Ο κίνδυνος κατάρρευσης των ευρωπαϊκών εταιρειών ενέργειας και της ευρύτερης ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, δηλαδή μιας Lehman Brothers του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος, αναγκάζει τις κυβερνήσεις να παρέμβουν εσπευσμένα χορηγώντας άφθονη ρευστότητα στο σύστημα. Αιτία, η διαρκής άνοδος των τιμών της ενέργειας, με τα πρωτοφανή επίπεδα στα οποία είχαν εκτοξευθεί τον περασμένο χειμώνα να ωχριούν τώρα μπροστά στα επίπεδα στα οποία τα έχει οδηγήσει η πρόσφατη εκτόξευσή τους, φέρνοντας τις εταιρείες του κλάδου σε απόγνωση. Το πρόβλημα δεν είναι μόνον οι φουσκωμένοι λογαριασμοί του ρεύματος και η συνεχής επιτάχυνση του πληθωρισμού. Η πρωτοφανής ενεργειακή κρίση των τελευταίων δεκαετιών έχει ως αποτέλεσμα να διοχετεύονται τεράστια κεφάλαια στις εγγυήσεις του εμπορίου ενέργειας. Και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναγκάζονται να παρέμβουν για να αποτρέψουν την παράλυση της αγοράς.
Από την Ελβετία μέχρι τη Σουηδία και τη Βρετανία, επιχειρήσεις ενέργειας απευθύνουν έκκληση για βοήθεια τις τελευταίες ημέρες καθώς αγωνίζονται να αντεπεξέλθουν και οι κυβερνήσεις προσπαθούν να ανταποκριθούν. Η φινλανδική Fortum Oyj έλαβε χθες από την κυβέρνηση της Φινλανδίας ένεση κεφαλαίου ύψους 2,35 δισ. ευρώ, ενώ η κυβέρνηση της Ελβετίας άνοιξε πιστωτική γραμμή ύψους 4 δισ. ελβετικών φράγκων, ποσό αντίστοιχο των 4,1 δισ. δολ., για την εταιρεία κοινής ωφελείας Axpo. Η εν λόγω εταιρεία που παράγει και εμπορεύεται ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είχε υποβάλει σχετικό αίτημα, αν και δεν έχει ακόμη χρησιμοποιήσει τα σχετικά κεφάλαια. Η γερμανική Uniper, αφού έκανε ήδη χρήση της κρατικής ενίσχυσης ύψους 9 δισ. ευρώ που της χορήγησε το Βερολίνο, την περασμένη εβδομάδα ζήτησε άλλα 4 δισ. ευρώ.
Η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας αυξάνει διαρκώς τα κεφάλαια που χρειάζονται οι εταιρείες ως ενέχυρο για να καλύψουν τις θέσεις τους.
Στο μεταξύ, πυκνώνουν οι προειδοποιήσεις και μαζί με αυτές και η ανησυχία, καθώς η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας αυξάνει διαρκώς τα κεφάλαια που χρειάζονται οι εταιρείες ως ενέχυρο για να καλύψουν τις θέσεις τους. Απηχώντας παλαιότερη προειδοποίηση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Ρόμπερτ Χάμπεκ, η Φινλανδία μιλάει για τη «Lehman Brothers της βιομηχανίας ενέργειας», καθώς οι εταιρείες του κλάδου αντιμετωπίζουν μεγάλη έλλειψη ρευστότητας. Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία έχουν ανακοινώσει ενέσεις ρευστότητας ύψους 33 δισ. δολ. για τη στήριξη των εταιρειών μέσω δανείων και εγγυήσεων πιστώσεων. Την ίδια στιγμή στη Βρετανία, η εταιρεία Centrica Plc διαπραγματεύεται με τράπεζες τη δυνατότητα επέκτασης πιστωτικής γραμμής. Πρόκειται εμφανώς για μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που επιδεινώνεται διαρκώς, ιδιαιτέρως μετά την οριστική διακοπή της παροχής ρωσικού αερίου από τον σημαντικότερο αγωγό προς την Ευρώπη, τον Nord Stream 1.
Σχολιάζοντας σχετικά ο Κρίστιαν Ρούμπι, γενικός γραμματέας του ενεργειακού ομίλου Eurelectric, επισημαίνει πως «οι εταιρείες αντιμετωπίζουν μια αιμορραγία κεφαλαίου εδώ και πολύ καιρό και το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν επιδεινωθούν τα πράγματα». Η Equinor ASA της Νορβηγίας έχει προειδοποιήσει για τον κίνδυνο συνολικής κατάρρευσης της αγοράς εξαιτίας μιας έλλειψης ρευστότητας που φτάνει τουλάχιστον στο 1,5 τρισ. δολάρια. «Θα χρειαστούν οπωσδήποτε ενέσεις ρευστότητας», τονίζει ο Χέλγκε Χογκάν, αντιπρόεδρος της Equinor για τον τομέα του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο ίδιος εκτιμά πως το πρόβλημα είναι σαφώς οξύτερο στην αγορά παραγώγων, ενώ η φυσική αγορά λειτουργεί. Σημειωτέον ότι η Equinor θεωρεί εύστοχη την πολιτική της επιβολής ορίων στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, επειδή οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργούν κυρίως τοπικά. Οσον αφορά τις τιμές του φυσικού αερίου, όμως, μια τέτοια πολιτική είναι πολύ πιο δύσκολο να επιβληθεί, καθώς η αγορά έχει διεθνή διάσταση. Η Ευρώπη, για παράδειγμα, πρέπει να προσφέρει υψηλότερες τιμές από εκείνες που προσφέρουν οι χώρες της Ασίας ώστε να προσελκύσει τους εμπόρους υγροποιημένου φυσικού αερίου. Στο μεταξύ, η Κομισιόν εξετάζει μέτρα για την ενίσχυση της ρευστότητας στην αγορά ενέργειας, όπως κάποιες γραμμές πίστωσης από την ΕΚΤ, αλλά και την προσωρινή αναστολή της λειτουργίας των αγορών παραγώγων στον τομέα της ενέργειας. Οπως χαρακτηριστικά τονίζει η υπουργός Ενέργειας της Ελβετίας, «τώρα πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε προσφορά ενέργειας».
