Την Πέμπτη η ΕΚΤ προχώρησε και σε μια σημαντική κίνηση για τους οργανισμούς διαχείρισης χρέους των χωρών της Ευρωζώνης, καθώς ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να «αποζημιώνει» για τις κρατικές καταθέσεις στις εθνικές κεντρικές τράπεζες, έναντι του 0% που ήταν το επιτόκιο που λάμβαναν. Πλέον και έως τον Απρίλιο του 2023, τα ταμειακά διαθέσιμα των κρατών της Ευρωζώνης στις εθνικές κεντρικές τους τράπεζες θα λαμβάνουν ως αποζημίωση το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ, το οποίο αυξήθηκε στο 0,75%.
Οι οργανισμοί διαχείρισης χρέους των χωρών της Ευρωζώνης ανησυχούσαν εδώ και εβδομάδες, και από τη στιγμή που η ΕΚΤ ξεκίνησε την ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής της και έφερε τα επιτόκια στο μηδέν τον περασμένο Ιούλιο, ότι σε περίπτωση επικείμενης αύξησης των επιτοκίων θα άρχιζαν να χάνουν από τις καταθέσεις σε περίπτωση που δεν άλλαζε ο κανόνας αυτός της ΕΚΤ. Οι ανησυχίες κορυφώνονταν όσο πλησίαζε η συνεδρίαση της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου.
Η έξοδος από την εποχή των αρνητικών επιτοκίων, η οποία είχε κρατήσει μία δεκαετία, είχε θορυβήσει έντονα τα οικονομικά επιτελεία των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, δεδομένου ότι η πολιτική της ΕΚΤ όριζε ανώτατο όριο 0% στις καταθέσεις. Με λίγα λόγια, εάν τα επιτόκια καταθέσεων αυξάνονταν στο 0,25%, 0,50% 0,75% ή σε όποιο θετικό έδαφος, οι… ΟΔΔΗΧ της Ευρωζώνης θα λάμβαναν μηδενικό επιτόκιο.
Τα ταμειακά διαθέσιμα των κρατών της Ευρωζώνης θα λαμβάνουν ως αποζημίωση το επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ, το οποίο αυξήθηκε στο 0,75%.
Ωστόσο, σε ένα αυξανόμενο επιτοκιακά περιβάλλον που το κόστος δανεισμού αυξάνεται, όποια κυβέρνηση έχει διαθέσιμα, αντί να τα καταθέτει στις εθνικές κεντρικές τράπεζες θα μπορούσε να τα καταθέτει στις εμπορικές τράπεζες μέσω repo με εξασφαλίσεις, δηλαδή σε αντάλλαγμα με κρατικούς τίτλους –γνωστές ως συμφωνίες reverse repo– ώστε να μειώσει λίγο το διαφορικό επιτόκιο μεταξύ του μηδενός και του κόστους δανεισμού. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι θα «αφαιρέσουν» τίτλους από την αγορά και έτσι θα επιτείνουν το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας, που τελικά θα «γυρίσει» σε αυξημένο κόστος δανεισμού. Τα προγράμματα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ έχουν μειώσει την προσφορά περιουσιακών στοιχείων, τα οποία είναι συστημικά σημαντικά λόγω της χρήσης τους ως εξασφαλίσεις (collaterals). Ο προβληματισμός συνεπώς ήταν έντονος ειδικά τις τελευταίες ημέρες όπου η αύξηση των επιτοκίων σε θετικά επίπεδα θεωρούνταν βέβαιη.
Αλλωστε, λίγα 24ωρα πριν από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ της περασμένης Πέμπτης έγινε γνωστό, σύμφωνα με αναφορές, ότι οι οργανισμοί διαχείρισης χρέους της Γερμανίας και της Αυστρίας ήταν σε διερεύνηση επιλογών να μειώσουν τα ταμειακά τους διαθέσιμα που είναι «παρκαρισμένα» στις εγχώριες κεντρικές τράπεζες, καθώς οι αυξήσεις επιτοκίων της ΕΚΤ θα τα έκαναν λιγότερο ελκυστικά. Οπως ανέφερε το Bloomberg στις αρχές της περασμένης εβδομάδας και πριν από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ, ο γερμανικός οργανισμός χρέους συζητούσε με τους διαπραγματευτές της αγοράς για τη δυνατότητα αυτή. Μια τέτοια κίνηση θα επέτρεπε στον οργανισμό να αποφύγει τη διατήρηση των μετρητών στον λογαριασμό του στην Bundesbank, όπου θα κέρδιζε λιγότερα από τα επίπεδα της αγοράς, εάν η ΕΚΤ –όπως και αναμενόταν ευρέως– αύξανε τα επιτόκια πάνω από το 0% την Πέμπτη.
Οπως σχολιάζει και η Société Générale, «υπό τις παρούσες συνθήκες, απουσία της απόφασης της ΕΚΤ να αυξήσει το ανώτατο όριο στις κρατικές καταθέσεις, οι κυβερνήσεις θα είχαν κίνητρα να βελτιστοποιήσουν τη διαχείριση των μετρητών τους και να διαφοροποιηθούν σε καταθέσεις σε άλλους αντισυμβαλλομένους (π.χ. εμπορικές τράπεζες) με θετικό επιτόκιο. Αυτό θα είχε οδηγήσει τα επιτόκια repo χαμηλότερα, σε σχέση με το επιτόκιο της διευκόλυνσης καταθέσεων, και θα έκανε τις εξασφαλίσεις ακόμη πιο σπάνιες».
