Ως παράδειγμα προς αποφυγήν, τώρα που οι οικονομίες πρέπει να προσαρμόσουν τη δημοσιονομική πολιτική τους ώστε να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ενεργειακές κρίσης, αναφέρει τη δημοσιονομική προσαρμογή που εφαρμόστηκε στην Ελλάδα στο πρόσφατο παρελθόν η Oxford Economics, η οποία επικεντρώθηκε στην αύξηση των εσόδων και είχε δραματικά αποτελέσματα.
Οπως αναφέρει, η επικείμενη ύφεση, τα αυξανόμενα κόστη δανεισμού και το κόστος αντιστάθμισης των υψηλών τιμών ενέργειας ωθούν τις οικονομίες διεθνώς σε δημοσιονομικές προσαρμογές για να χαλιναγωγήσουν το αυξανόμενο δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτη της, η ιστορία υποδηλώνει ότι αυτή η προσαρμογή πρέπει να σχεδιασθεί προσεκτικά για να είναι επιτυχημένη, ειδικά σήμερα στο ολοένα και πιο δυσμενές παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον.
«Οι προσαρμογές που βασίζονται στη μείωση των κρατικών δαπανών είναι πιο πιθανό να είναι επιτυχείς και να παρουσιάσουν πιο ευνοϊκά μακροοικονομικά αποτελέσματα, ενώ εκείνες που βασίζονται κυρίως στην αύξηση των εσόδων είναι πιο πιθανό να αποτύχουν ή να αντιστραφούν», όπως τονίζει.
H Oxford Economics εξέτασε 17 δημοσιονομικές προσαρμογές που έγιναν από χώρες διεθνώς από το 2006 και κατέληξε στο ότι οι πιο επιτυχείς προσαρμογές ήταν εκείνες που βασίστηκαν στις δαπάνες, όπως στην Ιρλανδία, την Ολλανδία, την Πορτογαλία, τη Γερμανία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ. Αντίθετα, εκείνες που επικεντρώθηκαν στις αυξήσεις εσόδων ήταν γενικά ανεπιτυχείς, συμπεριλαμβανομένων της Ιταλίας, της Σλοβενίας, της Ουγγαρίας και της Ελλάδας, με αυτές της χώρας μας να αποτελούν «ένα ιδιαίτερα βάναυσο μάθημα».
Οπως τονίζει, και οι δύο ελληνικές δημοσιονομικές προσαρμογές το 2009-2011 και το 2012-2015 απέτυχαν, η πρώτη μάλιστα δραματικά. Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο οίκος, στην πρώτη η αύξηση των εσόδων αποτελούσε το 71% του σχεδιασμένου προγράμματος, ενώ η μείωση των δαπανών μόνο το 29% και το αποτέλεσμα ήταν η εκτόξευση του ελληνικού χρέους προς ΑΕΠ κατά 69% στα δύο χρόνια που ακολούθησαν. Η προσαρμογή του 2012-2015 ήταν επίσης προσηλωμένη στην αύξηση των εσόδων κατά 82% (και 18% στις δαπάνες), με τον δείκτη του ελληνικού χρέους να αυξάνεται κατά 10,2% στη συνέχεια. Αντίθετα, για παράδειγμα, στην Ιρλανδία το 2009-2014 η δημοσιονομική προσαρμογή έδινε μόλις 9% βάρος στην αύξηση των εσόδων και 91% στη μείωση των δαπανών, με αποτέλεσμα ο δείκτης χρέους/ΑΕΠ να σημειώσει βουτιά κατά 20,5% στα δύο χρόνια που ακολούθησαν.
Εξάλλου, σύμφωνα με την ανάλυση του οίκου, τα αποτελέσματα της ανάπτυξης, και όχι μόνο του δημόσιου χρέους, ήταν επίσης καλύτερα στις επιτυχείς προσαρμογές, αν και βασικός παράγοντας που καθόρισε τα αναπτυξιακά αποτελέσματα ήταν οι κινήσεις στις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων, με τις συρρικνούμενες οικονομίες να σημειώνουν μεγάλες αυξήσεις. «Το τρέχον παγκόσμιο περιβάλλον μπορεί να καταστήσει δυσκολότερη την εκτέλεση μιας δημοσιονομικής προσαρμογής», προειδοποιεί η Oxford Economics. «Η αδύναμη παγκόσμια ανάπτυξη, η πίεση για αυξήσεις των επιτοκίων λόγω του πληθωρισμού, οι νευρικές αγορές ομολόγων και οι αυστηρότεροι πιστωτικοί όροι αποτελούν σημαντικά εμπόδια», όπως προσθέτει. «Αυτό σημαίνει ότι όποια κυβέρνηση σχεδιάζει δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να είναι ακόμη πιο προσεκτική όσον αφορά τη δομή και την αξιοπιστία του προγράμματος προσαρμογής της», καταλήγει ο οίκος.
