή κρίση όσον αφορά το βάθος και την πολυπλοκότητά της», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο διευθυντής του IEA, Fatih Birol, εκφράζοντας μια σκληρή αλήθεια, η οποία αντικατοπτρίζει όχι μόνο τη σοβαρότητα της συνεχιζόμενης κρίσης, αλλά και το πόσο σύνθετα είναι τα ενεργειακά συστήματα – και πόσο σημαντική είναι πάντα η αντιμετώπιση και των τριών στοιχείων του ενεργειακού τριλήμματος: βιωσιμότητα, προσιτό κόστος και ασφάλεια εφοδιασμού.
Τείνουμε να θεωρούμε την ασφάλεια εφοδιασμού ως δεδομένη εδώ και πάρα πολλά χρόνια και τώρα είμαστε αναγκασμένοι να λειτουργήσουμε σε μια συνθήκη αβεβαιότητας σχετικά με τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου, χωρίς να μπορούμε να αποκλείσουμε μια πλήρη διακοπή που θα θέσει την Ευρώπη σε μεγάλη δοκιμασία τον φετινό χειμώνα. Ακόμη κι αν οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1 επανεκκίνησαν εγκαίρως στις 21 Ιουλίου μετά την ολοκλήρωση της προγραμματισμένης συντήρησης, η Gazprom, όπως είχε ήδη ανακοινώσει, θα λειτουργεί με μειωμένη δυναμικότητα λόγω υποτιθέμενης «ανωτέρας βίας», και αυτό σημαίνει ότι οι όγκοι του Nord Stream αναμένεται να παραμείνουν στο 40% της τεχνικής ικανότητας.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον χειμώνα αβεβαιότητας πρέπει να εργαστούμε σε πολλές διαστάσεις: στις υποδομές, ώστε να είναι ικανές να προσφέρουν νέες πηγές προμήθειας, σε συμβάσεις προμήθειας, στην αποθήκευση και στη μείωση της ζήτησης.
Το σύστημά μας είναι άρτια προετοιμασμένο και διασυνδεδεμένο, με καλά διαφοροποιημένες διαδρομές εισαγωγών, χάρη στη διασύνδεση το 2020 με τον TAP, ενώ ο τερματικός σταθμός της Ρεβυθούσας ενισχύθηκε πολύ γρήγορα τους τελευταίους μήνες τόσο ως προς την επαναεριοποίηση όσο και ως προς την ικανότητα αποθήκευσης, προκειμένου να εξυπηρετήσει την αυξανόμενη εισαγωγή LNG που χρειάζεται η Ελλάδα αλλά και οι γειτονικές χώρες.
Ωστόσο, η αγορά του LNG, η προμήθεια του οποίου είναι αναγκαία, είναι πλέον πολύ ανταγωνιστική. Το σύστημά μας έχει σημαντικά πλεονεκτήματα –μία μεγάλη υποδομή εισαγωγής LNG με χωρητικότητα που καλύπτει περισσότερο από το 100% της ζήτησης φυσικού αερίου της χώρας– αλλά και μία αδυναμία, η οποία αφορά την απουσία υπόγειας αποθήκευσης, ένα εξαιρετικά κρίσιμο μέτρο που εφαρμόζει η Ε.Ε. με την υποχρέωση αναγκαστικής αποθήκευσης για τις χώρες που διαθέτουν σχετικές υποδομές στο 80% της τεχνικής ικανότητας έως τον Νοέμβριο.
Η Gazprom έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα λειτουργεί με μειωμένη δυναμικότητα λόγω υποτιθέμενης «ανωτέρας βίας».
Επιπλέον, δεν αρκεί να βασιζόμαστε μόνο στο φυσικό αέριο από μη ρωσικές πηγές. Ακόμα κι αν πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί σε αυτήν την κατεύθυνση –όπως η προμήθεια περισσότερου LNG από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες παραγωγής αλλά και περισσότερου φυσικού αερίου αγωγών από το Αζερμπαϊτζάν και τη Βόρεια Αφρική– είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, αυτές οι προμήθειες δεν είναι διαθέσιμες έγκαιρα στους όγκους που απαιτούνται για να αντικαταστήσουν τις παραδόσεις από τη Ρωσία που χάνονται. Και σε επίπεδο Ε.Ε., ακόμη και αν οι αποθήκες είναι γεμάτες στο 90% μέχρι τον Νοέμβριο και το ρωσικό φυσικό αέριο διακοπεί μόνο τότε, θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν πιθανές ελλείψεις πριν από το τέλος της περιόδου θέρμανσης.
Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας στην προσφορά, στην αποθήκευση αλλά και –όπως σχεδιάζει να κάνει η Ελλάδα με το σχέδιο εκτάκτου ανάγκης– στο πεδίο της ζήτησης, μειώνοντας την τελευταία μέσω της επανενεργοποίησης των σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα και με την πιθανή αξιοποίηση του ντίζελ για βραχυπρόθεσμες έκτακτες ανάγκες σε ορισμένες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής συνδυασμένου κύκλου (CCGT). Ταυτόχρονα, η Ελλάδα εξετάζει την Ιταλία ως μία πιθανή βραχυπρόθεσμη λύση αποθήκευσης. Ολα αυτά τα μέτρα φέρνουν τη χώρα σε μια καλύτερη συνθήκη σε σύγκριση με κάποιες άλλες χώρες της Ε.Ε., χωρίς ωστόσο αυτό να αφήνει περιθώρια χαλάρωσης. Παραμένουμε σε διαρκή εγρήγορση, έχοντας καθ’ όλο το προηγούμενο διάστημα εργαστεί, με συνέπεια, μεθοδικότητα και στενό συντονισμό με όλους τους παράγοντες της αγοράς, για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ευελιξίας του συστήματος, με την ενεργοποίηση μιας σειράς λύσεων και εργαλείων ικανών να συμβάλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση της πρωτοφανούς αυτής ενεργειακής κρίσης για την Ευρώπη.
• CEO ΔΕΣΦΑ
