Υβριδοποίηση της παραγωγής, εικονικά χαρτοφυλάκια και διαχείριση ενέργειας (energy management) είναι τα νέα πεδία ανταγωνισμού στην αγορά των ΑΠΕ στα οποία στοχεύει η MORE, o «πράσινος» βραχίονας της Motor Oil, του πετρελαϊκού ομίλου που εξελίσσεται σε έναν ολοκληρωμένο ενεργειακό όμιλο. O γενικός διευθυντής της εταιρείας, Βίκτωρ Παπακωνσταντίνου, περιγράφει στην «Κ» πώς η αγορά των ΑΠΕ και στην Ελλάδα περνάει από το «χθες» που «έχτιζες ένα έργο και ξένοιαζες» πουλώντας την ενέργεια σε συμφωνημένη τιμή, στο σήμερα και το αύριο, όπου καλείσαι να το διαχειριστείς στην αγορά και τον ρόλο που έρχεται να παίξει η ΜΟRE, ως εταιρεία energy management. «Nα παντρέψει τις διαφορετικές προσδοκίες των δύο άκρων της αγοράς», παραγωγού και καταναλωτή, αναλαμβάνοντας και διαχειριζόμενη το ρίσκο. Ο ρόλος αυτός προϋποθέτει μια κρίσιμη μάζα έργων που η ΜΟRE έχει δημιουργήσει ήδη –με την ολοκλήρωση της εξαγοράς των ΑΠΕ της Eλλάκτωρ συγκεντρώνει ισχύ 1 GW– και τη δημιουργία ενός virtual χαρτοφυλακίου που «χτίζει» σιγά σιγά μέσω συμφωνιών με ανεξάρτητους παραγωγούς, αλλά και έναν ισχυρό ισολογισμό που της παρέχει η Motor Oil ως μέτοχος. Η επέκταση σε αγορές του εξωτερικού αποτελεί βασικό πυλώνα της εταιρείας, η οποία, όπως αποκαλύπτει στην «Κ» ο κ. Παπακωνσταντίνου, κοιτάζει κατά προτεραιότητα τα Βαλκάνια αλλά όχι μόνο. Μιλάει επίσης για την ανάγκη ανοίγματος της αγοράς των PPAs (διμερών συμβολαίων), την ενίσχυση των δικτύων και την αποτελεσματική απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας, αλλά και για τα φωτοβολταϊκά που κάποια στιγμή έγιναν ουσιαστικά… real estate project.
– «Με την ίδρυση της ΜΟRE κάνουμε το επόμενο βήμα μας και προχωράμε στη μετεξέλιξη της Motor Oil σε μια ολοκληρωμένη ενεργειακή εταιρεία», είπε ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Πέτρος Τζανετάκης στην παρουσίαση της εταιρείας την περασμένη εβδομάδα. Η εξαγορά-έκπληξη του πράσινου χαρτοφυλακίου της Ελλάκτωρ έφερε την εταιρεία στις πρώτες θέσεις του κλάδου. Θα συνεχίσει αυτή την επιθετική στρατηγική;
– Eίναι πολλά τα βήματα που έχει κάνει ο όμιλος της Motor Oil προς την ενεργειακή μετάβαση. Να αναφέρω τη συνεργασία με τη ΔΕΗ στο υδρογόνο, την πρόσφατη εξαγορά της Elin Verd, που είναι το πρώτο βήμα για τα βιοκαύσιμα και μετέπειτα για τα ανανεώσιμα καύσιμα, το FSRU της Κορίνθου… Υπάρχει και ο πυλώνας των ανανεώσιμων όπου μέσα σε τρία χρόνια κάναμε μεγάλα βήματα. Η στρατηγική προβλέπει ότι οι ΑΠΕ θα είναι ένας βασικός πυλώνας της Motor Οil στο μέλλον. Χρειάζεσαι τις ΑΠΕ για να αναπτύξεις πολλά από τα άλλα καύσιμα. Υδρογόνο χωρίς ΑΠΕ δεν μπορείς να αναπτύξεις ούτε και ανανεώσιμα καύσιμα.
– Και αυτή τη στρατηγική έχει αναλάβει η ΜΟRE. Ποια είναι τα επόμενα βήματα στον κλάδο;
– Για τον επόμενο ένα χρόνο έχουμε το project της ενσωμάτωσης της MORE με τον «Ανεμο» της Eλλάκτωρ. Είναι ένα πολύ μεγάλο και ενδιαφέρον project που με την ολοκλήρωσή του θα φτάσουμε το 1 GW. Αρα έχουμε δημιουργήσει μια κρίσιμη μάζα παραγωγής. Αυτή θα συμπληρωθεί και με άλλες τεχνολογίες, με διεθνή επέκταση, με τα υπεράκτια, και σίγουρα με αποθήκευση η οποία είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ανάπτυξης των AΠΕ. Βασικός πυλώνας της εταιρείας είναι και η δραστηριοποίηση εκτός Ελλάδας και για την παραγωγή και για το trading του ηλεκτρισμού.
