Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η συνακόλουθη άνοδος στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων πλήττουν σκληρά την Ευρώπη. Από τότε που ο Ρώσος πρόεδρος άρχισε να διακόπτει τη ροή στον αγωγό Nordstream 1 στις αρχές Ιουνίου, είχαμε προβλέψει ύφεση για την Ευρωζώνη. Πόσο κακά, όμως, τελικά θα είναι τα πράγματα; Με τη βοήθεια του ασυνήθιστα ήπιου καιρού, η Ευρωπαϊκή Ενωση γέμισε τους ταμιευτήρες αερίου στο 95,5% της χωρητικότητάς τους, ενώ η Γερμανία κατόρθωσε να φθάσει ακόμη και το 99,9% στις 12 Νοεμβρίου. Αντιδρώντας στις υψηλές τιμές, οι εταιρείες και τα νοικοκυριά ελαττώνουν τη χρήση του φυσικού αερίου, εξοικονομώντας ενέργεια, στρεφόμενες σε εναλλακτικά καύσιμα και περιορίζοντας την παραγωγή, ιδίως σε γραμμές παραγωγής υψηλής έντασης αερίου. Για παράδειγμα, η γερμανική βιομηχανία χρησιμοποίησε 27% λιγότερο φυσικό αέριο από το συνηθισμένο τον Οκτώβριο. Καθώς ο κίνδυνος ελλείψεων φυσικού αερίου έχει υποχωρήσει, οι τιμές έχουν μειωθεί απότομα. Αυτό έχει τρεις σημαντικές συνέπειες για τις οικονομικές μας προοπτικές. Πρώτον, η χειμερινή ύφεση θα είναι πιθανότατα λιγότερο βαθιά από ό,τι περιμέναμε πριν από έξι εβδομάδες. Δεύτερον, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν αναφορικά με τις προβλέψεις μας για το ΑΕΠ δείχνουν όχι να οξύνονται, αλλά να αμβλύνονται ώς ένα βαθμό. Τρίτον, με λιγότερη ανάγκη στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, τα δημοσιονομικά ελλείμματα μπορεί να είναι μικρότερα απ’ ό,τι προβλεπόταν προηγουμένως.
Κατά κανόνα, η αύξηση ή η πτώση των τιμών του φυσικού αερίου κατά 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα αλλάζει τον λογαριασμό φυσικού αερίου της οικονομίας της Ευρωζώνης (με τα δεδομένα του 2021) κατά ποσό ίσο με σχεδόν το 3% του ΑΕΠ, εφόσον τα νοικοκυριά και οι καταναλωτές πρέπει να επωμιστούν το συνολικό κόστος της αλλαγής στις τιμές του φυσικού αερίου. Δεδομένου ότι η Ε.Ε. εισάγει μέρος του φυσικού αερίου βάσει μακροπρόθεσμων συμβάσεων σταθερής τιμής, ο πραγματικός αντίκτυπος στον λογαριασμό εισαγωγής φυσικού αερίου δεν είναι τόσο έντονος.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου βασίσαμε την εκτίμησή μας για σοβαρή ύφεση στα τέλη του 2022 και στις αρχές του 2023 στις τιμές του φυσικού αερίου των περίπου 220 ευρώ ανά μεγαβατώρα γι’ αυτόν τον χειμώνα και των 170 ευρώ για τον χειμώνα του 2023/2024. Ως αποτέλεσμα, αναμέναμε το πραγματικό ΑΕΠ της Ευρωζώνης το δεύτερο τρίμηνο του 2023 να είναι 2,1% χαμηλότερο από τα επίπεδα κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022. Μετά τη σημαντική πτώση στις τιμές του φυσικού αερίου, τώρα προβλέπουμε σωρευτική μείωση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 1,6% το δ΄ τρίμηνο του 2022 και το πρώτο τρίμηνο του 2023.
* Οι κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκκαι Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.
