Παράθυρο ευκαιρίας για την έξοδο στις αγορές αναζητούν οι τράπεζες με την επιστροφή από την καλοκαιρινή ραστώνη σε μια προσπάθεια να καλύψουν τους στόχους για την κάλυψη των ελάχιστων απαιτήσεων για ίδια κεφάλαια και επιλέξιμες υποχρεώσεις (Minimum Requirements for Own Funds and Eligible Liabilities), γνωστές ως MREL που επιβάλλει ο SRB. Παράθυρο ευκαιρίας, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αποτελούν τα θετικά αποτελέσματα που ανακοίνωσαν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες για το β΄ τρίμηνο του έτους, τα οποία αποτέλεσαν και αφορμή για μια πρώτη αποκλιμάκωση των spreads από τα υψηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί τους προηγούμενους μήνες, μετά το ξέσπασμα της γεωπολιτικής κρίσης.
Να σημειωθεί ότι οι ελληνικές τράπεζες, με εξαίρεση τη Eurobank που προχώρησε στα τέλη Μαΐου στην έκδοση ομολόγου της κατηγορίας senior preferred, ύψους 500 εκατ. ευρώ, ανέστειλαν τον προγραμματισμό τους για την έξοδο στις αγορές μετά την εκτόξευση των spreads των ελληνικών ομολόγων και την άνοδο του κόστους δανεισμού, που κατέστησε πανάκριβη την έκδοση τίτλων καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια του έτους. Τα περιθώρια όμως πλέον στενεύουν και ο προγραμματισμός επανέρχεται για το γ΄ και κυρίως το δ΄ τρίμηνο του έτους.
Εκτός από τη Eurobank, που πραγματοποίησε έκδοση εντός του έτους και παράλληλα έχει τη δυνατότητα μη ανάκλησης του ομολόγου Tier II των 950 εκατ. ευρώ που έχει εκδώσει το 2018, αντικαθιστώντας μέρος της απώλειας που θα έχει στα εποπτικά της κεφάλαια, μικρότερη είναι και η πίεση για την Εθνική Τράπεζα, που διαθέτει τους υψηλότερους κεφαλαιακούς δείκτες μεταξύ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών. Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς δρομολογούν τα σχέδιά τους για την έξοδο στις αγορές με βάση τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει έναντι του SRB και την ανοχή που έχει επιδείξει ο επόπτης κατά τους πρώτους μήνες του έτους λόγω της αναταραχής στις αγορές από τη γεωπολιτική κρίση.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα πρέπει να επιτύχουν κεφαλαιακούς δείκτες κοντά στο 25%-26% με την προσφυγή σε εναλλακτικές πηγές κεφαλαίων –Tier II, senior preferred notes ή ΑΤ1 τίτλων– σταδιακά έως το 2025. Παρά το γεγονός ότι ο SRB έχει επιβάλει παρόμοιους στόχους για όλες τις ευρωπαϊκές τράπεζες που παρακολουθεί, η χρονική προθεσμία του 2025 έχει δοθεί στις ελληνικές τράπεζες ύστερα από παράταση που έχει ζητηθεί έναντι του 2023, που ισχύει για τις ευρωπαϊκές. Οι στόχοι αυτοί παρακολουθούνται σε ετήσια βάση και το επόμενο ραντεβού με τις εποπτικές αρχές προβλέπεται για τα τέλη του έτους.
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες θα πρέπει να επιτύχουν κεφαλαιακούς δείκτες κοντά στο 25%-26%.
Η πίεση γίνεται πιο επιτακτική λόγω της αύξησης του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών και της ισχυρής πιστωτικής επέκτασης που καταγράφουν και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες το α΄ εξάμηνο μέσα από νέες εκταμιεύσεις, ύψους 17 δισ. ευρώ, που μετά τις αποπληρωμές δανείων οδήγησε σε καθαρή πιστωτική επέκταση 5,1 δισ. ευρώ.
Αυτό γιατί ο στόχος MREL είναι ουσιαστικά ένας κινητός στόχος, που συνδέεται με τη μεγέθυνση του δανειακού χαρτοφυλακίου και τα στοιχεία σταθμισμένου ενεργητικού (Risk Weight Assets – RWA) που έχουν στον ισολογισμό τους οι τράπεζες. Με τον τρόπο αυτόν, όσο αυξάνεται το δανειακό χαρτοφυλάκιο μεγεθύνεται και ο στόχος για κεφαλαιακές απαιτήσεις και οι τράπεζες καλούνται να αυξήσουν τους κεφαλαιακούς τους δείκτες είτε απευθείας με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου είτε μέσω εναλλακτικών πηγών. Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της αύξησης των χορηγήσεών της, η Alpha Bank προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ύψους 800 εκατ. ευρώ τον περασμένο Ιούνιο.
Ενδεικτικό της πίεσης που δέχονται οι τράπεζες για την ενίσχυση των κεφαλαιακών τους είναι η προσφυγή σε συνθετικές τιτλοποιήσεις, δηλαδή σε τιτλοποιήσεις ενήμερων δανείων· μέσω των επιτοκίων επιτυγχάνεται η μείωση των RWA, δηλαδή του παρονομαστή στην εξίσωση που καθορίζει το ύψος των απαιτούμενων κεφαλαίων. Η επέκταση του προγράμματος των συνθετικών τιτλοποιήσεων κατά 500 εκατ. ευρώ που ανακοίνωσε η Τράπεζα Πειραιώς –έχει ήδη τιτλοποιήσει ενήμερα δάνεια ύψους 1,5 δισ. ευρώ– αποσκοπεί κυρίως στη μείωση των στοιχείων σταθμισμένου ενεργητικού εν μέσω αύξησης του δανειακού χαρτοφυλακίου, έτσι ώστε να περιορίσει τις νέες ανάγκες για κεφάλαια. Η Τράπεζα Πειραιώς είναι άλλωστε η πιο ευαίσθητη τράπεζα σε θέματα κεφαλαιακών αναγκών λόγω των υψηλών κόκκινων δανείων και των εκτεταμένων πωλήσεων και τιτλοποιήσεων δανείων που έχει πραγματοποιήσει τα τελευταία χρόνια για την εξυγίανση του ισολογισμού της.