– Ποιες αγορές κοιτάζετε;
– Προφανώς τα πρώτα μας βήματα θα είναι στα Βαλκάνια γιατί προς τα εκεί είναι οι διασυνδέσεις, αλλά δεν μένουμε εκεί. Το πού θα πάμε και πώς θα εξαρτηθεί από την ωριμότητα των διαφόρων αγορών που κοιτάμε, από τις ευκαιρίες που εμφανίζονται και από τις συνεργασίες, γιατί πιθανότατα τα πρώτα βήματα θα είναι μέσω συνεργασιών, οπότε θα πρέπει να βρεις τον κατάλληλο partner στην κάθε χώρα. Θέλω να πιστεύω ότι το χαρτοφυλάκιο θα είναι και εκεί ζυγισμένο μεταξύ φωτοβολταϊκών και αιολικών.
– Η ενεργειακή κρίση ανέδειξε και το μεγάλο πρόβλημα της στοχαστικότητας των ΑΠΕ. Οσα GW από αιολικά και φωτοβολταϊκά και να έχουμε αν δεν φυσάει ή δεν έχει ήλιο, το φυσικό αέριο μας σώζει και εσχάτως και ο άνθρακας.
– Το πρόβλημα των AΠΕ είναι πράγματι η διακοψιμότητά τους που απαιτεί σήμερα μονάδες φυσικού αερίου κ.λπ. Αυτή τη διακοψιμότητα αρχίζεις και τη διορθώνεις αφενός, προφανώς με την αποθήκευση που σημαίνει, ό,τι παράγω δεν το εγχέω την ίδια ώρα που το εγχέουν όλοι στο σύστημα, το κρατάω για αργότερα ή με τη δημιουργία ενός χαρτοφυλακίου ώστε να έχεις μια καλύτερη προβλεψιμότητα σχετικά με το πόσο παράγεις και να μην εξαρτάσαι τόσο πολύ από τον καιρό και τις αλλαγές του. Μια υβριδοποίηση της παραγωγής.
Αυτό μπορείς να το πετύχεις με δύο τρόπους. Να έχεις εσύ ο ίδιος τις διαφορετικές τεχνολογίες, ένα δικό σου χαρτοφυλάκιο ή και να φτιάξεις ένα virtual χαρτοφυλάκιο, μέσω διμερών συμβάσεων με παραγωγούς. Ετσι, ουσιαστικά αποκτάς πρόσβαση στην παραγωγή χωρίς να σου ανήκει το asset.
Η επέκταση σε αγορές του εξωτερικού αποτελεί βασικό πυλώνα της εταιρείας, η οποία κοιτάζει κατά προτεραιότητα τα Βαλκάνια αλλά όχι μόνο.
– Η MORE βλέπει ευκαιρίες σε αυτό το κομμάτι;
– Για εμάς το κομμάτι του energy management είναι το αύριο. Χθες στις AΠΕ, η πρόκληση ήταν να χτίσεις ένα έργο, αλλά από τη στιγμή που το έχτιζες, ξένοιαζες. Πούλαγες κάθε μέρα σε συμφωνημένη τιμή. Τώρα αυτό δεν υπάρχει. Αρα καλείσαι να το διαχειριστείς στην αγορά, να αναπτύξεις τη γνώση του πώς δουλεύουν οι αγορές και πώς θα βρεις ευκαιρίες. Για μένα είναι το the name of the game για την αγορά.
– Περιγράφετε μια νέα δραστηριότητα δηλαδή.
– Ενας από τους ρόλους που καλείται να παίξει μια εταιρεία σαν τη δική μας είναι να παντρέψει τις διαφορετικές προσδοκίες των δύο άκρων της αγοράς. Ο εμπορικός και βιομηχανικός καταναλωτής δεν θέλει να δεσμευτεί για μακρύ χρονικό διάστημα. Μπορεί τον τελευταίο χρόνο να διατείνονται διάφοροι ότι είναι διατεθειμένοι να αγοράζουν ενέργεια μέσω σύμβασης για διάστημα 8 και 10 ετών που είναι το αντίστοιχο διάστημα που χρειάζεται ο παραγωγός για να πάει στην τράπεζά του και να πάρει δάνειο, αλλά ξέρουμε ότι αν πέσουν οι τιμές και βρεθεί αυτός ο αγοραστής να αγοράζει πολύ ακριβή ενέργεια και να γίνει μη ανταγωνιστικός, τη σύμβαση που έχει κάνει με τον παραγωγό θα την πολεμήσει και είναι λογικό. Οπότε έρχεσαι εσύ και παντρεύεις τη μια πλευρά με την άλλη, αναλαμβάνοντας το ρίσκο.
