Ενα «καυτό» τρίμηνο αναμένεται το επόμενο, όπου δεκάδες ανοικτά θέματα και υπό κατάρτιση παρεμβάσεις βάζουν «φωτιά» στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, ενώ παράλληλα ανοίγουν την… όρεξη μισθωτών και συνταξιούχων.
Το πρωτοφανές κύμα ακρίβειας από τον Σεπτέμβριο, λόγω του υψηλού πληθωρισμού και της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με άμεσες συνέπειες στο εισόδημα των πολιτών. Το τεταμένο πολιτικό κλίμα αλλά και το γεγονός ότι το 2023 είναι εκλογική χρονιά ανεβάζουν το θερμόμετρο. Ενόψει δε και της Διεθνούς Εκθεσης Θεσσαλονίκης και των κοινωνικών παροχών που είθισται να εξαγγέλλονται –με εξαίρεση τα μνημονιακά έτη– από τον πρωθυπουργό, οι προσδοκίες των πολιτών αυξάνονται.
Ο μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων συνταξιοδότησης, τουλάχιστον των κύριων συντάξεων, μπορεί να άργησε έναν ή δύο μήνες, όμως βρίσκεται σε καλό δρόμο. Πλέον, στόχος είναι η αποκλιμάκωση και των επικουρικών, παράλληλα με τις διεθνείς αλλά και τις αιτήσεις για παράλληλη ασφάλιση. Ενα μίνι ασφαλιστικό σχέδιο νόμου, με δεκάδες παρεμβάσεις και αιχμή την αύξηση των δόσεων στην περίπτωση ρύθμισης οφειλών, βρίσκεται προ των πυλών. Παράλληλα, έχουν δημιουργηθεί μεγάλες προσδοκίες τόσο στους μισθωτούς για αυξήσεις στον κατώτατο που θα συμπαρασύρουν και τους υπόλοιπους μισθούς του ιδιωτικού τομέα, όσο και στους συνταξιούχους που περιμένουν αύξηση στις συντάξεις έπειτα από 12 χρόνια. Βέβαια, οι συνταξιούχοι αναμένουν και αναδρομικά ποσά για τις περικοπές των δώρων και επιδομάτων, καθώς και τις μειώσεις των επικουρικών, παρότι η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας αφορά μόνο όσους έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Αναλυτικά, οι παρεμβάσεις που αναμένονται στο αμέσως επόμενο διάστημα αφορούν:
• Ασφαλιστικό νομοσχέδιο-σκούπα: Πρόκειται για ένα νομοσχέδιο με ρυθμίσεις-ανάσα για χιλιάδες ασφαλισμένους, κυρίως δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και για οφειλέτες του ΕΦΚΑ, παλαιούς και νέους, που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο. Οι περισσότερες διατάξεις του έρχονται να διορθώσουν λάθη του παρελθόντος, όπως είναι η 20ετής παραγραφή των οφειλών, που πλέον θα γίνει 10ετής, είτε να βελτιώσουν κατά τι το εισόδημα για παράδειγμα των δημοσίων υπαλλήλων, με την κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% υπέρ του ΤΠΔΥ. Οι δόσεις της πάγιας ρύθμισης οφειλών στον ΕΦΚΑ από 12 θα γίνουν 24, ενώ θετικές ειδήσεις αναμένονται και για τους ένστολους, όσον αφορά τη μάχιμη 5ετία.
• Εκκρεμείς συντάξεις: Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας Κ. Χατζηδάκη, ήδη οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις συνταξιοδότησης για κύριες συντάξεις ανέρχονται σε 30.000 και πλέον ο στόχος για μηδενισμό φαντάζει εφικτός. Υπάρχουν βέβαια εκατοντάδες χιλιάδες εκκρεμότητες ακόμη, αφού σε αναμονή βρίσκονται αιτήσεις διεθνών συντάξεων, παράλληλης ασφάλισης (έχουν λάβει μόνο τη μία σύνταξη), επικουρικής σύνταξης, εφάπαξ αλλά και αναπηρικών συντάξεων.
Στο επίκεντρο του μίνι ασφαλιστικού η αύξηση των δόσεων της πάγιας ρύθμισης οφειλών στον ΕΦΚΑ – από 12 θα γίνουν 24.
