Ευπρόσδεκτα αλλά και αναγκαία χαρακτηρίζουν οικονομολόγοι και αναλυτές τα νέα μέτρα ύψους 5,5 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση για τη στήριξη της οικονομίας από το ενεργειακό σοκ, ωστόσο προειδοποιούν πως το 2023 αναμένεται να είναι ένα δύσκολο έτος με σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης και πολλές προκλήσεις, με αποτέλεσμα ενδεχομένως να τεθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι σε κίνδυνο, ακόμη κι αν αναθεωρηθούν ελαφρώς χαμηλότερα – όπως και αναμένεται. Η ελληνική κυβέρνηση έχει «δεσμευθεί» για επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα το 2023, έπειτα από έλλειμμα 2% φέτος, με τον στόχο για πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ το επόμενο έτος να παραμένει προς το παρόν, αν και αναμένεται να αναθεωρηθεί ελαφρώς προς τα κάτω λόγω του «βάρους» της επιδότησης των λογαριασμών ρεύματος και φυσικού αερίου. Οπως τονίζουν αναλυτές στην «Κ», αν και ο δημοσιονομικός χώρος είναι σημαντικός χάρη στις πολύ καλές επιδόσεις της οικονομίας φέτος όσον αφορά την ανάπτυξη του ΑΕΠ, την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ και τα έσοδα, ενώ αναμένεται σημαντική μείωση του δείκτη χρέους προς το 170%, ωστόσο η κυβέρνηση δεν πρέπει να εφησυχάζει και να διατηρήσει την πειθαρχημένη δημοσιονομική πολιτική – ειδικά ενόψει των εκλογών του 2023.
Moody’s
«Υποθέτοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση τηρεί επιτυχώς τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης για περικοπές στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση των τιμών που σημειώνεται ήδη στη χώρα, τα σταθερά spreads των 10ετών ομολόγων λόγω της εμπιστοσύνης των αγορών και της ισχυρότερης ανάπτυξης από ό,τι εκτιμά η ελληνική κυβέρνηση, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ο απαιτούμενος δημοσιονομικός χώρος έτσι ώστε το δημοσιονομικό έλλειμμα να παραμείνει γύρω στον στόχο του 2% το 2022», όπως εκτιμά μιλώντας στην «Κ» ο υποδιευθυντής της Moody’s Analytics και επικεφαλής αναλυτής για την Ελλάδα, Μιχάλης Γραμματικόπουλος.
Bank of America
Ανάλογες είναι οι εκτιμήσεις και της Bank of America. «Τέτοια δημοσιονομικά μέτρα είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των πολλαπλών κραδασμών, ιδιαίτερα στην ενέργεια, που έπληξαν την ελληνική οικονομία, αλλά και την ευρύτερη ευρωπαϊκή οικονομία», σημειώνει στην «Κ» ο επικεφαλής επενδύσεων συναλλάγματος στην Ευρώπη της Bank of America Αθανάσιος Βαμβακίδης. Η πολύ ταχύτερη αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ και οι ισχυρές επιδόσεις εσόδων φέτος δημιούργησαν τον δημοσιονομικό χώρο για να γίνει αυτό, χωρίς να τεθούν σε κίνδυνο οι δημοσιονομικοί στόχοι, όπως προσθέτει. «Εφόσον η ελληνική κυβέρνηση παραμένει προσηλωμένη στην επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα από το επόμενο έτος και στην επίτευξη των νέων δημοσιονομικών στόχων της Ε.Ε., όταν αυτοί επανέλθουν, δεν υπάρχει ανησυχία», επισημαίνει ο κ. Βαμβακίδης.
Ωστόσο, όπως προειδοποιεί όσον αφορά το μέλλον, η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ θα μειωθεί σε μεγάλο βαθμό λόγω του πολύ χαμηλότερου πληθωρισμού, αλλά και λόγω της χαμηλότερης ανάπτυξης. Συνεπώς, τα τρέχοντα απροσδόκητα έσοδα δεν είναι βιώσιμα μακροπρόθεσμα.
Πώς διαβάζουν τις οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα οι αναλυτές των διεθνών οίκων.
