Τα αμερικανικά νοικοκυριά διαθέτουν αποταμιεύσεις που έχουν φθάσει σε επίπεδα ρεκόρ και οι καταναλωτές χρησιμοποιούν αυτή τη ρευστότητα για δείπνα σε ρεστοράν και για αεροπορικά ταξίδια. Ταυτοχρόνως αγοράζουν αυτοκίνητα και οι πωλήσεις πηγαίνουν καλά, ενώ η αμερικανική οικονομία εξακολουθεί να δημιουργεί άφθονες θέσεις εργασίας και ο πλούτος των νοικοκυριών βρίσκεται κατά 30% υψηλότερα από τα προ πανδημίας επίπεδα, ιδιαιτέρως για τα εισοδηματικά χαμηλότερα στρώματα.
Το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο διεξάγονται σήμερα οι ενδιάμεσες εκλογές στις ΗΠΑ παρουσιάζει μια μεικτή εικόνα, με τον υψηλό πληθωρισμό να απασχολεί στον μέγιστο βαθμό τους περισσότερους Αμερικανούς, αλλά την ίδια στιγμή η αγορά εργασίας παρουσιάζει μια από τις καλύτερες εικόνες που έχει εδώ και δεκαετίες, καθώς η ανεργία φθάνει μόλις στο 3,7%.
Πρόκειται για χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο στο οποίο βρισκόταν πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές του 2018 επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ και το καλύτερο στην Ιστορία μετά τις ενδιάμεσες εκλογές του 1966. Μέχρι προσφάτως οι αποδοχές των χαμηλόμισθων εργαζομένων αυξάνονταν ταχύτερα από τον πληθωρισμό και αν κάτι χαρακτηρίζει τη θητεία του Τζο Μπάιντεν είναι το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα που έχουν οι εργαζόμενοι έναντι των εργοδοτών, η ελπίδα και η αισιοδοξία που τους έδωσε αυτό, αλλά και η δημιουργία θέσεων εργασίας που υπερβαίνουν τον αριθμό όσων αναζητούν δουλειά. Οπως μάλιστα επισήμανε ο Μπιλ Ντάντλεϊ, πρώην πρόεδρος της Fed Νέας Υόρκης, η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ δεν έχει κατορθώσει να αλλάξει τις ισορροπίες στην αμερικανική αγορά εργασίας, παρά την επιθετική στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική με τις αλλεπάλληλες και μεγάλες αυξήσεις των επιτοκίων. Οπως κατέδειξαν τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Παρασκευή, τον Οκτώβριο οι αμερικανικές επιχειρήσεις δημιούργησαν 261.000 νέες θέσεις εργασίας και σημειώθηκε μια εντελώς οριακή αύξηση της ανεργίας, που δεν κατατείνει σε «κάποια ουσιαστική αλλαγή στην αγορά εργασίας».
Τα μέτρα στήριξης σε συνδυασμό με την αυξημένη απασχόληση διατηρούν, προς το παρόν, σε υψηλά επίπεδα την κατανάλωση στις ΗΠΑ.
Μιλώντας σε συνέδριο για το μέλλον της χρηματοδότησης ο Ντάντλεϊ, που σήμερα προεδρεύει της επιτροπής του Μπρέτον Γουντς, τόνισε πως πρέπει να γίνει ακόμη πολλή δουλειά και δυστυχώς να προκληθεί πολύς πόνος στον υπόλοιπο κόσμο. Οπως διευκρίνισε ο ίδιος, με την πολιτική αύξησης των επιτοκίων «το δολάριο ενισχύεται, με αποτέλεσμα να δέχονται ισχυρότερες πιέσεις οι οικονομίες και τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών, ιδιαιτέρως όσων έχουν μεγάλο όγκο χρέους σε δολάρια».
Πράγματι, οι επώδυνες συνέπειες από την ενίσχυση του δολαρίου είναι ήδη αισθητές σε όλη την γκάμα αναδυομένου και ανεπτυγμένου κόσμου, με τις κεντρικές τράπεζες όλων των οικονομιών να δέχονται πιέσεις για να στραφούν στην ίδια κατεύθυνση και να αυξήσουν τα δικά τους επιτόκια. Την ίδια στιγμή, δημοσκόπηση του CNN φέρει τη μεγάλη πλειονότητα των Αμερικανών να εκτιμά πως η υπερδύναμη βρίσκεται ήδη σε ύφεση, αν και με τα πραγματικά οικονομικά κριτήρια δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οπως επισημαίνει μεγάλη μερίδα οικονομολόγων, στην αμερικανική κοινωνία επικρατεί μεγάλη ανησυχία σχετικά με το τι πρόκειται να συμβεί στο μέλλον στην οικονομία, καθώς ο πληθωρισμός βρίσκεται σε τόσο υψηλά επίπεδα ώστε έχει εξουδετερώσει ήδη όσες αυξήσεις μισθών κι αν έχουν πάρει πολλοί εργαζόμενοι. Αποτελεί, άλλωστε, αντικειμενικό κίνδυνο.
Δεδομένου ότι ο πληθωρισμός στην υπερδύναμη ήταν πάνω από 8% με τα τελευταία στοιχεία, το θέμα βρίσκεται στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας. Οπως τονίζουν πολλοί οικονομικοί αναλυτές, σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη διάρκεια τόσο της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ όσο και της θητείας του σημερινού προέδρου, Τζο Μπάιντεν, δηλαδή από τον Μάρτιο του 2020 και μετά, διοχετεύθηκαν στην οικονομία, σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, περίπου 5 τρισ. δολ. Αυτός είναι, άλλωστε, και ένας από τους λόγους που οι τραπεζικοί λογαριασμοί των Αμερικανών είναι ακόμη γεμάτοι με ρευστότητα. Κι ενώ τα χρήματα αυτά είναι βέβαιο ότι δίνουν ώθηση στη ζήτηση και την κατανάλωση, οι οικονομολόγοι αποδίδουν την εκτόξευση των τιμών κυρίως σε εξωτερικά πλήγματα. Ισως, όμως, τα αίτια του πληθωρισμού να μην έχουν σημασία για τους ψηφοφόρους, που έχουν επανειλημμένως τιμωρήσει τους πολιτικούς όταν αυξάνονται οι τιμές σε είδη πρώτης ανάγκης, κυρίως στα τρόφιμα και το φυσικό αέριο. Οι τιμές των τροφίμων αυξάνονται με ρυθμό 11% ετησίως, καταγράφοντας τον ταχύτερο ρυθμό αύξησής τους από το 1979, επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ. Σε ό,τι αφορά τη βενζίνη, αφού έφτασε τα 5 δολάρια το γαλόνι το καλοκαίρι, τώρα έχει υποχωρήσει κατά μέσο όρο στα 3,7 δολ., αλλά παραμένει σαφώς ακριβότερη από τα 2,53 δολ. στα οποία βρισκόταν μια εβδομάδα προτού αναλάβει καθήκοντα ο Τζο Μπάιντεν τον Ιανουάριο του 2021.
Reuters, Bloomberg, CNN