• Αυξήσεις στις συντάξεις: Εντός του φθινοπώρου, κι ενώ θα έχουν εκτιμηθεί η πορεία του πληθωρισμού παράλληλα με τον ρυθμό ανάπτυξης, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών θα αποφασίσουν το ύψος των αυξήσεων στις κύριες συντάξεις. Θα είναι η πρώτη φορά έπειτα από 12 χρόνια που οι συνταξιούχοι θα λάβουν αυξήσεις (όχι επιστροφές, αναδρομικά ή έκτακτα επιδόματα). Εκτιμάται ότι οι αυξήσεις θα αγγίξουν ή και θα ξεπεράσουν το 6% με 6,5%, όμως θα αφορούν περίπου 1,2 εκατ. συνταξιούχους, χωρίς ή με μικρή προσωπική διαφορά. Παράλληλα θα καταργηθεί και ο φόρος της εισφοράς αλληλεγγύης, ενώ επιπλέον αύξηση το 2023 θα πάρουν 280.000 παλαιοί συνταξιούχοι με πάνω από τα 30 έτη ασφάλισης που μηδένισαν την προσωπική διαφορά και δικαιούνται να πληρωθούν την 4η δόση αύξησης του επανυπολογισμού.
• Αναδρομικά: Το ΣτΕ έκλεισε την πόρτα για επιστροφή του συνόλου των αναδρομικών σε όλους τους συνταξιούχους. Το κόστος άλλωστε έχει εκτιμηθεί από το οικονομικό επιτελείο ως απαγορευτικό, καθώς αγγίζει τα 2,5 δισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, έχει δημιουργηθεί –και από κυβερνητικά στελέχη– η εκτίμηση ότι από το βήμα της ΔΕΘ ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα προχωρήσει σε κάποια εξαγγελία, ικανοποιώντας μεγαλύτερο αριθμό δικαιούχων. Τα κόστη ξεπερνούν τα 800 εκατ. ευρώ στην καλύτερη περίπτωση πλήρους εφαρμογής της απόφασης και φθάνουν έως τα 2,5 δισ. ευρώ εφόσον επιστραφούν, έστω και σε δόσεις, σε όλους.
• Μισθοί: Η διαδικασία διαβουλεύσεων για την αύξηση του κατώτατου μισθού θα ξεκινήσει νωρίτερα, στις αρχές Ιανουαρίου 2023, με κυβερνητικά στελέχη να αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο αύξησής του στα 751 ευρώ (προμνημονιακά επίπεδα). Μάλιστα, με δεδομένη τη μείωση της ανεργίας, κάποιοι αφήνουν ανοικτό ακόμη και το ενδεχόμενο να «ξεπαγώσουν» και οι τριετίες, δίνοντας περαιτέρω ανάσα στους χαμηλόμισθους. Η αύξηση του κατώτατου μισθού αναμένεται να συμπαρασύρει ανοδικά τόσο τα επιδόματα όσο και τους μέσους μισθούς.
• Εισφορές: Στο κυβερνητικό πλάνο υπάρχει πρόβλεψη για περαιτέρω μείωση των εισφορών κατά 0,60%, ώστε εντός του 2023 να έχει υλοποιηθεί η προεκλογική εξαγγελία για μείωση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες.
• Κοινωνική κατοικία: Με στόχο τη στήριξη κυρίως των νέων και των ζευγαριών και αιχμή του δόρατος τα 1,5 δισ. του τ. ΟΑΕΔ, στο υπουργείο Εργασίας σχεδιάζουν το αμέσως επόμενο διάστημα την υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων αγοράς, κατασκευής ή ενοικίασης κατοικιών, με προνομιακούς όρους.
Το δημοσιονομικό κόστος
Ολα τα παραπάνω έχουν σοβαρό δημοσιονομικό κόστος. Το οποίο πρέπει να εκτιμηθεί και να καταγραφεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του κράτους, αλλά και του ΕΦΚΑ, που καταρτίζεται κατά τις πρώτες ημέρες του φθινοπώρου. Τα έσοδα του ασφαλιστικού φορέα εκτιμάται ότι θα είναι αυξημένα σε σχέση με το δύσκολο 2021, όμως το 2023 αναμένεται σημαντική αύξηση των δαπανών, εν μέσω μάλιστα δραματικής μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Εντός των επόμενων μηνών, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας οφείλει επίσης να αποφασίσει εάν θα ενεργοποιήσει την εγκύκλιο για σώρευση συντάξεων που οδηγεί σε σοβαρές μειώσεις στις συντάξεις χηρείας, αλλά και τι θα κάνει με τα ειδικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης στο Δημόσιο.
