Εμπλοκή λίγο πριν από την εκπνοή του «Ηρακλή», που λήγει τον επόμενο μήνα, συνιστά η παρέμβαση της Eurostat, η οποία έχει εγείρει θέμα για το αν και σε ποιο βαθμό θα εγγραφούν στο δημόσιο χρέος οι εγγυήσεις που έχει δώσει το ελληνικό Δημόσιο για τις τιτλοποιήσεις κόκκινων δανείων ύψους 48 δισ., τις οποίες έχουν εντάξει στον μηχανισμό κρατικών εγγυήσεων οι τέσσερις συστημικές τράπεζες.
Η άποψη για την εγγραφή των εγγυήσεων αυτών στο χρέος που έχει διατυπώσει η Eurostat καθυστερεί την έγκριση των τριών τιτλοποιήσεων που είναι σε εκκρεμότητα. Πρόκειται για το Frontier II της Εθνικής Τράπεζας, το χαρτοφυλάκιο Solar που αποτελεί ενιαίο πακέτο τιτλοποιήσεων και από τις τέσσερις συστημικές, αλλά και τις τιτλοποιήσεις που δρομολογεί η Attica Bank στο πλαίσιο της προσπάθειας εξυγίανσής της. Οι σχετικές αποφάσεις αναμένονται περί τα τέλη Οκτωβρίου, με συνέπεια η προοπτική μιας νέας παράτασης για τον «Ηρακλή» να θεωρείται πιθανή έως ότου λήξει και η εκκρεμότητα με την Ε.Ε.
Πρόθεση της Eurostat είναι να εξετάσει μία προς μία συνολικά 15 τιτλοποιήσεις που έχουν ενταχθεί στον «Ηρακλή».
Οπως έχει γράψει η «Κ», πρόθεση της Eurostat είναι να εξετάσει μία προς μία συνολικά 15 τιτλοποιήσεις που έχουν ενταχθεί στον «Ηρακλή». Εφόσον βάσει της μεθοδολογίας που θα ακολουθήσει η Eurostat ο κίνδυνος που ανέλαβε το Δημόσιο είναι δυσανάλογος με αυτόν που ανέλαβαν τα funds που αγόρασαν μέρος από τα δάνεια αυτά, τότε οι εγγυήσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο χρέος.
Το ύψος της εγγύησης για κάθε τιτλοποίηση αποτυπώνεται στο senior τμήμα του χαρτοφυλακίου, δηλαδή το τμήμα των δανείων που θεωρητικά έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες εισπράξεων. Πρόκειται για το πιο υγιές κομμάτι των κόκκινων δανείων που έχουν τιτλοποιήσει οι τράπεζες και το οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η «Κ», αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο κομμάτι των τιτλοποιήσεων και διαμορφώνεται κατά μέσον όρο στο 39%. Να σημειωθεί ότι το ποσοστό της εγγύησης διαφοροποιείται ανάλογα με το χαρτοφυλάκιο που έχει τιτλοποιήσει κάθε τράπεζα και κυμαίνεται από το 11,5% στην περίπτωση π.χ. του χαρτοφυλακίου Vega που έχει τιτλοποιήσει η Πειραιώς και φθάνει έως και το 50,1% π.χ. για το χαρτοφυλάκιο Frontier I που έχει τιτλοποιήσει η Εθνική. Οσο μεγαλύτερο το senior ομόλογο, τόσο πιο υγιές θεωρείται το χαρτοφυλάκιο και πιο υψηλή είναι η εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου. Με τον μηχανισμό αυτό, όμως, μεγαλύτερο είναι και το βάρος που έχει μεταφερθεί στους Ελληνες φορολογουμένους σε περίπτωση που η τιτλοποίηση δεν αποδώσει τα αναμενόμενα έσοδα, ενεργοποιώντας έτσι την εγγύηση και επιβαρύνοντας αναλόγως το δημόσιο χρέος.
Αντιστοίχως το τμήμα των τιτλοποιήσεων, δηλαδή του κινδύνου που έχει μεταφερθεί στους επενδυτές, αντανακλάται στον mezzanine τίτλο και, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η «Κ», πρόκειται για το 0,9% των συνολικών τιτλοποιήσεων κατά μέσον όρο. Ετσι, ο κίνδυνος που έχουν αναλάβει οι επενδυτές για το συνολικό χαρτοφυλάκιο των 47,9 δισ. ευρώ που τιτλοποιήθηκαν αφορά μόλις 451 εκατ. Να σημειωθεί ότι το υπόλοιπο τμήμα των τιτλοποιήσεων από τα 18,7 δισ. της εγγύησης (senior τμήμα) και τα 451 εκατ. (mezzanine τμήμα) που πωλήθηκαν σε επενδυτές, αντανακλά το junior τμήμα της τιτλοποίησης και αφορά εκείνα τα δάνεια που έχουν πολύ μικρές πιθανότητες ανάκτησης. Πρόκειται για το 60,1% κατά μέσον όρο των συνολικών τιτλοποιήσεων, το οποίο οι τράπεζες έχουν μοιράσει κατά κύριο λόγο στους μετόχους τους.
