Η κρατική υποστήριξη ήταν ζωτικής σημασίας για να βοηθήσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις κατά την πανδημία και για την οικονομική ανάκαμψη. Ομως, όπου ο πληθωρισμός είναι υψηλός και επίμονος, η συνολική δημοσιονομική στήριξη δεν είναι δικαιολογημένη. Οι περισσότερες κυβερνήσεις έχουν ήδη ανακαλέσει τα μέτρα στήριξης κατά της πανδημίας. Κι ενώ πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να δυσκολεύονται, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν προτεραιότητα στη βοήθεια των πιο ευάλωτων για να αντιμετωπίσουν τους διογκωμένους λογαριασμούς τροφίμων και ενέργειας και να καλύψουν άλλα κόστη. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να αποφεύγουν να ενισχύουν τη συνολική ζήτηση, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να αναθερμάνει τον πληθωρισμό.
Σε πολλές προηγμένες και αναδυόμενες οικονομίες, οι δημοσιονομικοί περιορισμοί δύνανται αφενός να ανακόπτουν τον πληθωρισμό, αφετέρου να μειώνουν παράλληλα το χρέος. Οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια για να περιορίσουν τη ζήτηση και να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό, ο οποίος σε πολλές χώρες βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδά του από τη δεκαετία του 1980. Ενώ η νομισματική πολιτική διαθέτει τα εργαλεία για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, η δημοσιονομική πολιτική μπορεί να θέσει την οικονομία σε υγιέστερες μακροπρόθεσμες βάσεις μέσω επενδύσεων σε υποδομές, υγειονομική περίθαλψη και εκπαίδευση, μιας δίκαιης κατανομής εισοδημάτων και ευκαιριών με την εφαρμογή ενός ισότιμου συστήματος φορολογίας, μεταβίβασης ρευστού και παροχής βασικών δημόσιων υπηρεσιών. Το συνολικό δημοσιονομικό ισοζύγιο, ωστόσο, επηρεάζει τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και τις πληθωριστικές πιέσεις.
Η κρατική ενίσχυση πρέπει να εστιάσει στις πιο ευάλωτες οικονομικά ομάδες του πληθυσμού.
Ενα μικρότερο έλλειμμα μειώνει τη συνολική ζήτηση και τον πληθωρισμό, επομένως η κεντρική τράπεζα δεν χρειάζεται να αυξήσει τόσο πολύ τα επιτόκια. Αντιθέτως, η δημοσιονομική τόνωση στο τρέχον περιβάλλον υψηλού πληθωρισμού θα ανάγκαζε τις κεντρικές τράπεζες να πατήσουν πιο δυνατά φρένο για να περιορίσουν τον πληθωρισμό. Εν μέσω αυξημένου χρέους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, αυτό μπορεί να εγείρει κινδύνους για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως αναφέρεται στην Εκθεση Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας τον Οκτώβριο. Υπό το πρίσμα αυτό, οι υπεύθυνοι αξιωματούχοι των κεντρικών τραπεζών έχουν την ευθύνη να προσφέρουν ισχυρή θωράκιση σε όσους έχουν ανάγκη, ενώ οφείλουν να συγκρατούν ή αλλού να αυξάνουν τα πρόσθετα έσοδα για να μειώσουν το συνολικό έλλειμμα. Το να αναλάβει κανείς την ευθύνη των δημοσιονομικών –ή ακόμη και να υπάρξει εξυγίανση όπου χρειάζεται– καταδεικνύει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είναι εναρμονισμένοι ως προς την πάταξη του πληθωρισμού.
* Οι κ. Τομπίας Αντριάν και Βίτορ Γκασπάρ είναι διευθυντές Τμήματος Νομισματικής Πολιτικής και Κεφαλαιαγορών του ΔΝΤ.