– Το οποίο πώς το διαχειρίζεσαι;
– Με προσβάσεις σε ξένες αγορές και σε χρηματιστήρια, με δικές σου κινήσεις. Χρειάζεσαι βέβαια έναν ισχυρό ισολογισμό από πίσω σου κι έτσι προσφέρεις αξία στην αγορά και στη μία πλευρά και στην άλλη. Αυτός είναι ο ρόλος που καλούμαστε να παίξουμε ως εταιρεία energy management.
– Πόσο κοντά είστε στην υπογραφή διμερών συμβολαίων;
– Εχουμε κάνει συμφωνίες ήδη. Με την υπουργική απόφαση προτεραιοποίησης των έργων, αρκετοί έχουν υπογράψει προσύμφωνα γιατί δεν ξέρουν ποιος θα πάρει όρους σύνδεσης και ποιος δεν θα πάρει. Οπότε αυτά θα μετατραπούν σε οριστικές συμβάσεις όταν ξέρουμε ότι θα υπάρχει αντικείμενο, θα υπάρχει έργο. Είμαστε όμως πολύ δραστήριοι εδώ και καιρό και δημιουργούμε πέραν του δικού μας χαρτοφυλακίου και ένα virtual χαρτοφυλάκιο μέσω των PPAs.
– Πώς έχει επηρεάσει η ενεργειακή κρίση την πορεία υλοποίησης των έργων AΠΕ;
– Eχουν ανέβει τα κόστη κατασκευής και οι προμηθευτές εξοπλισμού δυσκολεύονται παρά πολύ να δεσμευτούν και σε χρόνους παράδοσης και σε κόστος. Αυτό έχει αυξήσει την αβεβαιότητα για τα έργα. Εχει, επίσης, συμπιεστεί και η αποδοτικότητα των ίδιων των έργων, διότι έχουν πέσει οι τιμές στην αγορά και έχουν αυξηθεί τα επιτόκια.
Ξεκάθαρο χωροταξικό
– Υπάρχουν ζητήματα που χρήζουν θεσμικών παρεμβάσεων για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ;
– Προφανώς τα δίκτυα, τα οποία για να επεκταθούν θέλουν μεγάλες επενδύσεις και πολύ χρόνο. O Διαχειριστής και το ΥΠΕΝ αναζητούν τρόπους για να ξεχωρίσουν ποια από τα παλαιά έργα που έχουν δεσμεύσει χώρο στο δίκτυο θα γίνουν και ποια δεν έχουν πιθανότητα να γίνουν. Είναι μια προσπάθεια που μας βρίσκει υποστηρικτές. Η υπουργική απόφαση περί προτεραιοποίησης οριοθετεί λίγο ποια έργα έχουν προοπτική ανάπτυξης και ποια όχι, και αυτό ίσως σταματήσει κάπως την υπερπροσφορά πιθανών έργων, γιατί κάποια στιγμή που η βεβαίωση παραγωγού από τη ΡΑΕ έγινε κάτι πολύ εύκολο, ειδικά τα φωτοβολταϊκά έγιναν πρακτικά real estate project. Δηλαδή, όποιος είχε γη έπαιρνε μια βεβαίωση παραγωγού και έβγαινε στην αγορά να την πουλήσει σε κάποιον που θα μπορούσε να την αναπτύξει. Τώρα αυτό λιγάκι φρονώ ότι θα μαζευτεί. Το δεύτερο είναι η διαδικασία των αδειοδοτήσεων. Το λέμε και το ξαναλέμε και γίνονται προσπάθειες απλοποίησης, αλλά δεν έχει φανεί η μεγάλη διαφορά. Αυτό που έχουμε κάνει μέχρι τώρα είναι ότι κατά διαστήματα αίρουμε τα εμπόδια σε μία φάση της αδειοδότησης και τα περνάμε στην επόμενη. Πρέπει επίσης η δημόσια διοίκηση να ξεκαθαρίσει τα θέματα χωροταξικού σχεδιασμού, να είναι σαφές τι μπορεί να γίνει, πού και τι δεν μπορεί να γίνει. Είναι πάρα πολλά τα χρόνια αδειοδότησης ενός έργου. Εγώ αυτό το εντάσσω στο γενικότερο θέμα της παραγωγικότητας της ελληνικής οικονομίας· ο χρόνος που ξοδεύεις για να διευθετήσεις ένα project πριν καν αρχίσεις να το υλοποιείς. Και το τρίτο είναι να ανοίξουν οι αγορές, να διευκολυνθούν τα PPAs, γιατί σήμερα έχεις τα πλαφόν
και δεν μπορείς να κάνεις διμερή σύμβαση με τελικό καταναλωτή.