Oxford Economics
Τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε η ελληνική κυβέρνηση είναι παρόμοια με αυτά που εφαρμόζουν άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, επομένως ώς έναν βαθμό είναι ευπρόσδεκτα, εκτιμά και η Oxford Economics, ωστόσο, δεδομένου του μεγέθους της εκτυλισσόμενης ενεργειακής κρίσης, δεν θα είναι αρκετά για να αντισταθμίσουν το πλήγμα στην οικονομία η οποία θα βιώσει τεχνική ύφεση.
Οπως εξηγεί μιλώντας στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος του οίκου για την Ελλάδα, Πάολο Γκρινιάνι, ενώ το ΑΕΠ και οι δημοσιονομικές προβλέψεις της ελληνικής κυβέρνησης για το 2022 (5,3%) είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνες με αυτές της Oxford Economics, οι προσδοκίες για το 2023 (2,1%) είναι λίγο αισιόδοξες. «Προβλέπουμε ότι μια τεχνική ύφεση θα συμβεί πιθανότατα τα επόμενα τρίμηνα, με συνέπεια μια σχεδόν μηδενική ανάπτυξη το 2023. Ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει τεθεί για το 2023 φαίνεται πλέον φιλόδοξος και ενέχει πολλές προκλήσεις – ακόμη κι αν αναθεωρηθεί λίγο χαμηλότερα προς το 0,7%, δεδομένων των δύσκολων οικονομικών προοπτικών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ε.Ε., την εκτυλισσόμενη ενεργειακή κρίση, τη δραματική αύξηση των επιτοκίων και το γεγονός ότι οι δημοσιονομικές προσαρμογές είναι πολιτικά δύσκολο να εφαρμοστούν κατά τη διάρκεια της ύφεσης.
Scope Ratings
Ο οίκος αξιολόγησης Scope Ratings διακρίνει ένα στοιχείο παροχολογίας ενόψει των εκλογών στα νέα μέτρα που ανακοινώθηκαν στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης, εκτιμά επίσης πως ο στόχος για το δημοσιονομικό πλεόνασμα του επόμενου έτους κινδυνεύει και συστήνει στην ελληνική κυβέρνηση να προετοιμαστεί για ένα δύσκολο 2023.
«Τα νέα μέτρα –όπως η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης, οι περαιτέρω μειώσεις ΦΠΑ και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης και τα πρόσθετα μέτρα δαπανών– έχουν ένα στοιχείο λαϊκισμού ενόψει και των κρίσιμων εκλογών του επόμενου έτους», σημειώνει στην «Κ» ο Ντένις Σεν, διευθυντής της Scope. «Αυτά τα μέτρα ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους για τη βελτίωση του πρωτογενούς ισοζυγίου – ο επίσημος στόχος για πλεόνασμα 1% περίπου του ΑΕΠ για το 2023 ακόμη κι αν αναθεωρηθεί χαμηλότερα προς το 0,7%, κινδυνεύει ιδιαίτερα ανάλογα με το πόσο καιρό θα παραταθεί ή θα επεκταθεί η ελάφρυνση», σημειώνει χαρακτηριστικά. Η ισχυρή παραγωγή του 2022, ο πολύ υψηλός πληθωρισμός 11,4% σε ετήσια βάση τον Αύγουστο και η μείωση των πρωτογενών ελλειμμάτων θα υποστηρίξουν την πτωτική τροχιά του χρέους, το οποίο φέτος θα διαμορφωθεί στο 171,3%, όπως εκτιμά ο οίκος. «Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να αισθάνεται υπερβολικά άνετα με τις πρόσφατες οικονομικές επιδόσεις και τις αναβαθμισμένες αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας σε ένα περιβάλλον όπου οι αγορές δοκιμάζονται έντονα», συμπληρώνει ο Σεν, τονίζοντας πως η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει αυξηθεί κατά περίπου 140 μονάδες βάσης τον τελευταίο μήνα.
«Η Ελλάδα έχει σημαντικό δημοσιονομικό χώρο, αλλά η κυβέρνηση θα πρέπει να διατηρήσει πειθαρχημένη δημοσιονομική πολιτική μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος ενισχυμένης εποπτείας για να ενισχύσει την εμπιστοσύνη της αγοράς και να διασφαλίσει τη συνέχιση μιας ευνοϊκής τροχιάς όσον αφορά το χρέος και την πιστοληπτική της ικανότητα», καταλήγει ο διευθυντής της Scope και επικεφαλής αναλυτής για την Ελλάδα.