Τα επιχειρήματα της Ελλάδας και η περίπτωση της Ιταλίας
Στο κάδρο δεν έχουν μπει μόνο οι ελληνικές τιτλοποιήσεις μέσω του «Ηρακλή», αλλά και οι τιτλοποιήσεις που έχει υλοποιήσει η Ιταλία μέσω του αντίστοιχου μηχανισμού –γνωστού ως GACS– και σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters το ιταλικό δημόσιο έχει εγγυηθεί δάνεια 21,5 δισ. ευρώ σε σύνολο 117 δισ. ευρώ μείωσης των κόκκινων δανείων από τις ιταλικές τράπεζες από το 2016 έως σήμερα. Στην περίπτωση των ελληνικών τραπεζών, για τιτλοποιήσεις ύψους 47,9 δισ. ευρώ το Δημόσιο έχει εγγυηθεί 18,7 δισ. ευρώ, εισπράττοντας προμήθεια βασισμένη στην πορεία των CDs ομολόγων, δηλαδή στα ασφάλιστρα κινδύνου του ελληνικού Δημοσίου.
Εφόσον περνούσε στο σύνολό του στο δημόσιο χρέος, θα το επιβάρυνε κατά περίπου 9 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ κι έτσι θα εξουδετέρωνε ώς έναν βαθμό τη μεγάλη αποκλιμάκωση την οποία έφερε ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης της χώρας, αλλά και ο πληθωρισμός που ενισχύει το ονομαστικό ΑΕΠ, ως ποσοστό του οποίου υπολογίζεται το ύψος του δημοσίου χρέους. Συγκεκριμένα, θα διέγραφε περίπου το μισό από την αναμενόμενη υποχώρηση φέτος του χρέους, που υπολογίζεται στις 20 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, το χρέος αναμένεται να διαμορφωθεί στην περιοχή του 170% του ΑΕΠ, έναντι πρόβλεψης του Προγράμματος Σταθερότητας, τον Απρίλιο, για 180,2% του ΑΕΠ και έναντι 193,3% το 2021.
Η ελληνική πλευρά επιμένει ότι οι εγγυήσεις αυτές δεν συνιστούν χρέος, εκτός κι αν καταπέσουν. Κάτι τέτοιο θα γίνει εφόσον τα funds και οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα κόκκινα δάνεια που πουλήθηκαν δεν πετύχουν τους στόχους τους οποίους έχουν δεσμευθεί ότι θα πετύχουν μέσω των business plan που έχουν υποβάλλει στο αρμόδιο υπουργείο Οικονομικών.
Το γεγονός ότι ορισμένα business plan υποβλήθηκαν πριν από την πανδημία και φυσικά πριν από το ξέσπασμα της γεωπολιτικής κρίσης, έχει δημιουργήσει καθυστερήσεις στον τομέα των εισπράξεων, θέτοντας εν αμφιβόλω την επίτευξη των στόχων. Γι’ αυτό πολλά από τα funds έχουν προχωρήσει σε κινήσεις μεταπώλησης των δανείων που έχουν αγοράσει σε άλλα funds, αναπτύσσοντας έτσι τη δευτερογενή αγορά.
Με τον τρόπο αυτό οι επενδυτές που έχουν τοποθετηθεί στην ελληνική αγορά των τιτλοποιήσεων επιδιώκουν να εξασφαλίσουν άμεσα ρευστότητα και να ενισχύουν τα έσοδα από ανακτήσεις, επιτυγχάνοντας έτσι τους στόχους των εισπράξεων για τους οποίους έχουν δεσμευθεί μέσα από τα επιχειρησιακά πλάνα που έχουν καταθέσει στο πλαίσιο του «Ηρακλή».
Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, μέχρι σήμερα οι στόχοι για τα έσοδα από τις τιτλοποιήσεις επιτυγχάνονται χωρίς να εγείρεται θέμα ενεργοποίησης των κρατικών εγγυήσεων, αλλά με δεδομένο τον βαρύ χειμώνα στον οποίο θα εισέλθει η ευρωπαϊκή οικονομία, τίποτα δεν είναι διασφαλισμένο. Πάντως μαζί με τις τιτλοποιήσεις που είναι σε εκκρεμότητα, φαίνεται ότι «παγώνει» και η ενδεχόμενη παράταση των business plan που έχει ήδη τεθεί στο τραπέζι για κάποιες περιπτώσεις τιτλοποιήσεων και το βάρος εν αναμονή των αποφάσεων της Eurostat θα δοθεί στις περαιτέρω πωλήσεις στη δευτερογενή αγορά.
